ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                 ๒๙๒. ๕. สมฺพุลกจฺจานตฺเถรคาถาวณฺณนา
      เทโว จาติ อายสฺมโต สมฺพุลกจฺจานตฺเถรสฺส ๑- คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ กโรนฺโต อิโต
จตุนวุติกปฺปมตฺถเก ๒- กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ สตรํสึ นาม
ปจฺเจกพุทฺธํ นิโรธา วุฏฺฐหิตฺวา ปิณฺฑาย จรนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ตาลผลํ
อทาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท มคธรฏฺเฐ
คหปติกุเล นิพฺพตฺติตฺวา "สมฺพุโล"ติ ลทฺธนาโม กจฺจานตฺโคตฺตตาย
สมฺพุลกจฺจาโนติ ปญฺญายิตฺถ.
      โส วยปฺปตฺโต สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺต-
สมีเป เภรวาย นาม ปพฺพตคุหายํ วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต วิหรติ. อเถกทิวสํ
มหา อกาลเมโฆ สตปฏลสหสฺสปฏโล ๓- ถเนนฺโต คชฺเชนฺโต วิชฺชุลฺลตา นิจฺฉาเรนฺโต
คฬคฬายนฺโต อุฏฺฐหิตฺวา วสฺสิตุํ อารภิ, อสนิโย ผลึสุ. ตํ สทฺทํ สุตฺวา อจฺฉ-
ตรจฺฉวนมหึสหตฺถิอาทโย ภีตตสิตา ภีตรวํ ๔- วิรวึสุ. เถโร ปน อารทฺธวิปสฺสนตฺตา
กาเย ชีวิเต จ นิรเปกฺโข วิคตโลมหํโส ตํ อจินฺเตนฺโต วิปสฺสนายเมว กมฺมํ
กโรนฺโต ฆมฺมาปคเมน อุตุสปฺปายลาเภน สมาหิตจิตฺโต ตาวเทว วิปสฺสนํ
อุสฺสุกฺกาเปตฺวา สห อภิญฺญาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๕- :-
          "สตรํสี นาม ภควา          สยมฺภู อปราชิโต
           วิเวกา วุฏฺฐหิตฺวาน         โคจรายาภินิกฺขมิ.
           ผลหตฺโถ อหํ ทิสฺวา         อุปคจฺฉึ นราสภํ
           ปสนฺนจิตฺโต สุมโน          ตาลผลํ อทาสหํ.
@เชิงอรรถ:  สี. สมฺพลกจฺจายนตฺเถรสฺส    สี. จตุนวุต..., ม. จตุนวุเต    สี......ปฏเลน
@ สี. เภรวํ ภีตรวํ           ขุ.อป. ๓๓/๙๙/๑๔๙ ตาลผลิยตฺเถราปทาน (สฺยา)
           จตุนฺนวุเต อิโต ๑- กปฺเป    ยํ ผลํ อททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ   กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตโน ปฏิปตฺตึ ปจฺจเวกฺขิตฺวา โสมนสฺสชาโต อุทาน-
วเสน อญฺญํ พฺยากโรนฺโต:-
           [๑๘๙] "เทโว จ วสฺสติ เทโว จ คฬคฬายติ
                  เอกโก จาหํ เภรเว พิเล วิหรามิ
                  ตสฺส มยฺหํ เอกกสฺส เภรเว พิเล วิหรโต
                  นตฺถิ ภยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา.
           [๑๙๐]  ธมฺมตา มเมสา ยสฺส เม
                  เอกกสฺส เภรเว พิเล
                  วิหรโต นตฺถิ ภยํ วา
                  ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส วา"ติ
คาถาทฺวยํ อภาสิ.
      ตตฺถ เทโว จ วสฺสติ, เทโว จ คฬคฬายตีติ เทโว เมโฆ วสฺสติ จ,
"คฬคฬา"ติ จ กโรนฺโต ๒- คชฺชตีติ อตฺโถ. คชฺชนฺตสฺส หิ อนุกรณเมตํ. เอกโก
จาหํ เภรเว พิเล วิหรามีติ อหญฺจ เอกโก อสหาโย สปฺปฏิภยายํ ปพฺพตคุหายํ
วสามิ, ตสฺส มยฺหํ เอวํภูตสฺส เม สโต นตฺถิ ยํ วา ฉมฺภิตตฺตํ วา โลมหํโส
วาติ จิตฺตุตฺราสสญฺญิตํ ภยํ วา ตํนิมิตฺตกํ ๓- สรีรสฺส ฉมฺภิตตฺตํ วา
โลมหํสนมตฺตํ วา นตฺถิ.
      กสฺมาติ? ตตฺถ การณมาห "ธมฺมตา มเมสา"ติ. อปริญฺญาตวตฺถุกสฺส
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. จตุนฺนวุติโต       สี. คฬคฬายนฺโต      ม. ทุกฺขํ ภาริกํ
หิ ตตฺถ อปฺปหีนจฺฉนฺทราคตาย ภยาทินา ภวิตพฺพํ, มยา ปน สพฺพโส ตตฺถ
ปริญฺญาตํ, ตตฺถ จ ฉนฺทราโค สมุจฺฉินฺโน, ตสฺมา ภยาทีนํ อภาโว ธมฺมตา
มเมสา ๑- มม ธมฺมสภาโว เอโสติ อญฺญํ พฺยากาสิ.
                  สมฺพุลกจฺจานตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       ------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๔๘๓-๔๘๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=10811&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=10811&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=292              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5925              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6063              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6063              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]