ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๑๖๗. ๑๐. อุตฺติยตฺเถรคาถาวณฺณนา
      อาพาเธ เม สมุปฺปนฺเนติ อายสฺมโต อุตฺติยตฺเถรสฺส คาถา. กา
อุปฺปตฺติ?
      โส กิร ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺ ๒-
อุปจินนฺโต อิโต จตุนวุเต กปฺเป สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล จนฺทภาคาย นทิยา
มหารูโป ๓- สุสุมาโร หุตฺวา นิพฺพตฺโต. โส ปารํ คนฺตุํ นทิยา ตีรํ ๔- อุปคตํ
ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺโต ปารํ เนตุกาโม ตีรสมีเป นิปชฺชิ. ภควา ตสฺส
อนุกมฺปาย ปิฏฺิยํ ปาเท เปสิ. โส หฏฺโ อุทคฺโค ปีติเวเคน ทิคุณุสฺสาโห
หุตฺวา โสตํ ฉินฺทนฺโต สีเฆน ชเวน ภควนฺตํ ปรตีรํ ๕- เนสิ. ภควา ตสฺส
จิตฺตปฺปสาทํ โอโลเกตฺวา "อยํ อิโต จุโต เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา ๖- ตโต ปฏฺาย
สุคตีสุเยว สํสรนฺโต อิโต จตุนวุเต กปฺเป อมตํ ปาปุณิสฺสตี"ติ พฺยากริตฺวา
ปกฺกามิ.
@เชิงอรรถ:  ปาลิ. สิเร กตฺวานหนฺตทา, ม. สิเร กตฺวาน อญฺชลึ     สี. พหุํ ปุญฺ
@ สี. มหารหเท     ม. ตีเร    ๕. สี. ปารํ ตีรํ     สี. นิพฺพตฺติสฺสติ
      โส ตถา สุคตีสุเยว ปริพฺภมนฺโต ๑- อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ อญฺตรสฺส
พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ อุตฺติโย นาม นาเมน. โส วยปฺปตฺโต "อมตํ
ปริเยสิสฺสามี"ติ ปริพฺพาชโก หุตฺวา วิจรนฺโต เอกทิวสํ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ๒-
ธมฺมํ สุตฺวา ๓- สาสเน ปพฺพชิตฺวาปิ สีลาทีนํ อวิโสธิตตฺตา วิเสสํ
นิพฺพตฺเตตุํ อสกฺโกนฺโต อญฺเ ภิกฺขู วิเสสํ นิพฺพตฺเตตฺวา อญฺ พฺยากโรนฺเต
ทิสฺวา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา สงฺเขเปเนว ๔- โอวาทํ ยาจิ. สตฺถาปิ ตสฺส "ตสฺมาติห
ตฺวํ อุตฺติย อาทิเมว วิโสเธหี"ติอาทินา ๕- สงฺเขเปเนว โอวาทํ อทาสิ. โส ตสฺส
โอวาเท ตฺวา วิปสฺสนํ อารภิ. ตสฺส อารทฺธวิปสฺสนสฺส อาพาโธ อุปฺปชฺชิ.
อุปฺปนฺเน ปน อาพาเธ สญฺชาตสํเวโค วิริยารมฺภวตฺถุํ กตฺวา วิปสฺสนาย กมฺมํ
กโรนฺโต วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๖- :-
          "จนฺทภาคานทีตีเร          สุํสุมาโร อหํ ตทา
           สโภชนปสุตาหํ ๗-         นทีติตฺถํ ๘- อคจฺฉหํ.
           สิทฺธตฺโถ ตมฺหิ สมเย       สยมฺภู อคฺคปุคฺคโล
           นทึ ตริตุกาโม โส         นทีติตฺถํ อุปาคมิ.
           อุปคเต จ สมฺพุทฺเธ        อหมฺปิ ตตฺถุปาคมึ
           อุปคนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ        อิมํ วาจํ อุทีรยึ.
           อภิรูห มหาวีร            ตาเรสฺสามิ อหํ ตุวํ
           เปตฺติกํ วิสยํ มยฺหํ         อนุกมฺป มหามุนิ.
           มม อุคฺคชฺชนํ ๙- สุตฺวา     อภิรุหิ มหามุนิ
           หฏฺโ หฏฺเน จิตฺเตน      ตาเรสึ โลกนายกํ.
           นทิยา ปาริเม ตีเร        สิทฺธตฺโถ โลกนายโก
@เชิงอรรถ:  สี. สํสรนฺโต    สี. ทิสฺวา อุปสงฺกมิตฺวา    สี. สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ
@ ม. สงฺเขเปน   สํ.มหา. ๑๙/๓๖๙/๑๒๕ ภิกฺขุสุตฺต    ขุ.อป. ๓๒/๑๖๙/๑๑๓
@  อุตฺติยตฺเถราปทาน   ฉ.ม. สโคจรปสุโตหํ   ม. นทิตีรํ   สี. มม ตํ คชฺชนํ
           อสฺสาเสสิ มมํ ตตฺถ        อมตํ ปาปุณิสฺสติ.
           ตมฺหา กายา จวิตฺวาน      เทวโลกํ อคจฺฉหํ
           ทิพฺพสุขํ อนุภวึ            อจฺฉราหิ ปุรกฺขโต.
           สตฺตกฺขตฺตุญฺจ เทวินฺโท      เทวรชฺชมกาสหํ
           ตีณิกฺขตฺตุํ จกฺกวตฺตี         มหิยา อิสฺสโร อหุํ.
           วิเวกมนุยุตฺโตหํ           นิปโก จ สุสํวุโต
           ธาเรมิ อนฺติมํ เทหํ        สมฺมาสมฺพุทฺธสาสเน.
           จตุนฺนวุติโต กปฺเป         ตาเรสึ ยํ นราสภํ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         ตรณาย อิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตโน สมฺมา ปฏิปตฺติยา ปริปุณฺณาการวิภาวนมุเขน
อญฺ พฺยากโรนฺโต:-
       ๑- "อาพาเธ เม สมุปฺปนฺเน     สติเม อุปปชฺชถ
           อาพาโธ เม สมุปฺปนฺโน     กาโล มม นปฺปมชฺชิตุนฺ"ติ
คาถํ อภาสิ. ๑-
      [๓๐] ตตฺถ อาพาเธ เม สมุปฺปนฺเนติ สรีรสฺส อาพาธนโต "อาพาโธ"ติ
ลทฺธนาเม วิสภาคธาตุกฺโขภเหตุเก โรเค มยฺหํ สญฺชาเต. สติ เม อุปปชฺชถาติ ๒-
"อุปฺปนฺโน โข เม อาพาโธ, านํ โข ปเนตํ วิชฺชติ, ยทิทํ อาพาโธ วฑฺเฒยฺย.
ยาว ปนายํ อาพาโธ น วฑฺฒติ, หนฺทาหํ วิริยํ อารภามิ `อปฺปตฺตสฺส ปตฺติยา
อนธิคตสฺส อธิคมาย อสจฺฉิกตสฺส สจฺฉิกริยายา"ติ วิริยารมฺภวตฺถุภูตา สติ ตสฺเสว
อาพาธสฺส วเสน ทุกฺขาย เวทนาย ปีฬิยมานสฺส มยฺหํ อุทปาทิ. เตนาห
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. "อาพาเธ เม สมุปฺปนฺเน"ติ คาถํ อภาสิ   ฉ.ม. อุทปชฺชถาติ
"อาพาโธ เม สมุปฺปนฺโน, กาโล เม นปฺปมชฺชิตุนฺ"ติ. เอวํ อุปฺปนฺนํ หิ สตึ
องฺกุสํ กตฺวา อยํ เถโร อรหตฺตํ ปตฺโตติ.
                    อุตฺติยตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                    ปรมตฺถทีปนิยา เถรคาถาสํวณฺณนาย
                       ตติยวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๑๓๖-๑๓๙. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=3077&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=3077&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=167              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5149              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5429              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5429              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]