ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๒๐๖. ๙. ฉนฺนตฺเถรคาถาวณฺณนา
      สุตฺวาน ธมฺมํ มหโต มหารสนฺติ อายสฺมโต ฉนฺนตฺเถรสฺส คาถา. กา
อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญํ
อุปจินนฺโต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต
เอกทิวสํ สิทฺธตฺถํ ภควนฺตํ อญฺญตรํ รุกฺขมูลํ อุปคจฺฉนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺโต
มุทุสมฺผสฺสํ ปณฺณสนฺถรํ สนฺถริตฺวา อทาสิ. ปุปฺเผหิ จ สมนฺตโต โอกิริตฺวา ปูชํ
อกาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา ปุนปิ อปราปรํ ปุญฺญานิ กตฺวา
สุคตีสุเยว สํสรนฺโต อมฺหากํ ภควโต กาเล สุทฺโธทนมหาราชสฺส เคเห ทาสิยา
@เชิงอรรถ:  อุทาน.อ. ๓๗/๓๒๒ สารีปุตฺตสุตฺตวณฺณนาย สํสนฺเทตพฺพํ     สี. อานิสํสตา
กุจฺฉิมฺหิ นิพฺพตฺติ, ฉนฺโนติสฺส นามํ อโหสิ, โพธิสตฺเตน สหชาโต. โส สตฺถุ
ญาติสมาคเม ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา ภควติ เปเมน "อมฺหากํ พุทฺโธ อมฺหากํ
ธมฺโม"ติ มมตฺตํ อุปฺปาเทตฺวา สิเนหํ ฉินฺทิตุํ อสกฺโกนฺโต สมณธมฺมํ อกตฺวา
สตฺถริ ปรินิพฺพุเต สตฺถารา อาณตฺตวิธินา กเตน พฺรหฺมทณฺเฑน สนฺตชฺชิโต
สํเวคปฺปตฺโต หุตฺวา สิเนหํ ฉินฺทิตฺวา วิปสฺสนฺโต น จิเรเนว อรหตฺตํ ปาปุณิ.
เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑- :-
          "สิทฺธตฺถสฺส ภควโต          อทาสึ ปณฺณสนฺถรํ
           สมนฺตา อุปหารญฺจ          กุสุมํ โอกิรึ อหํ.
           ปาสาเทวํ คุณํ รมฺมํ         อนุโภมิ มหารหํ
           มหคฺฆานิ จ ปุปฺผานิ         สยเนภิสวนฺติ ๒- เม.
           สยเนหํ ตุวฏฺฏามิ           วิจิตฺเต ปุปฺผสนฺถเต
           ปุปฺผวุฏฺฐิ จ สยเน          อภิวสฺสติ ตาวเท.
           จตุนฺนวุติโต กปฺเป          อทาสึ ปณฺณสนฺถรํ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          สนฺถรสฺส อิทํ ผลํ.
           ติณสนฺถรกา นาม           สตฺเตเต จกฺกวตฺติโน
           อิโต เต ปญฺจเม กปฺเป      อุปฺปชฺชึสุ ชนาธิปา.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ   กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา วิมุตฺติสุขสนฺตปฺปิโต ปีติเวควิสฺสฏฺฐํ ๓- อุทานํ
อุทาเนนฺโต:-
          [๖๙] "สุตฺวาน ธมฺมํ มหโต มหารสํ
                       สพฺพญฺญุตญฺญาณวเรน เทสิตํ
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๒/๔๕/๑๙๑ เสนาสนทายกตฺเถราปทาน    ม. สยเนภิวสฺสนฺติ
@ สี. ปีติเวควิสฺสฏํ
                มคฺคํ ปปชฺชึ อมตสฺส ปตฺติยา
                โส โยคกฺเขมสฺส ปถสฺส โกวิโท"ติ
คาถํ อภาสิ.
      ตตฺถ สุตฺวานาติ สุณิตฺวา, โสเตน คเหตฺวา โอหิตโสโต โสตทฺวารานุสาเรน
อุปธาเรตฺวา. ธมฺมนฺติ จตุสจฺจธมฺมํ. มหโตติ ภควโต. ภควา หิ มหนฺเตหิ
อุฬารตเมหิ สีลาทิคุเณหิ สมนฺนาคตตฺตา, สเทวเกน โลเกน วิเสสโต มหนียตาย
จ "มหา"ติ วุจฺจติ, ยา ตสฺส มหาสมโณติ สมญฺญา ชาตา. นิสฺสกฺกวจนญฺเจตํ
"มหโต ธมฺมํ สุตฺวานา"ติ. มหารสนฺติ วิมุตฺติรสสฺส ทายกตฺตา อุฬารรสํ.
สพฺพญฺญุตญฺญาณวเรน เทสิตนฺติ สพฺพํ ชานาตีติ สพฺพญฺญู, ตสฺส ภาโว
สพฺพญฺญุตา. ญาณเมว วรํ, ญาเณสุ วา วรนฺติ ญาณวรํ, สพฺพญฺญุตา ญาณวรํ
เอตสฺสาติ สพฺพญฺญุตญาณวโร, ภควา. เตน สพฺพญฺญุตญาณสงฺขาตอคฺคญาเณน
วา กรณภูเตน เทสิตํ กถิตํ ธมฺมํ สุตฺวานาติ โยชนา. ยํ ปเนตฺถ วตฺตพฺพํ, ตํ
ปรมตฺถทีปนิยํ อิติวุตฺตกวณฺณนายํ ๑- วุตฺตนเยน เวทิตพฺพํ. มคฺคนฺติ อฏฺฐงฺคิกํ
อริยมคฺคํ. ปปชฺชินฺติ ปฏิปชฺชึ. อมตสฺส ปตฺติยาติ นิพฺพานสฺส อธิคมาย อุปาย-
ภูตํ ปฏิปชฺชินฺติ โยชนา. โสติ โส ภควา. โยคกฺเขมสฺส ปถสฺส โกวิโทติ
จตูหิ โยเคหิ อนุปทฺทุตสฺส นิพฺพานสฺส โย ปโถ, ตสฺส โกวิโท ตตฺถ สุกุสโล.
อยํ เหตฺถ อตฺโถ:- ภควโต จตุสจฺจเทสนํ สุตฺวา อมตาธิคมูปายมคฺคํ อหํ ปฏิปชฺชึ
ปฏิปชฺชนมคฺคํ มยา กตํ, โสเอว ๒- ปน ภควา สพฺพถา โยคกฺเขมสฺส ปถสฺส
โกวิโท, ปรสนฺตาเน วา ปรมเนสุ ๓- กุสโล, ยสฺส สํวิธานมาคมฺม อหมฺปิ มคฺคํ
ปฏิปชฺชินฺติ. อยเมว จ เถรสฺส อญฺญาพฺยากรณคาถา อโหสีติ.
                     ฉนฺนตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
@เชิงอรรถ:  อิติวุตฺตก-ฏฺฐ ๑๒๓ ปิฏฺฐาทีสุ    ม. เอวํ     ม. ปรทมเนสุ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๒๔๐-๒๔๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=5377&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=5377&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=206              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5371              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5600              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5600              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]