ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๑๗๕. ๘. ควมฺปติตฺเถรคาถาวณฺณนา
      โย อิทฺธิยา สรภุนฺติ อายสฺมโต ควมฺปติตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
@เชิงอรรถ:  ข.อป. ๓๓/๑๑๖/๑๖๗ ทณฺฑทายกตฺเถราปทาน (สฺยา)
@ ปาลิ.อหํ     สี. สุพฺพโจ อภิวาทยึ
      โส กิร ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร อิโต เอกตึเส กปฺเป สิขึ ภควนฺตํ
ปสฺสิตฺวา ปสนฺนมานโส ปุปฺเผหิ ปูชํ อกาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก
อุปฺปนฺโน ๑- อปราปรํ ปุญฺญานิ กโรนฺโต โกนาคมนสฺส ภควโต เจติเย ฉตฺตญฺจ
เวทิกญฺจ กาเรสิ. กสฺสปสฺส ปน ภควโต กาเล อญฺญตรสฺมึ กุลเคเห นิพฺพตฺโต.
ตสฺมึ จ กุเล พหุํ โคมณฺฑลํ อโหสิ. ตํ โคปาลกา รกฺขนฺติ. อยํ ตตฺถ
อนฺตรนฺตรา ยุตฺตปฺปยุตฺตํ วิจาเรนฺโต วิจรติ. โส เอกํ ขีณาสวตฺเถรํ คาเม
ปิณฺฑาย จริตฺวา พหิคาเม เทวสิกํ เอกสฺมึ ปเทเส ภตฺตกิจฺจํ กโรนฺตํ ทิสฺวา
"อยฺโย สุริยาตเปน กิลมิสฺสตี"ติ จินฺเตตฺวา จตฺตาโร สิรีสทณฺเฑ อุสฺสาเปตฺวา
เตสํ อุปริ สิรีสสาขาโย ฐเปตฺวา สาขามณฺฑปํ กตฺวา อทาสิ. "มณฺฑปสฺส
สมีเป สิรีสรุกฺขํ โรเปสี"ติ จ วทนฺติ. ตสฺส อนุกมฺปาย เทวสิกํ เถโร ตตฺถ
นิสีทิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน ตโต จวิตฺวา จาตุมหาราชิเกสุ นิพฺพตฺติ. ตสฺส
ปุริมกมฺมสํสูจกํ วิมานทฺวาเร มหนฺตํ สิรีสวนํ นิพฺพตฺติ วณฺณคนฺธสมฺปนฺเนหิ
อญฺเญหิ ๒- ปุปฺเผหิ สพฺพกาเล อุปโสภยมานํ, เตน ตํ วิมานํ "เสรีสกนฺ"ติ
ปญฺญายิตฺถ. โส เทวปุตฺโต เอกํ พุทฺธนฺตรํ เทเวสุ จ มนุสฺเสสุ จ สํสริตฺวา
อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ยสตฺเถรสฺส จตูสุ คิหิสหาเยสุ ควมฺปติ นาม หุตฺวา อายสฺมโต
ยสสฺส ปพฺพชิตภาวํ สุตฺวา อตฺตโน สหาเยหิ สทฺธึ ภควโต สนฺติกํ อคมาสิ.
สตฺถา ตสฺส ธมฺมํ เทเสสิ. โส เทสนาวสาเน สหาเยหิ สทฺธึ อรหตฺเต ปติฏฺฐาสิ.
เตน วุตฺตํ อปทาเน  ๓- :-
          "มิคลุทฺโท ปุเร อาสึ      วิปิเน วิจรํ อหํ
           อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ        สพฺพธมฺมาน ปารคุํ.
           ตสฺมึ มหาการุณิเก       สพฺพสตฺตหิเต รเต
           ปสนฺนจิตฺโต สุมโน       เนลปุปฺผํ อปูชยึ.
@เชิงอรรถ:  สี. นิพฺพตฺโต     สี. จญฺเญหิ     ขุ.อป. ๓๓/๑๑๗/๑๖๘
@  คิริเนลปูชกตฺเถราปทาน (สฺยา)
         เอกตึเส อิโต กปฺเป       ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ
         ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         พุทฺธปูชายิทํ ๑- ผลํ.
         กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ  กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา เถโร วิมุตฺติสุขํ ปฏิสํเวเทนฺโต สาเกเต วิหรติ อญฺชนวเน.
เตน จ สมเยน ภควา มหตา ภิกฺขุสํเฆน สทฺธึ สาเกตํ คนฺตฺวา อญฺชนวเน
วิหาสิ. เสนาสนํ นปฺปโหสิ. สมฺพหุลา ภิกฺขู วิหารสามนฺตา สรภุยา นทิยา
วาลิกาปุฬิเน สยึสุ. อถ อฑฺฒรตฺตสมเย นทิยา อุทโกเฆ อาคจฺฉนฺเต สามเณราทโย
อุจฺจาสทฺทมหาสทฺทา อเหสุํ. ภควา ตํ ญตฺวา อายสฺมนฺตํ ควมฺปตึ อาณาเปสิ
"คจฺฉ ควมฺปติ ชโลฆํ วิกฺขมฺเภตฺวา ภิกฺขูนํ ผาสุวิหารํ กโรหี"ติ. เถโร "สาธุ
ภนฺเต"ติ อิทฺธิพเลน นทีโสตํ วิกฺขมฺภิ, ตํ ทูรโตว ปพฺพตกูฏํ วิย อฏฺฐาสิ. ตโต
ปฏฺฐาย เถรสฺส อานุภาโว โลเก ปากโฏ อโหสิ. อเถกทิวสํ สตฺถา มหติยา
เทวปริสาย มชฺเฌ นิสีทิตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺตํ เถรํ ทิสฺวา โลกานุกมฺปาย ตสฺส
คุณานํ วิภาวนตฺถํ ตํ ปสํสนฺโต:-
            ๒- "โย อิทฺธิยา สรภุํ อฏฺฐเปสิ
                โส ควมฺปติ อสิโต อเนโช
                ตํ สพฺพสงฺคาติคตํ มหามุนึ
                เทวา นมสฺสนฺติ ภวสฺส ปารคุนฺ"ติ
คาถํ อภาสิ. ๒-
      [๓๘] ตตฺถ อิทฺธิยาติ อธิฏฺฐานิทฺธิยา. สรภุนฺติ เอวํนามิกํ นทึ, ๓- ยํ โลเก
"สรภุนฺ"ติ วทนฺติ. อฏฺฐเปสีติ ๔- สนฺทิตุํ อเทนฺโต โสตํ นิวตฺเตตฺวา ปพฺพตกูฏํ
วิย มหนฺตํ ชลราสึ กตฺวา ฐเปสิ. อสิโตติ น สิโต, ตณฺหาทิฏฺฐินิสฺสยรหิโต,
@เชิงอรรถ:  สี. ปุปฺผปูชายิทํ   ๒-๒ ฉ.ม. "โย อิทฺธิยา สรภุนฺ"ติ คาถํ อภาสิ
@ สี.เอวํนามกา นที    ม. ปฏฺฐเปสีติ
พนฺธนสงฺขาตานํ ๑- วา สพฺพสํโยชนานํ สมุจฺฉินฺนตฺตา เกนจิปิ พนฺธเนน อพทฺโธ,
ตโตเอว เอชานํ ๒- กิเลสานํ อภาวโต อเนโช โส ควมฺปติ, ตํ สพฺพสงฺคาติคตํ
ตาทิสํ สพฺเพปิ ราคโทสโมหมานทิฏฺฐิสงฺเค อติกฺกมิตฺวา ฐิตตฺตา สพฺพสงฺคาติคตํ,
อเสกฺขมุนิภาวโต มหามุนึ, ตโตเอว กามกมฺมภวาทิเภทสฺส ๓- สกลสฺสปิ ภวสฺส
ปารํ นิพฺพานํ คตตฺตา ภวสฺส ปารคุํ. เทวา นมสฺสนฺตีติ เทวาปิ นมสฺสนฺติ,
ปเคว อิตรา ปชาติ.
      คาถาปริโยสาเน มหโต ชนกายสฺส ธมฺมาภิสมโย อโหสิ. เถโร อญฺญํ
พฺยากโรนฺโต "สตฺถารํ ปูเชสฺสามี"ติ อิมเมว คาถํ อภาสีติ.
                    ควมฺปติตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๑๕๙-๑๖๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=3584&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=3584&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=175              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5201              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5467              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5467              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]