บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๑๖๖. ๙. หาริตตฺเถรคาถาวณฺณนา สมุนฺนมยมตฺตานนฺติ อายสฺมโต หาริตตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ? โส กิร ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร หุตฺวา ตตฺถ ตตฺถ วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญ- สมฺภารํ อุปจินนฺโต อิโต เอกตึเส กปฺเป สุทสฺสนํ นาม ปจฺเจกสมฺพุทฺธํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส กุฏชปุปฺเผหิ ปูชํ กตฺวา เตน ปุญฺญกมฺเมน สุคตีสุเยว ปริวตฺเตนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถินคเร พฺราหฺมณมหาสาลกุเล นิพฺพตฺติ. หาริโตติสฺส ๓- นามํ อโหสิ. ตสฺส วยปฺปตฺตสฺส มาตาปิตโร กุลรูปาทีหิ อนุจฺฉวิกํ กุมาริกํ พฺราหฺมณธีตรํ อาเนสุํ. โส ตาย สทฺธึ โภคสุขํ อนุภวนฺโต เอกทิวสํ อตฺตโน ตสฺสา จ รูปสมฺปตฺตึ โอโลเกตฺวา ธมฺมตาย โจทิยมาโน "อีทิสํ นาม รูปํ น จิรสฺเสว ชราย มจฺจุนา จ อภิปฺปมทฺทิยตี"ติ สํเวคํ ปฏิลภิ. กติปยทิวสาติกฺกเมเนว จสฺส ภริยํ กณฺหสปฺโป ฑํสิตฺวา มาเรสิ. โส เตน ภิยฺโยโส มตฺตาย สญฺชาตสํเวโค สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ฆรพนฺธเน ฉินฺทิตฺวา ปพฺพชิ. ตสฺส จ จริยานุกูลํ กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา วิหรนฺตสฺส กมฺมฏฺฐานํ น สมฺปชฺชติ, จิตฺตํ อุชุคตํ น โหติ. โส คามํ ปิณฺฑาย ปวิฏฺโฐ อญฺญตรํ อุสุการํ อุสุทณฺฑํ ๔- ยนฺเต ปกฺขิปิตฺวา อุชุํ กโรนฺตํ ทิสฺวา "อิเม อเจตนมฺปิ นามํ อุชุํ กโรนฺติ, กสฺมา @เชิงอรรถ: ๑ สี. น-สทฺโท น ทิสฺสติ ๒ สี. กิญฺจิ ๓ ม. หาริโตติ ๔ สี. อุสุทณฺฑกํ อหํ จิตฺตํ อุชุํ น กริสฺสามี"ติ จินฺเตตฺวา ตโตว ๑- ปฏินิวตฺติตฺวา ทิวาฏฺฐาเน นิสินฺโน วิปสฺสนํ อารภิ. อถสฺส ภควา อุปริ อากาเส นิสีทิตฺวา โอวาทํ เทนฺโต:- ๒- "สมุนฺนมยมตฺตานํ อุสุกาโรว เตชนํ จิตฺตํ อุชุํ กริตฺวาน อวิชฺชํ ภินฺท ๓- หาริตา"ติ คาถํ อภาสิ. ๒- อยเมว เถโร อตฺตานํ ปรํ วิย โอวทนฺโต อภาสีติ จ วทนฺติ. [๒๙] ตตฺถ สมุนฺนมยนฺติ สมฺมา อุนฺนเมนฺโต, สมาปตฺติวเสน โกสชฺชปกฺเข ปติตุํ อทตฺวา ตโต อุทฺธรนฺโต วิริยสมตํ โยเชนฺโตติ อตฺโถ. อตฺตานนฺติ จิตฺตํ, อถวา สมุนฺนมยาติ โกสชฺชปกฺขโต สมุนฺนเมหิ. มกาโร ปทสนฺธิกโร. หีนวิริยตาย ตว จิตฺตํ กมฺมฏฺฐานวีถึ นปฺปฏิปชฺชติ เจ, ตํ วิริยารมฺภวเสน สมฺมา อุนฺนเมหิ, อโนนตํ ๔- อนปนตํ กโรหีติ อธิปฺปาโย. เอวํ ปน กโรนฺโต อุสุกาโรว เตชนํ. จิตฺตํ อุชุํ กริตฺวาน, อวิชฺชํ ภินฺท หาริตาติ. ยถา นาม อุสุกาโร กณฺฑํ อีสกมฺปิ โอนตํ อปนตํ จ ๕- วิชฺฌนฺโต ลกฺขํ ภินฺทนตฺถํ อุชุํ กโรติ, เอวํ โกสชฺชปาตโต อรกฺขเณน โอนตํ ๖- อุทฺธจฺจปาตโต อรกฺขเณน อปนตํ วิชฺฌนฺโต ๗- อปฺปนาปตฺติยา จิตฺตํ อุชุํ กริตฺวาน สมาหิตจิตฺโต วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา สีฆํ อคฺคมคฺคญาเณน อวิชฺชํ ภินฺท ปทาเลหีติ. ตํ สุตฺวา เถโร วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา น จิเรเนว อรหา อโหสิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๘-:- "หิมวนฺตสฺสาวิทูเร วสโล นาม ปพฺพโต พุทฺโธ สุทสฺสโน นาม วสเต ๙- ปพฺพตนฺตเร. ปุปฺผํ เหมวนฺตํ คยฺห เวหาสํ อคมาสหํ ตตฺถทฺทสาสึ ๑๐- สมฺพุทฺธํ โอฆติณฺณมนาสวํ. @เชิงอรรถ: ๑ สี. ตโต ๒-๒ ฉ.ม. "สมุนฺนมยมตฺตานนฺ"ติ คาถํ อภาสิ ๓ อิ. ฉินฺท @๔ สี. อนมนฺตํ ๕ สี. อีสกมฺปิ โอนตึ อปนตึ จ ๖ สี. รกฺขเณน โอนตึ @๗ สี. รกฺขเณน อปนตึ วิชฺฌนฺโต ๘ ขุ.อป. ๓๓/๑๐๗/๑๕๗ กุฏชปุปฺผิยตฺเถราปทาน @ (สฺยา) ๙ ม. วสนฺโต ๑๐ ก. อตฺถทฺทสาสึ ปุปฺผํ กุฏชมาทาย สีเส กตฺวานหํ ตทา ๑- พุทฺธสฺส อภิโรเปสึ สยมฺภุสฺส มเหสิโน. เอกตึเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปุปฺผปูชายิทํ ผลํ. กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อญฺญํ พฺยากโรนฺโตปิ ตเมว คาถํ อภาสิ. หาริตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ---------------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๑๓๔-๑๓๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=3029&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=3029&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=166 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5144 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5425 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5425 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]