บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๒

                   ๒๘๙. ๒. สิวกตฺเถรคาถาวณฺณนา ^๔-
      อนิจฺจานิ คหกานีติ อายสฺมโต สิวกตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต
วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ ภควนฺตํ
ปิณฺฑาย จรนฺตํ ปสฺสิตฺวา ปสนฺนมานโส ปตฺตํ อาทาย กุมฺมาสสฺส ปูเรตฺวา
อทาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ราชคเห
พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติ, สิวโกติสฺส นามํ อโหสิ. โส วยปฺปตฺโต วิชฺชาสิปฺเปสุ
นิปฺผตฺตึ คโต เนกฺขมฺมชฺฌาสยตาย กาเม ปหาย ปริพฺพาชกปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา
วิจรนฺโต สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนาย
กมฺมํ กโรนฺโต น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ^๕- :-
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. อุปฏฺฐหึ   ^๒ ม. อุปคจฺฉนฺโต   ^๓ สี.,อิ. วิมุจฺจิ   ^๔ สี. สีวกตฺเถร....
@  เอวมุปริปิ    ^๕ ขุ.อป. ๓๓/๖๕/๙๓ กุมฺมาสทายกตฺเถราปทาน (สฺยา)
          "เอสนาย จรนฺตสฺส           วิปสฺสิสฺส ^๑- มเหสิโน
           ริตฺตกํ ปตฺตํ ทิสฺวาน          กุมฺมาสํ ปูรยึ อหํ.
           เอกนวุเต อิโต ^๒- กปฺเป     ยํ ภิกฺขมททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ           กุมฺมาสสฺส อิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ    กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อญฺญํ พฺยากโรนฺโต:-
   [๑๘๓] "อนิจฺจานิ คหกานิ             ตตฺถ ตตฺถ ปุนปฺปุนํ
           คหการํ ^๓- คเวสนฺโต        ทุกฺขา ชาติ ปุนปฺปุนํ.
   [๑๘๔]   คหการก ทิฏฺโฐสิ            ปุน เคหํ น กาหสิ
           สพฺพา เต ผาสุกา ภคฺคา      ถูณิกา ^๔- จ ปทาลิตา ^๕-
           วิมริยาทิกตํ ^๖- จิตฺตํ         อิเธว วิธมิสฺสตี"ติ
คาถาทฺวยํ อภาสิ.
      ตตฺถ อนิจฺจานิ คหกานิ, ตตฺถ ตตฺถ ปุนปฺปุนนฺติ ตสฺมึ ตสฺมึ ภเว ปุนปฺปุนํ
นิพฺพตฺตมานานิ คหกานิ อตฺตภาวเคหานิ น นิจฺจานิ อนวฏฺฐิตานิ อิตฺตรานิ
ปริตฺตกาลานิ. คหการํ คเวสนฺโตติ อิมสฺส อตฺตภาวเคหสฺส การกํ ตณฺหาวฑฺฒกึ
ปริเยสนฺโต เอตฺตกํ กาลํ อนุวิจรินฺติ อธิปฺปาโย. ทุกฺขา ชาติ ปุนปฺปุนนฺติ อิทํ
คหการกคเวสนสฺส ^๗- การณวจนํ. ยสฺมา ชราพฺยาธิมรณมิสฺสตาย ^๘- ชาติ นาเมสา
ปุนปฺปุนํ อุปคนฺตุํ ทุกฺขา, น จ สา ตสฺมึ อทิฏฺเฐ นิวตฺตติ, ตสฺมา ตํ คเวสนฺโต
วิจรินฺติ อตฺโถ.
      คหการก ทิฏฺโฐสีติ อิทานิ ปน เยน โส สกฺกา ทฏฺฐุํ, เตน
@เชิงอรรถ: ^๑ ปาลิ. วิปสฺสิโน   ^๒ ฉ.ม. เอกนวุติโต    ^๓ สี.,อิ. คหการกํ   ^๔ ปาลิ. ธุณิรา
@^๕ ฉ.ม. วิทาลิตา   ^๖ ปาลิ. วิปริยาทีกตํ    ^๗ สี.,อิ. คหการกํ คเวสนฺตสฺส
@^๘ สี.,อิ....มิสฺสกตาย
อริยมคฺคญาณจกฺขุนา คหการก ทิฏฺโฐ อสิ. ปุน เคหนฺติ ปุน อิมสฺมึ สํสารวฏฺเฏ อตฺต-
ภาวสงฺขาตํ มม ^๑- เคหํ น กาหสิ น กริสฺสสิ. สพฺพา เต ผาสุกา ภคฺคาติ
ตว สพฺพา อนวเสสกิเลสผาสุกา มยา ภคฺคา. ถูณิกา จ ปทาลิตาติ อิทานิ
ตยา กาตพฺพสฺส อตฺตภาวเคหสฺส ^๒- อวิชฺชาสงฺขาตา กณฺณิกา จ ภินฺนา. วิมริยาทิกตํ
จิตฺตนฺติ มม จิตฺตํ วิคตนฺตํ กตํ, อายตึ อนุปฺปตฺติธมฺมตํ ^๓- อาปาทิตํ. ตโตเอว
อิเธว วิธมิสฺสติ อิมสฺมึเยว ภเว วิทฺธํสิสฺสติ, จริมกจิตฺตนิโรเธน
นิรุชฺฌิสฺสตีติ อตฺโถ.
                     สิวกตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๔๗๒-๔๗๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=10567&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=10567&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=289
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5899
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6042
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6042
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26