ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๒๑๐. ๓. มาณวตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ชิณฺณญฺจ ทิสฺวา ทุขิตญฺจ พฺยาธิตนฺติ อายสฺมโต มาณวตฺเถรสฺส คาถา.
กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ
อุปจินนฺโต อิโต เอกนวุเต กปฺเป พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา ลกฺขณธโร หุตฺวา
วิปสฺสิสฺส ภควโต อภิชาติยา ลกฺขณานิ ปริคฺคเหตฺวา ปุพฺพนิมิตฺตานิ สาเวตฺวา
"เอกํเสน อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสตี"ติ พฺยากริตฺวา นานานเยหิ โถเมตฺวา อภิวาเทตฺวา
ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน สุคตีสุเยว สํสรนฺโต อิมสฺมึ
พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณมหาสาลสฺส เคเห นิพฺพตฺติตฺวา ยาว สตฺตวสฺสานิ,
ตาว อนฺโตฆเรเยว วฑฺฒิตฺวา สตฺตเม สํวจฺฉเร อุปนยนตฺถํ อุยฺยานํ นีโต อนฺตรา-
มคฺเค ชิณฺณาตุรมเต ทิสฺวา เตสํ อทิฏฺฐปุพฺพตฺตา เต ปริชเน ปุจฺฉิตฺวา ชรา-
โรคมรณสภาวํ สุตฺวา สญฺชาตสํเวโค ตโต อนิวตฺตนฺโต ๒- วิหารํ คนฺตฺวา สตฺถุ
สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา มาตาปิตโร อนุชานาเปตฺวา ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา
น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๓- :-
         "ชายมาเน วิปสฺสิมฺหิ    นิมิตฺตํ พฺยากรึ อหํ
@เชิงอรรถ:  ขุ.ธมฺม. ๒๕/๓๘๘/๘๔ อญฺญตรปพฺพชิตวตฺถุ     สี., ม. อนุวตฺตนฺโต
@ ขุ.อป. ๓๒/๔๑/๒๑๖ สมฺมุขาถวิกตฺเถราปทาน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๓.

นิพฺพาปยึ จ ชนตํ พุทฺโธ โลเก ภวิสฺสติ. ยสฺมิญฺจ ชายมานสฺมึ ทสสหสฺสิ กมฺปติ โส ทานิ ภควา สตฺถา ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา. ยสฺมิญฺจ ชายมานสฺมึ อาโลโก วิปุโล อหุ โส ทานิ ภควา สตฺถา ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา. ยสฺมิญฺจ ชายมานสฺมึ สริตาโย น สนฺทยุํ โส ทานิ ภควา สตฺถา ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา. ยสฺมิญฺจ ชายมานสฺมึ อวีจคฺคิ ๑- น ปชฺชลิ โส ทานิ ภควา สตฺถา ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา. ยสฺมิญฺจ ชายมานสฺมึ ปกฺขิสงฺโฆ น สญฺจริ โส ทานิ ภควา สตฺถา ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา. ยสฺมิญฺจ ชายมานสฺมึ วาตกฺขนฺโธ น วายติ ๒- โส ทานิ ภควา สตฺถา ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา. ยสฺมิญฺจ ชายมานสฺมึ สพฺพรตนานิ โชตยุํ โส ทานิ ภควา สตฺถา ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา. ยสฺมิญฺจ ชายมานสฺมึ สตฺตาสุํ ปทวิกฺกมา โส ทานิ ภควา สตฺถา ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา. ชาตมตฺโต จ สมฺพุทฺโธ ทิสา สพฺพา วิโลกยิ วาจาสภิมุทีเรสิ เอสา พุทฺธาน ธมฺมตา. สํเวชยิตฺวา ชนตํ ถวิตฺวา โลกนายกํ สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา ปกฺกามึ ปาจินามุโข. เอกนวุติโต กปฺเป ยํ พุทฺธมภิโถมยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ โถมนาย อิทํ ผลํ. @เชิงอรรถ: สี. อวีจิมคฺคิ สี. วาตคนฺโธ น วายถ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๔.

อิโต นวุติกปฺปมฺหิ สมฺมุขาถวิกวฺหโย สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. ปฐวีทุนฺทุภิ นาม เอกูนนวุติมฺหิโต สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. อฏฺฐาสีติมฺหิโต กปฺเป โอภาโส นาม ขตฺติโย สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. สตฺตาสีติมฺหิโต กปฺเป สริตจฺเฉทนวฺหโย ๑- สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. อคฺคินิพฺพาปโน นาม กปฺปานํ ฉฬสีติยา สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. คติปจฺเฉทโน นาม กปฺปานํ ปญฺจสีติยา สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. ราชา วาตสโม นาม กปฺปานํ จุลฺลสีติยา สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. รตนปชฺชโล นาม กปฺปานํ เตอสีติยา สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. ปทวิกฺกมโน นาม กปฺปานํ เทฺวอสีติยา สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. ราชา วิโลกโน นาม กปฺปานํ เอกสีติยา สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. คิรสาโรติ นาเมน กปฺเปสีติมฺหิ ขตฺติโย สตฺตรตนสมฺปนฺโน จกฺกวตฺตี มหพฺพโล. กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. @เชิงอรรถ: สี. สทินจฺเฉทนวฺหโย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๕.

อธิคตารหตฺโต ปน ภิกฺขูหิ "เกน ตฺวํ อาวุโส สํเวเคน อติทหโรว สมาโน ปพฺพชิโต"ติ ปุจฺฉิโต อตฺตโน ปพฺพชฺชานิมิตฺตกิตฺตนาปเทเสน อญฺญํ พฺยากโรนฺโต:- [๗๓] "ชิณฺณญฺจ ทิสฺวา ทุขิตญฺจ พฺยาธิตํ มตญฺจ ทิสฺวา คตมายุสงฺขยํ ตโต อหํ นิกฺขมิตูน ปพฺพชึ ปหาย ๑- กามานิ มโนรมานี"ติ คาถํ อภาสิ. ตตฺถ ชิณฺณนฺติ ชราย อภิภูตํ, ขณฺฑิจฺจปาลิจฺจวลิตฺตจตาทีหิ สมงฺคีภูตํ. ทุขิตนฺติ ทุกฺขิตํ ทุกฺขสญฺญุตฺตํ. ๒- พฺยาธิตนฺติ คิลานํ. เอตฺถ จ "พฺยาธิตนฺ"ติ วุตฺเตปิ ทุกฺขปฺปตฺตภาโว สิทฺโธ, "ทุขิตนฺ"ติ วจนํ ตสฺส พาฬฺหคิลานภาวปริทีปนตฺถํ. มตนฺติ กาลงฺกตํ, ยสฺมา กาลงฺกโต อายุโน ขยํ วยํ เภทํ คโต นาม โหติ, ตสฺมา วุตฺตํ "คตมายุสงฺขยนฺ"ติ. ตสฺมา ชิณฺณพฺยาธิมตานํ ทิฏฺฐตฺตา, "อิเม ชราทโย นาม น อิเมสํเยว, อถ โข สพฺพสาธารณา, ตสฺมา อหมฺปิ ชราทิเก อนติวตฺโต"ติ สํวิคฺคตฺตา. นิกฺขมิตูนาติ นิกฺขมิตฺวา, อยเมว วา ปาโฐ. ปพฺพชฺชาธิปฺปาเยน ฆรโต นิคฺคนฺตฺวา. ปพฺพชินฺติ สตฺถุ สาสเน ปพฺพชฺชํ อุปคโต. ปหาย กามานิ มโนรมานีติ อิฏฺฐกนฺตาทิภาวโต อวีตราคานํ มโน รเมนฺตีติ มโนรเม วตฺถุกาเม ปชหิตฺวา, ตปฺปฏิพทฺธสฺส ฉนฺทราคสฺส อริยมคฺเคน สมุจฺฉินฺทเนน นิรเปกฺขภาเวน ฉฑฺเฑตฺวาติ อตฺโถ. กามานํ ปหานกิตฺตนมุเขน เจตํ เถรสฺส อญฺญาพฺยากรณํ อโหสิ. มาณวกาเล ปพฺพชิตตฺตา อิมสฺส เถรสฺส มาณโวเตฺวว สมญฺญา ชาตาติ. มาณวตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. @เชิงอรรถ: สี. หิตฺวาน ฉ.ม. ทุกฺขปฺปตฺตํ, ม. ทุขิตนฺติ ทุกฺขิตํ ทุกฺขสญฺญิตํ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๒๕๒-๒๕๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=5628&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=5628&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=210              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5403              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5627              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5627              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]