ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                            ๓. ติกนิปาต
                ๓๐๗. ๑. องฺคณิกภารทฺวาชตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ติกนิปาเต อโยนิ สุทฺธิมเนฺวสนฺติ อายสฺมโต องฺคณิกภารทฺวาชตฺเถรสฺส
คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญํ
อุปจินนฺโต อิโต เอกตึเส กปฺเป สิขิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา
วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ สตฺถารํ ปิณฺฑาย จรนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ปญฺจปติฏฺ-
ฐิเตน วนฺทิตฺวา อญฺชลึ ปคฺคณฺหิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ
สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท หิมวนฺตสมีเป อุกฺกฏฺเฐ  นาม นคเร ๑- วิภว-
สมฺปนฺนสฺส พฺราหฺมณสฺส เคเห นิพฺพตฺติตฺวา องฺคณิกภารทฺวาโชติ ลทฺธนาโม
วยปฺปตฺโต วิชฺชาสิปฺเปสุ นิปฺผตฺตึ คโต เนกฺขมฺมชฺฌาสยตาย ปริพฺพาชกปพฺพชฺชํ
ปพฺพชิตฺวา อมรํ ๒- ตปํ จรนฺโต ตตฺถ ตตฺถ วิจรนฺโต สมฺมาสมฺพุทฺธํ ชนปทจาริกํ
จรนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ตํ มิจฺฉาคาหํ ๓- ปหาย
สาสเน ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต น จิรสฺเสว ฉฬภิญฺโญ อโหสิ.
เตน วุตฺตํ อปทาเน ๔- :-
          "อุสภํ ปวรํ วีรํ         เวสฺสภุํ วิชิตาวินํ
           ปสนฺนจิตฺโต สุมโน      พุทฺธเสฏฺฐมวนฺทหํ.
           เอกตึเส อิโต กปฺเป    ยํ กมฺมมกรึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ      วนฺทนาย อิทํ ผลํ.
           จตุวีสติกปฺปมฺหิ         วิกตานนฺทนามโก
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. อุกฺกฏฺฐนคเร    ม. อมตํ    ฉ.ม. มิจฺฉาตปํ
@ ขุ.อป. ๓๒/๔๘/๒๙๘ เอกวนฺทนิยตฺเถราปทาน
           สตฺตรตนสมฺปนฺโน       จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      ฉฬภิญฺโญ ปน หุตฺวา วิมุตฺติสุเขน วิหรนฺโต ญาตีนํ อนุกมฺปาย อตฺตโน
ชาติภูมึ คนฺตฺวา พหู ญาตเก สรเณสุ จ สีเลสุ จ ปติฏฺฐาเปตฺวา ตโต นิวตฺติตฺวา
กุรุรฏฺเฐ กุณฺฑิยสฺส นาม นิคมสฺส อวิทูเร อรญฺเญ วสนฺโต เกนจิเทว กรณีเยน
อุคฺคารามํ คโต อุตฺตราปถโต ๑- อาคเตหิ สนฺทิฏฺเฐหิ พฺราหฺมเณหิ สมาคโต เตหิ
"โภ ภารทฺวาช กึ ทิสฺวา พฺราหฺมณานํ สมยํ ปหาย อิมํ สมยํ คณฺหี"ติ
ปุจฺฉิโต เตสํ อิโต พุทฺธสาสนโต พหิทฺธา สุทฺธี ๒- นตฺถีติ ทสฺเสนฺโต:-
    [๒๑๙] "อโยนิ สุทฺธิมเนฺวสํ      อคฺคึ ปริจรึ วเน
           สุทฺธิมคฺคํ อชานนฺโต     อกาสึ อมรํ ๓- ตปนฺ"ติ
ปฐมํ คาถมาห.
      ตตฺถ อโยนีติ อโยนิโส อนุปาเยน. สุทฺธินฺติ สํสารสุทฺธึ ภวนิสฺสรณํ.
อเนฺวสนฺติ คเวสนฺโต ปริเยสนฺโต. ๔- อคฺคึ ปริจรึ วเนติ "อยํ สุทฺธิมคฺโค"ติ
อธิปฺปาเยน อรญฺญายตเน อคฺคิหุตฺตสาลายํ ๕- อคฺยาคารํ กตฺวา อาหุตึ ๖-
ปคฺคณฺหนฺโต อคฺคิเทวํ ปริจรึ เวเท วุตฺตวิธินา ปูเชสึ. สุทฺธิมคฺคํ อชานนฺโต,
อกาสึ อมรํ ตปนฺติ สุทฺธิยา นิพฺพานสฺส มคฺคํ อชานนฺโต อคฺคิปริจรณํ วิย
ปญฺจตปตปฺปนาทิอตฺตกิลมถานุโยคํ ๗- "สุทฺธิมคโค"ติ มญฺญาย ๘- อกาสึ อจรึ
ปฏิปชฺชึ.
      เอวํ เถโร อสฺสมโต อสฺสมํ คจฺฉนฺโต วิย เวเท วุตฺตวิธินา อคฺคิปริจรณาทินา
๙- อนุฏฺฐาย สุทฺธิยา อปฺปตฺตภาเวน พหิทฺธา สุทฺธิยา อภาวํ ทสฺเสตฺวา
อิทานิ อิมสฺมึเยว สาสเน สุทฺธิ จ  มยา อธิคตาติ ทสฺเสนฺโต:-
@เชิงอรรถ:  โปฏฺฐเกสุ อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ   ฉ.ม. สุทฺธิ          ปาลิ. อปรํ
@ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ      ฉ.ม. อคฺคิหุต.....   ม. อาหุตีนํ
@ สี. ปญฺจตาปนปธานาทิ...      สี. สญฺญาย          สี. อคฺคิปริจรณาทิโต
    [๒๒๐] "ตํ สุเขน สุขํ ลทฺธํ         ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตํ
           ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา     กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ
ทุติยคาถมาห.
      ตตฺถ ตนฺติ ยสฺสตฺถาย สุทฺธึ อเนฺวสนฺโต ตสฺส มคฺคํ อชานนฺโต อคฺคึ
ปริจรึ อมรํ ตปํ อจรึ, ตํ นิพฺพานสุขํ สุเขน สมถวิปสฺสนาย สุขาย ปฏิปทาย
อตฺตกิลมถานุโยคํ อนุปคมฺม มยา ลทฺธํ ปตฺตํ อธิคตํ. ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตนฺติ
สตฺถุ สาสนธมฺมสฺส สุธมฺมตํ อวิปรีตนิยฺยานิกธมฺมสภาวํ ปสฺส ชานาหีติ ธมฺมาลปน-
วเสน วทติ, อตฺตานํ วา ๑- อาลปติ. ตสฺส ลทฺธภาวํ ปน ทสฺเสนฺโต:-
      "ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ อาห, ตํ วุตฺตตฺถเมว.
เอวํ สุทฺธิยา อธิคตตฺตา "อิโต ปฏฺฐายาหํ ปรมตฺถโต พฺราหฺมโณ"ติ ทสฺเสนฺโต:-
    [๒๒๑] "พฺรหฺมพนฺธุ ปุเร อาสึ       อิทานิ โขมฺหิ พฺราหฺมโณ
           เตวิชฺโช นฺหาตโก ๒- จมฺหิ  โสตฺถิโย ๓- จมฺหิ เวทคู"ติ
ตติยํ คาถมาห. ตสฺสตฺโถ:- อิโต ปุพฺเพ ชาติมตฺเตน พฺราหฺมณภาวโต
พฺราหฺมณานํ ๔- สมญฺญาย พฺรหฺมพนฺธุ นาม อาสึ. พาหิตปาปตฺตา ปน อิทานิ
โข อรหตฺตาธิคเมน ปรมตฺถโต พฺราหฺมโณ จ อมฺหิ. อิโต ๕- ปุพฺเพ ภวสญฺจยกรานํ ๖-
ติสฺสนฺนํ เวทสงฺขาตานํ วิชฺชานํ อชฺฌยเนน สมญฺญามตฺเตน เตวิชฺโช นาม หุตฺวา
อิทานิ ภวกฺขยกราย วิชฺชาย วเสน ติสฺสนฺนํ วิชฺชานํ อธิคตตฺตา ปรมตฺถโต
เตวิชฺโช จ อมฺหิ. ตถา อิโต ปุพฺเพ ภวสฺสาทคธิตาย ๗- นฺหาตกวตนิปฺผตฺติยา
สมญฺญามตฺเตน นฺหาตโก นาม หุตฺวา อิทานิ อฏฺฐงฺคิกมคฺคชเลน สุวิกฺขาลิต-
กิเลสมลตาย ปรมตฺถโต นฺหาตโก จมฺหิ. อิโต ปุพฺเพ อวิมุตฺตภวสฺสาทมนฺตชฺ-
ฌาเนน โวหารมตฺตโต โสตฺถิโย นาม หุตฺวา อิทานิ สุวิมุตฺตภวสฺสาทธมฺมชฺฌาเนน
@เชิงอรรถ:  อิ. อตฺตานเมว   สี. นหาตโก    ฉ.ม. โสตฺติโย   ม. ชาติมตฺเตน พฺราหฺมณานํ
@ สี. อมฺหิ, กิญฺจิ อิโต, ม. อมฺหีติ จ    ม. ภวปจยกรานํ    สี.,อิ....คถิตาย
ฌาเนน โวหารมตฺตโต โสตฺถิโย นาม หุตฺวา อิทานิ สุวิมุตฺตภวสฺสาทธมฺมชฺฌาเนน
ปรมตฺถโต โสตฺถิโย จมฺหิ. อิโต ปุพฺเพ อปฺปฏินิสฺสฏฺฐปาปธมฺมานํ เวทานํ
คตมตฺเตน ๑- เวทคู นาม หุตฺวา อิทานิ เวทสงฺขาเตน มคฺคญาเณน สํสารมโหฆสฺส
เวทสฺส จตุสจฺจสฺส จ ปารํ คตตฺตา อธิคตตฺตา ญาตตฺตา ปรมตฺถโต เวทคู
ชาโตติ. ตํ สุตฺวา พฺราหฺมณา สาสเน อุฬารํ ปสาทํ ปเวเทสุํ.
                องฺคณิกภารทฺวาชตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       -------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๕๒๓-๕๒๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=11690&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=11690&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=307              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6054              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6179              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6179              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]