ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                 ๒๐๔. ๗. เอกธมฺมสวนิยตฺเถรคาถาวณฺณนา
      กิเลสา ฌาปิตา มยฺหนฺติ อายสฺมโต เอกธมฺมสวนิยตฺเถรสฺส คาถา. กา
อุปฺปตฺติ?
      โส กิร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล รุกฺขเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺโต กติปเย
ภิกฺขู มคฺคมูฬฺเห มหาอรญฺเญ ๔- วิจรนฺเต ทิสฺวา อนุกมฺปมาโน อตฺตโน ภวนโต
โอตริตฺวา เต สมสฺสาเสตฺวา โภเชตฺวา ยถาธิปฺเปตฏฺฐานํ ปาเปสิ. โส เตน
ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต กสฺสเป ภควติ โลเก อุปฺปชฺชิตฺวา กตพุทฺธ-
กิจฺเจ ปรินิพฺพุเต ตสฺมึ กาเล พาราณสีราชา กิกี นาม อโหสิ. ตสฺมึ กาลงฺกเต
ตสฺส ปุถุวินฺทราชา ๕- นาม ปุตฺโต อาสิ. ตสฺส สุยาโม ๖- นาม. ตสฺส ปุตฺโต
กิกีพฺรหฺมทตฺโต นาม หุตฺวา รชฺชํ กาเรนฺโต สาสเน อนฺตรหิเต ธมฺมสฺสวนํ
อลภนฺโต "โย ธมฺมํ เทเสติ, ตสฺส สตสหสฺสํ ๗- ทมฺมี"ติ โฆสาเปตฺวา เอกมฺปิ
@เชิงอรรถ:  สี. วาลิกา   สี. สนฺติเกเยว   สี. สีลกฺขนฺธาทิปริปุณฺณา
@ ฉ.ม. มหารญฺเญ    สี. ปุถุวินฺทโร ราชา   ฉ.ม. สุสาโม   ฉ.ม. สหสฺสํ
ธมฺมกถิกํ อลภนฺโต "มยฺหํ ปิตามหาทีนํ ๑- กาเล ธมฺโม สํวตฺตติ, ธมฺมกถิกา สุลภา
อเหสุํ. อิทานิ ปน จตุปฺปทิกคาถามตฺตมฺปิ กเถนฺโต ทุลฺลโภ. ยาว ธมฺมสมญฺญา
น วินสฺสติ, ตาวเทว ปพฺพชิสฺสามี"ติ รชฺชํ ปหาย หิมวนฺตํ อุทฺทิสฺส คจฺฉนฺตํ
สกฺโก เทวราชา อาคนฺตฺวา "อนิจฺจา วต สงฺขารา"ติ คาถาย กเถตฺวา ๒- นิวตฺเตสิ.
โส วตฺติตฺวา ปุญฺญํ กตฺวา ๓- เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท
เสตพฺยนคเร เสฏฺฐิกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ภควติ เสตพฺยนคเร สีสปาวเน
วิหรนฺเต สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ. ตสฺส สตฺถา อชฺฌาสยํ
โอโลเกตฺวา "อนิจฺจา วต สงฺขารา"ติ อิมาย คาถาย ธมฺมํ เทเสสิ. ตสฺส ตตฺถ
กตาธิการตาย โส อนิจฺจสญฺญาย ปากฏตรํ หุตฺวา อุปฏฺฐิตาย ปฏิลทฺธสํเวโค ปพฺพชิตฺวา
สมฺมสนํ ๔- ปฏฺฐเปตฺวา ทุกฺขสญฺญํ อนตฺตสญฺญญฺจ มนสิกโรนฺโต วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกา-
เปตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๕- :-
          "ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส          สาวกา วนจาริโน
           วิปฺปนฏฺฐา ๖- พฺรหารญฺเญ  อนฺธาว อนุสิสฺสเร. ๗-
           อนุสฺสริตฺวา สมฺพุทฺธํ       ปทุมุตฺตรนายกํ
           ตสฺส เต มุนิโน ปุตฺตา     วิปฺปนฏฺฐา มหาวเน.
           ภวนา โอรุหิตฺวาน        อคมึ ภิกฺขุสนฺติกํ
           เตสํ มคฺคญฺจ อาจิกฺขึ      โภชนญฺจ อทาสหํ.
           เตน กมฺเมน ทิปทินฺท ๘-   โลกเชฏฺฐ นราสภ
           ชาติยา สตฺตวสฺโสหํ       อรหตฺตมปาปุณึ.
           สจกฺขู นาม นาเมน       ทฺวาทส จกฺกวตฺติโน
           สตฺตรตนสมฺปนฺนา         ปญฺจกปฺปสเต อิโต.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ปิตุปิตามหาทีนํ   ฉ.ม. คาถาย ธมฺมํ กเถตฺวา   ฉ.ม. นิวตฺติตฺวา พหุํ
@  ปุญฺญํ กตฺวา   ฉ.ม. ธมฺมสมฺมสนํ   ขุ.อป. ๓๒/๖๖/๒๐๙ มคฺคสญฺญกตฺเถราปทาน
@ สี. วิปฺปลทฺธา   สี. อนุปิถียเร, ฉ.ม. อนุสุยฺยเร   ฉ.ม. ทฺวิปทินฺท.
@  เอวมุปริปิ
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      ตสฺส เอเกเนว ธมฺมสฺสวเนน นิปฺผนฺนกิจฺจตฺตา เอกธมฺมสวนิโยเตฺวว
สมญฺญา อโหสิ. โส อรหา หุตฺวา อญฺญํ พฺยากโรนฺโต:-
     [๖๗] "กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ      ภวา สพฺเพ สมูหตา
           วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร       นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว"ติ
คาถํ อภาสิ.
      ตตฺถ กิเลสาติ ยสฺมึ สนฺตาเน อุปฺปนฺนา, ตํ กิเลสนฺติ วิพาเธนฺติ
อุปตาเปนฺติ วาติ กิเลสา, ราคาทโย. ฌาปิตาติ อินฺทคฺคินา วิย รุกฺขคจฺฉาทโย
อริยมคฺคญาณคฺคินา สมูลํ ทฑฺฒา. มยฺหนฺติ มยา, มม สนฺตาเน วา. ภวา
สพฺเพ สมูหตาติ กามกมฺมภวาทโย สพฺเพ ภวา สมุคฺคาฏิตา กิเลสานํ ฌาปิตตฺตา.
สติ หิ กิเลสวฏฺเฏน กมฺมวฏฺเฏน ภวิตพฺพํ. กมฺมภวานํ สมูหตตฺตาเอว จ
อุปปตฺติภวาปิ สมูหตาเอว อนุปฺปตฺติธมฺมตาย อาปาทิตตฺตา. วิกฺขีโณ ชาติสํสาโรติ
ชาติอาทิโก:-
           ขนฺธานญฺจ ปฏิปาฏิ      ธาตุอายตนาน จ
           อพฺโพจฺฉินฺนํ วตฺตมานา   สํสาโรติ ปวุจฺจตีติ
วุตฺตลกฺขโณ สํสาโร วิเสสโต ขีโณ, ตสฺมา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว. ยสฺมา
อายตึ ปุนพฺภโว นตฺถิ, ตสฺมา วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร. ตสฺมา จ ปุนพฺภโว นตฺถิ,
ยสฺมา ภวา สพฺเพ สมูหตาติ อาวตฺเตตฺวา วตฺตพฺพํ. อถวา วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร,
ตโตเอว นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวติ โยเชตพฺพํ.
                 เอกธมฺมสวนิยตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๒๓๔-๒๓๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=5239&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=5239&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=204              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5363              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5594              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5594              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]