อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๑๔๙. ๒. มหาวจฺฉตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ปญฺาพลีติ อายสฺมโต มหาวจฺฉตฺเถรสฺส ๖- คาถา. ตสฺส กา อุปฺปตฺติ?
      อยํ กิร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต ภิกฺขุสํฆสฺส จ ปานียทานมทาสิ. ปุน
สิขิสฺส ภควโต กาเล อุปาสโก หุตฺวา วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ พหุปุญฺกมฺมํ อกาสิ,
โส เตหิ ปุญฺกมฺเมหิ ตตฺถ ตตฺถ สุคตีสุเยว สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท
มคธรฏฺเ นาลคาเม ๗- สมิทฺธิสฺส นาม พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. สมฺปตฺติโย   ๒ องฺ. ทสก. ๒๔/๑/๑ กิมตฺถิยสุตฺต  ๓ ฉ.ม. ตตฺถ
@๔ สี. สทฺธาย สมฺปนฺนสฺสหิ        ๕ ม.ม. ๑๓/๑๘๓/๑๕๘ กีฏาคิริสุตฺต
@๖ สี. มหาควจฺฉตฺเถรสฺส         ๗ ฉ.ม. นาฬกคาเม
ตสฺส มหาวจฺโฉติ นามํ อโหสิ. โส วยปฺปตฺโต อายสฺมโต สาริปุตฺตสฺส ภควโต
สาวกภาวํ สุตฺวา  "โสปิ นาม มหาปญฺโ ยสฺส สาวกตฺตํ อุปคโต, โสเอว
มญฺเ อิมสฺมึ โลเก อคฺคปุคฺคโล"ติ ภควติ สทฺธํ อุปฺปาเทตฺวา สตฺถุ สนฺติเก
ปพฺพชิตฺวา กมฺมฏฺานํ อนุยุญฺชนฺโต น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ
อปทาเน ๑-:-
          "ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส           ภิกฺขุสํเฆ อนุตฺตเร
           ปสนฺนจิตฺโต สุมโน         ปานิฆฏํ อปูรยึ. ๒-
           ปพฺพตคฺเค ทุมคฺเค วา      อากาเส วาถ ภูมิยํ
           ยทา ปานียมิจฺฉามิ         ขิปฺปํ นิพฺพตฺตเต มมํ. ๓-
           สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ๔-   ยํ ทานมททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         ทกทานสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ       ภวา สพฺเพ สมูหตา
                           ฯเปฯ
           ฉฬภิญฺา สจฺฉิกตา         กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      เอวํ ปน อรหตฺตํ ปตฺวา วิมุตฺติสุขํ อนุภวนฺโต สาสนสฺส นิยฺยานิกภาว-
วิภาวเนน สพฺรหฺมจารีนํ อุสฺสาหชนนตฺถํ:-
            ๕- "ปญฺาพลี สีลวตูปปนฺโน
                สมาหิโต ฌานรโต สตีมา
                ยทตฺถิยํ โภชนํ ภุญฺชมาโน
                กงฺขถ กาลํ อิธ วีตราโค"ติ
คาถํ อภาสิ. ๕-
@เชิงอรรถ: ๑ ขุ.อป. ๓๓/๘๗/๑๓๑ อุทกทายกตฺเถราปทาน (สฺยา)   ๒ ฉ.ม. ปานียฆฏมปูรยึ
@๓ ฉ.ม. มม   ๔ ฉ.ม. สตสหสฺสิโต กปฺเป   ๕-๕ ฉ.ม. ปญฺาพลีติ คาถํ อภาสิ
      [๑๒] ตตฺถ ปญฺาพลีติ ปาริหาริยปญฺาย วิปสฺสนาปญฺาย จ วเสน อภิณฺหโส
สาติสเยน ปญฺาพเลน สมนฺนาคโต. สีลวตูปปนฺโนติ อุกฺกํสคเตน จตุปาริสุทฺธิสีเลน,
ธุตธมฺมสงฺขาเตหิ วตฺเตหิ ๑- จ อุปปนฺโน สมนฺนาคโต. สมาหิโตติ
อุปจารปฺปนาเภเทน สมาธินา สมาหิโต. ฌานรโตติ ตโตเอว อารมฺมณูปนิชฺฌาเน
ลกฺขณูปนิชฺฌาเน จ รโต สตตาภิยุตฺโต. สพฺพกาลํ สติยา อวิปฺปวาสวเสน สติมา.
ยทตฺถิยนฺติ อตฺถโต อนเปตํ อตฺถิยํ, เยน อตฺถิยํ ยทตฺถิยํ. ยถา ปจฺจเย
ปริภุญฺชนฺตสฺส ปริภุญฺชนํ อตฺถิยํ ๒- โหติ, ตถา โภชนํ ภุญฺชมาโน. สามิปริ-
โภเคน หิ ตํ ๓- อิตฺถิยํ ๒- โหติ ทายชฺชปริโภเคน วา, น อญฺถา โภชนนฺติ จ
นิทสฺสนมตฺตํ ๔- ทฏฺพฺพํ. ภุญฺชิสฺสติ ปริภุญฺชิสฺสตีติ ๕- วา โภชนํ, จตฺตาโร
ปจฺจยา. "ยทตฺถิกนฺ"ติ วา ปาโ. ยทตฺถํ ยสฺสตฺถาย สตฺถารา ปจฺจยา อนุญฺาตา,
ตทตฺถํ กายสฺส ิติอาทิอตฺถํ, ๖- ตญฺจ อนุปาทิเสสนิพฺพานตฺถํ. ตสฺมา อนุปาทาปริ-
นิพฺพานตฺถํ โภชนปจฺจเย ภุญฺชมาโน ตโตเอว กงฺเขถ กาลํ อตฺตโน
อนุปาทาปรินิพฺพานกาลํ อาคเมยฺย. อิธ อิมสฺมึ สาสเน ๗- วีตราโค. พาหิรกสฺส
ปน กาเมสุ วีตราคสฺสปิ ๘- อิทํ นตฺถีติ อธิปฺปาโย.
                มหาวจฺฉตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                      --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๘๔-๘๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=1908&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=1908&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=149
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5053
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5355
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5355
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26