ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                  ๑๗๒. ๕. สามญฺญกานิตฺเถรคาถาวณฺณนา
      สุขํ สุขตฺโถติ อายสฺมโต สามญฺญกานิตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      โส กิร ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร หุตฺวา ตตฺถ ตตฺถ ภเว กุสลํ อุปจินนฺโต
อิโต เอกนวุเต กปฺเป วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล มนุสฺสโยนิยํ นิพฺพตฺโต วิปสฺสึ
ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส เอกํ มญฺจํ อทาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทว-
มนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท อญฺญตรสฺส ปริพฺพาชกสฺส ปุตฺโต หุตฺวา
นิพฺพตฺติ. สามญฺญกานีติสฺส นามํ อโหสิ. โส วิญฺญุตํ ปตฺโต สตฺถุ ยมกปาฏิหาริยํ
ทิสฺวา ปสนฺนมานโส สาสเน ปพฺพชิตฺวา จริยานุกูลํ กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา ฌานํ
นิพฺพตฺเตตฺวา ฌานํ ปาทกํ กตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน
วุตฺตํ อปทาเน ๓- :-
@เชิงอรรถ:  สี. อวตฺวาว    สี. ยถาวุตฺตวเสเนว    ขุ.อป. ๓๒/๓๐/๓๙๔ มญฺจทายกตฺเถราปทาน
         "วิปสฺสิโน ภควโต        โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน
           เอกมญฺโจ มยา ทินฺโน ๑- ปสนฺเนน สปาณินา.
           หตฺถิยานํ อสฺสยานํ       ทิพฺพยานํ สมชฺฌคํ ๒-
           เตน มญฺจกทาเนน ๓-    ปตฺโตมฺหิ อาสวกฺขยํ.
           เอกนวุเต อิโต ๔- กปฺเป ยํ มญฺจมททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ       มญฺจทานสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      เถรสฺส ปน คิหิสหายโก กาติยาโน ๕- นาม ปริพฺพาชโก พุทฺธุปฺปาทโต
ปฏฺฐาย ติตฺถิยานํ หตลาภสกฺการตาย ฆาสจฺฉาทนมตฺตมฺปิ อลภนฺโต อาชีวกาปกโต
เถรํ อุปสงฺกมิตฺวา "ตุเมฺห สากิยปุตฺติยา นาม มหาลาภคฺคยสคฺคปฺปตฺตา สุเขน
ชีวถ, มยํ ปน ทุกฺขิตา กิจฺฉชีวิกา, กถํ นุ โข ปฏิปชฺชมานสฺส ทิฏฺฐธมฺมิกญฺเจว
สมฺปรายิกญฺจ สุขํ สมฺปชฺชตี"ติ ปุจฺฉิ. อถสฺส เถโร "นิปฺปริยายโต สุขํ นาม
โลกุตฺตรสุขเมว, ตญฺจ ตทนุรูปํ ปฏิปตฺตึ ปฏิปชฺชนฺตสฺเสวา"ติ อตฺตนา ตสฺส
อธิคตภาวํ ปริยาเยน วิภาเวนฺโต:-
            ๖- "สุขํ สุขตฺโถ ลภเต ตทาจรํ
                กิตฺติญฺจ ปปฺโปติ ยสสฺส วฑฺฒติ
                โย อริยมฏฺฐงฺคิกมญฺชสํ อุชุํ
                ภาเวติ มคฺคํ อมตสฺส ปตฺติยา"ติ
คาถํ อภาสิ ๖-.
      [๓๕] ตตฺถ สุขนฺติ นิรามิสํ สุขํ อิธาธิปฺเปตํ. ตญฺจ ผลสมาปตฺติ เจว
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. เอกํ มญฺจํ มยา ทินฺนํ    สี. รถยานํ ลภามหํ    สี. มญฺจสฺส ทาเนน
@ ฉ.ม. เอกนวุติโต     ม. กาฏิยาโน    ๖-๖ ฉ.ม. "สุขํ สุขตฺโถ ลภเต
@  ตทาจรนฺ"ติ คาถํ อภาสิ
นิพฺพานญฺจ. ตถา หิ "อยํ สมาธิ ปจฺจุปฺปนฺนสุโข เจว อายตึ จ สุขวิปาโก " ๑-
"นิพฺพานํ ปรมํ สุขนฺ"ติ ๒- จ วุตฺตํ. สุขตฺโถติ สุขปฺปโยชโน, ยถาวุตฺเตน สุเขน
อตฺถิโก. ลภเตติ ปาปุณาติ, อตฺถิกสฺเสเวทํ สุขํ, น อิตรสฺส. โก ปน อตฺถิโกติ
อาห "ตทาจรนฺ"ติ ตทตฺถํ อาจรนฺโต, ยาย ปฏิปตฺติยา ตํ ปฏิปตฺตึ ปฏิปชฺชนฺโตติ
อตฺโถ. น เกวลํ ตทาจรํ สุขเมว ลภเต, อถ โข กิตฺติญฺจ ปปฺโปติ "อิติปิ
สีลวา สุปริสุทฺธกายวจีกมฺมนฺโต สุปริสุทฺธาชีโว ฌายี ฌานยุตฺโต"ติอาทินา กิตฺตึ
ปรมฺมุขา ปตฺถฏยสตํ ปาปุณาติ. ยสสฺส วฑฺฒตีติ สมฺมุเข คุณาภิตฺถวสงฺขาโต
ปริวารสมฺปทาสงฺขาโต จ ยโส อสฺส ปริพฺรูหติ. อิทานิ "ตทาจรนฺ"ติ สามญฺญโต
วุตฺตมตฺถํ สรูปโต ทสฺเสนฺโต "โย อริยมฏฺฐงฺคิกมญฺชสํ อุชุํ, ภาเวติ มคฺคํ อมตสฺส
ปตฺติยา"ติ อาห. ตสฺสตฺโถ:- โย ปุคฺคโล กิเลเสหิ อารกตฺตา ปริสุทฺธฏฺเฐน
ปฏิปชฺชนฺตานํ อริยภาวกรณฏฺเฐน จ อริยํ, สมฺมาทิฏฺฐิอาทิอฏฺฐงฺคสมุทายตาย
อฏฺฐงฺคิกํ, อนฺตทฺวยรหิตมชฺฌิมปฏิปตฺติภาวโต อกุฏิลฏฺเฐน อญฺชสํ, กายวงฺกาทิปฺ-
ปหานโต อุชุํ, นิพฺพานตฺถิเกหิ มคฺคนิยฏฺเฐน กิเลเส มาเรนฺโต คมนฏฺเฐน จ
"มคฺคนฺ"ติ ลทฺธนามํ ทุกฺขนิโรธคามินีปฏิปทํ อมตสฺส อสงฺขตาย ธาตุยา ปตฺติยา
อธิคมาย ภาเวติ อตฺตโน สนฺตาเน อุปฺปาเทติ วฑฺเฒติ จ, โส นิปฺปริยาเยน
"สุขตฺโถ ตทาจรนฺ"ติ วุจฺจติ, ตสฺมา ยถาวุตฺตํ สุขํ ลภติ. ตํ สุตฺวา ปริพฺพาชโก
ปสนฺนมานโส ปพฺพชิตฺวา สมฺมา ปฏิปชฺชนฺโต น จิรสฺเสว วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา
อรหตฺตํ ปาปุณิ. อิทเมว เถรสฺส อญฺญาพฺยากรณํ อโหสิ.
                  สามญฺญกานิตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                        -----------------
@เชิงอรรถ:  ที.ปาฏิ. ๑๑/๓๕๕/๒๔๙ ทสุตฺตรสุตฺต, องฺ.ปญฺจก. ๒๒/๒๗/๒๕ สมาธิสุตฺต (สฺยา),
@  อภิ.วิภงฺค. ๓๕/๘๐๔/๔๐๗ ฌาณวิภงฺค: ปญฺจกนิทฺเทส
@ ขุ.ธมฺม. ๒๕/๒๐๓-๔/๕๒ อญฺญตรอุปาสกวตฺถุ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๑๕๒-๑๕๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=3418&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=3418&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=172              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5183              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5453              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5453              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]