ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๑ ภาษาบาลีอักษรไทย เปต.อ. (ปรมตฺถที.)

                   ๑๓๕. ๑๕. เสฏฺฐิปุตฺตเปตวตฺถุวณฺณนา
     สฏฺฐิวสฺสสหสฺสานีติ อิทํ เสฏฺฐิปุตฺตเปตวตฺถุ. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ?
     ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน. เตน โข ปน สมเยน ราชา ปเสนทิโกสโล
อลงฺกตปฺปฏิยตฺโต หตฺถิกฺขนฺธวรคโต มหติยา ราชิทฺธิยา มหนฺเตน ราชานุภาเวน
@เชิงอรรถ:  สี. สทฺเทน วิลปนฺติโย      ม. ญาเยน จ ญายปฏิรูปเกน วา
นครํ อนุสญฺจรนฺโต อญฺญตรสฺมึ เคเห อุปริปาสาเท วาตปานํ วิวริตฺวา ตํ
ราชวิภูตึ โอโลเกนฺตึ รูปสมฺปตฺติยา เทวจฺฉราปฏิภาคํ เอกํ อิตฺถึ ทิสฺวา
อทิฏฺฐปุพฺเพ อารมฺมเณ สหสา สมุปฺปนฺเนน กิเลสสมุทาจาเรน ปริยุฏฺฐิตจิตฺโต สติปิ
กุลรูปาจาราทิคุณวิเสสสมฺปนฺเน ๑- อนฺเตปุรชเน สภาวลหุกสฺส ปน ทุทฺทมสฺส จิตฺตสฺส
วเสน ตสฺสํ อิตฺถิยํ ปฏิพทฺธมานโส หุตฺวา ปจฺฉาสเน นิสินฺนสฺส ปุริสสฺส "อิมํ
วเสน ตสฺสํ อิตฺถิยํ ปฏิพทฺธมานโส หุตฺวา ปจฺฉาสเน นิสินฺนสฺส ปุริสสฺส "อิมํ
ปาสาทํ อิมญฺจ อิตฺถึ อุปธาเรหี"ติ สญฺญํ ทตฺวา ราชเคหํ ปวิฏฺโฐ, อญฺญํ
สพฺพํ อมฺพสกฺขรเปตวตฺถุมฺหิ อาคตนเยเนว เวทิตพฺพํ.
     อยํ ปน วิเสโส:- อิธ ปุริโส สูริเย อนตฺถงฺคเตเยว อาคนฺตฺวา นครทฺวาเร
ถกิเต อตฺตนา อานีตํ อรุณวณฺณมตฺติกํ อุปฺปลานิ จ นครทฺวารกวาเฏ ลคฺเคตฺวา
นิปชฺชิตุํ เชตวนํ อคมาสิ. ราชา ปน สิริสยเน วาสูปคโต มชฺฌิมยาเม สอิติ
นอิติ ทุอิติ โสอิติ จ อิมานิ จตฺตาริ อกฺขรานิ มหตา กณฺเฐน อุจฺจาริตานิ
วิย วิสฺสรวเสน อสฺโสสิ. ตานิ กิร อตีเต กาเล สาวตฺถิวาสีหิ จตูหิ เสฏฺฐิปุตฺเตหิ
โภคมทมตฺเตหิ โยพฺพนกาเล ปารทาริกกมฺมวเสน พหุํ อปุญฺญํ ปสเวตฺวา อปรภาเค
กาลํ กตฺวา ตสฺเสว นครสฺส สมีเป โลหกุมฺภิยํ นิพฺพตฺติตฺวา ปจฺจมาเนหิ
โลหกุมฺภิยา มุขวฏฺฏึ ปตฺวา เอเกกํ คาถํ วตฺตุกาเมหิ อุจฺจาริตานํ ตาสํ คาถานํ
อาทิอกฺขรานิ, เต ปฐมกฺขรเมว วตฺวา เวทนาปฺปตฺตา หุตฺวา โลหกุมฺภึ โอตรึสุ.
     ราชา ปน ตํ สทฺทํ สุตฺวา ภีตตสิโต สํวิคฺโค โลมหฏฺฐชาโต ตํ รตฺตาวเสสํ
ทุกฺเขน วีตินาเมตฺวา วิภาตาย รตฺติยา ปุโรหิตํ ปกฺโกสาเปตฺวา ตํ ปวตฺตึ กเถสิ.
ปุโรหิโต ราชานํ ภีตตสิตํ ญตฺวา ลาภคิทฺโธ "อุปฺปนฺโน โข อยํ มยฺหํ
พฺราหฺมณานญฺจ ลาภุปฺปาทนุปาโย"ติ จินฺเตตฺวา "มหาราช มหา วตายํ อุปทฺทโว
อุปฺปนฺโน, สพฺพจตุกฺกํ ยญฺญํ ยชาหี"ติ อาห. ราชา ตสฺส วจนํ ๒- สุตฺวา อมจฺเจ
อาณาเปสิ "สพฺพจตุกฺกยญฺญสฺส อุปกรณานิ สชฺเชถา"ติ. ตํ สุตฺวา มลฺลิกา เทวี
@เชิงอรรถ:  ม. กุลสีลรูปชาติยาทิคุณวิเสสสมฺปนฺเน     สี.,อิ. ปฏิวจนํ
ราชานํ เอวมาห "กสฺมา มหาราช พฺราหฺมณสฺส วจนํ สุตฺวา อเนกปาณวธหึสนกกิจฺจํ ๑-
กาตุกาโมสิ, นนุ สพฺพตฺถ อปฺปฏิหตญาณจาโร ภควา ปุจฺฉิตพฺโพ. ยถา
จ เต ภควา พฺยากริสฺสติ, ตถา ปฏิปชฺชิตพฺพนฺ"ติ. ราชา ตสฺสา วจนํ สุตฺวา
สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ตํ ปวตฺตึ ภควโต อาโรเจสิ. ภควา "น มหาราช
ตโต นิทานํ ตุยฺหํ โกจิ อนฺตราโย"ติ วตฺวา อาทิโต ปฏฺฐาย เตสํ โลหกุมฺภินิรเย
นิพฺพตฺตสตฺตานํ ปวตฺตึ กเถตฺวา เตหิ ปจฺเจกํ อุจฺจาเรตุํ อารทฺธคาถาโย:-
         [๘๐๒] "สฏฺฐิวสฺสสหสฺสานิ      ปริปุณฺณานิ สพฺพโส
               นิรเย ปจฺจมานานํ      กทา อนฺโต ภวิสฺสติ.
         [๘๐๓] นตฺถิ อนฺโต กุโต อนฺโต  น อนฺโต ปฏิทิสฺสติ
               ตถา หิ ปกตํ ปาปํ      ตุยฺหํ มยฺหญฺจ มาริสา ๒-.
         [๘๐๔] ทุชฺชีวิตมชีวิมฺห         เย สนฺเต น ททมฺหเส
               สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ    ทีปํ นากมฺห อตฺตโน.
         [๘๐๕] โสหํ นูน อิโต คนฺตฺวา   โยนึ ลทฺธาน มานุสึ
               วทญฺญู สีลสมฺปนฺโน      กาหามิ กุสลํ พหุนฺ"ติ
ปริปุณฺณํ กตฺวา กเถสิ.
    #[๘๐๒] ตตฺถ สฏฺฐิวสฺสสหสฺสานีติ วสฺสานํ สฏฺฐิสหสฺสานิ. ตสฺมึ กิร
โลหกุมฺภินิรเย นิพฺพตฺตสตฺโต อโธ โอคจฺฉนฺโต ๓- ตึสาย วสฺสสหสฺเสหิ เหฏฺฐิมตลํ
ปาปุณาติ, ตโต อุทฺธํ อุคฺคจฺฉนฺโตปิ ตึสาย เอว วสฺสสหสฺเสหิ มุขวฏฺฏิปเทสํ
ปาปุณาติ, ตาย สญฺญาย โส "สฏฺฐิวสฺสสหสฺสานิ, ปริปุณฺณานิ สพฺพโส"ติ คาถํ
วตฺตุกาโม สอิติ วตฺวา อธิมตฺตเวทนาปฺปตฺโต หุตฺวา อโธมุโข ปติ. ภควา
ปน ตํ รญฺโญ ปริปุณฺณํ กตฺวา กเถสิ. เอส นโย เสสคาถาสุปิ. ตตฺถ กทา
@เชิงอรรถ:  ม. อเนกปาณวธํ ภึสนกํ อเตกิจฺฉํ   สี.,อิ. มม ตุยฺหญฺจ มาริส
@ สี.,อิ. อโธ คจฺฉนฺโต
อนฺโต ภวิสฺสตีติ โลหกุมฺภินิรเย ปจฺจมานานํ อมฺหากํ กทา นุ โข อิมสฺส
ทุกฺขสฺส อนฺโต ปริโยสานํ ภวิสฺสติ.
    #[๘๐๓] ตถา หีติ ยถา ตุยฺหํ มยญฺจ อิมสฺส ทุกฺขสฺส นตฺถิ อนฺโต,
น อนฺโต ปฏิทิสฺสติ, ตถา เตน ปกาเรน ปาปกํ กมฺมํ ปกตํ ตยา มยา
จาติ วิภตฺตึ วิปริณาเมตฺวา วตฺตพฺพํ.
    #[๘๐๔] ทุชฺชีวิตนฺติ วิญฺญูหิ ครหิตพฺพํ ชีวิตํ. เย สนฺเตติ เย มยํ สนฺเต
วิชฺชมาเน เทยฺยธมฺเม. น ททมฺหเสติ น อทมฺห. วุตฺตเมวตฺถํ ปากฏตรํ กาตุํ
"สนฺเตสุ เทยฺยธมฺเมสุ, ทีปํ นากมฺห อตฺตโน"ติ วุตฺตํ.
    #[๘๐๕] โสหนฺติ โส อหํ. นูนาติ ปริวิตกฺเก ๑- นิปาโต. อิโตติ อิมสฺมา
โลหกุมฺภินิรยา. คนฺตฺวาติ อปคนฺตฺวา. โยนึ ลทฺธาน มานุสินฺติ มนุสฺสโยนึ
มนุสฺสตฺตภาวํ ลภิตฺวา. วทญฺญูติ ปริจฺจาคสีโล, ๒-  ยาจกานํ วา วจนญฺญู.
สีลสมฺปนฺโนติ สีลาจารสมฺปนฺโน. กาหามิ กุสลํ พหุนฺติ ปุพฺเพ วิย ปมาทํ
อนาปชฺชิตฺวา พหุํ ปหูตํ กุสลํ ปุญฺญกมฺมํ กริสฺสามิ, อุปจินิสฺสามีติ อตฺโถ.
     สตฺถา อิมา คาถาโย วตฺวา วิตฺถาเรน ธมฺมํ เทเสสิ, เทสนาปริโยสาเน
มตฺติการตฺตุปฺปลหารโก ปุริโส โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหิ, ราชา สญฺชาตสํเวโค
ปรปริคฺคเห อภิชฺฌํ ปหาย สทารสนฺตุฏฺโฐ อโหสีติ.
                    เสฏฺฐิปุตฺตเปตวตฺถุวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       ------------------
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. วุตฺตปริวิตกฺเก          สี. ปริจฺจาคสีโล วา


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้า ๓๐๐-๓๐๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=6665&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=6665&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=135              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=4911              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5238              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5238              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]