ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๒๑๑. ๔. สุยามนตฺเถรคาถาวณฺณนา
      กามจฺฉนฺโท จ พฺยาปาโทติ อายสฺมโต สุยามนตฺเถรสฺส ๑- คาถา. กา
อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต อิโต
เอกนวุเต กปฺเป วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล ธญฺญวตีนคเร พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา
วยปฺปตฺโต พฺราหฺมณสิปฺเปสุ นิปฺผตฺตึ ปตฺวา พฺราหฺมณมนฺเต วาเจสิ. ๒-
เตน จ สมเยน วิปสฺสี ภควา มหตา ภิกฺขุสํเฆน สทฺธึ ธญฺญวตีนครํ ปิณฺฑาย
ปวิฏฺโฐ โหติ. ตํ ทิสฺวา พฺราหฺมโณ ปสนฺนจิตฺโต อตฺตโน เคหํ เนตฺวา อาสนํ
ปญฺญาเปตฺวา ตสฺสูปริ ปุปฺผสนฺถารํ สนฺถริตฺวา อทาสิ, สตฺถริ ตตฺถ นิสินฺเน
ปณีเตน อาหาเรน สนฺตปฺเปติ, ๓- ภุตฺตาวึ จ ปุปฺผคนฺเธน ปูเชสิ. สตฺถา อนุโมทนํ
วตฺวา ปกฺกามิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ ปุญฺญานิ
กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท เวสาลิยํ อญฺญตรสฺส
พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ, สุยามโนติสฺส นามํ อโหสิ. โส วยปฺปตฺโต
ติณฺณํ เวทานํ ปารคู ปรมนิสฺสมยุตฺโต ๔- หุตฺวา เคหวาสีนํ กามูปโภคํ
ชิคุจฺฉิตฺวา ฌานนินฺโน ภควโต เวสาลิคมเน ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา ขุรคฺเคเยว
อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๕- :-
          "นคเร ธญฺญวติยา         อโหสึ พฺราหฺมโณ ตทา
           ลกฺขเณ อิติหาเส จ       สนิคณฺฑุสเกฏุเภ.
           ปทโก เวยฺยากรโณ       นิมิตฺตโกวิโท อหํ
           มนฺเต จ สิสฺเส วาเจสึ    ติณฺณํ เวทาน ปารคู.
@เชิงอรรถ:  สี. สุยามตฺเถรสฺส    ฉ.ม. วาเจติ    ฉ.ม. สนฺตปฺเปสิ
@ สี. ปรมรมณีโย      ขุ.อป. ๓๒/๖๕/๒๑๘ กุสุมาสนิยตฺเถราปทาน
           ปญฺจ อุปฺปลหตฺถานิ        ปิฏฺฐิยํ ฐปิตานิ เม
           อาหุตึ ยิฏฺฐุกาโมหํ        ปิตุมาตุสมาคเม.
           ตทา วิปสฺสี ภควา        ภิกฺขุสํฆปุรกฺขโต
           โอภาเสนฺโต ทิสา สพฺพา   อาคจฺฉติ นราสโภ.
           อาสนํ ปญฺญเปตฺวาน       นิมนฺเตตฺวา มหามุนึ
           สนฺถริตฺวาน ตํ ปุปฺผํ       อภิเนสึ สกํ ฆรํ.
           ยํ เม อตฺถิ สเก เคเห    อามิสํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ
           ตาหํ พุทฺธสฺส ปาทาสึ      ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ.
           ภุตฺตาวึ กาลมญฺญาย       ปุปฺผหตฺถมทาสหํ
           อนุโมทิตฺวาน สพฺพญฺญู      ปกฺกามิ อุตฺตรามุโข.
           เอกนวุติโต กปฺเป        ยํ ปุปฺผมททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ        ปุปฺผทานสฺสิทํ ผลํ.
           อนนฺตรํ อิโต กปฺเป       ราชาหุํ วรทสฺสโน
           สตฺตรตนสมฺปนฺโน         จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา นีวรณปฺปหานกิตฺตนมุเขน อญฺญํ พฺยากโรนฺโต:-
     [๗๔] "กามจฺฉนฺโท จ พฺยาปาโท   ถีนมิทฺธญฺจ ภิกฺขุโน
           อุทฺธจฺจํ วิจิกิจฺฉา จ       สพฺพโสว น วิชฺชตี"ติ
คาถํ อภาสิ.
      ตตฺถ กามจฺฉนฺโทติ กาเมสุ ฉนฺโท, กาโม จ โส ฉนฺโท จาติปิ กามจฺฉนฺโท,
กามราโค. อิธ ปน สพฺโพปิ ราโค กามจฺฉนฺโท อคฺคมคฺควชฺฌสฺสาปิ อธิปฺเปตตฺตา,
เตนาห "สพฺพโสว น วิชฺชตี"ติ. สพฺเพปิ หิ เตภูมิกธมฺมา
กามนียฏฺเฐน กามา, ตตฺถ ปวตฺโต ราโค กามจฺฉนฺโท, เตนาห ภควา "อารุปฺเป
กามจฺฉนฺทนีวรณํ ปฏิจฺจ ถีนมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจนีวรณํ อวิชฺชานีวรณํ
อุปฺปชฺชตี"ติ ๑- พฺยาปชฺชติ จิตฺตํ ปูติภาวํ คจฺฉติ เอเตนาติ พฺยาปาโท, "อนตฺถํ
เม ๒- อจรี"ติอาทินยปฺปวตฺโต อาฆาโต. ถีนํ จิตฺตสฺส อกลฺยตา อนุสฺสาหสํหนนํ,
มิทฺธํ กายสฺส อกลฺยตา อสตฺติวิฆาโต, ตทุภยมฺปิ ถีนญฺจ มิทฺธญฺจ ถีนมิทฺธํ,
กิจฺจาหารปฏิปกฺขานํ เอกตาย เอกํ กตฺวา วุตฺตํ. อุทฺธตภาโว อุทฺธจฺจํ, เยน ธมฺเมน
จิตฺตํ อุทฺธตํ โหติ อวูปสนฺตํ, โส เจตโส วิกฺเขโป อุทฺธจฺจํ. อุทฺธจฺจคฺคหเณเนว
เจตฺถ กิจฺจาหารปฏิปกฺขานํ สมานตาย กุกฺกุจฺจมฺปิ คหิตเมวาติ ทฏฺฐพฺพํ. ตํ
ปจฺฉานุตาปลกฺขณํ. โย หิ กตากตกุสลากุสลูปนิสฺสโย ๓- วิปฺปฏิสาโร, ตํ กุกฺกุจฺจํ.
วิจิกิจฺฉาติ "เอวํ นุ โข, น นุ โข"ติ สํสยํ อาปชฺชติ, ๔- ธมฺมสภาวํ วา วิจินนฺโต
กิจฺฉติ กิลมติ เอตายาติ วิจิกิจฺฉา, พุทฺธาทิวตฺถุโก สํสโย. สพฺพโสติ อนวเสสโต.
น วิชฺชตีติ นตฺถิ, มคฺเคน สมุจฺฉินฺนตฺตา น อุปลพฺภติ. อิทญฺจ ปททฺวยํ ปจฺเจกํ
โยเชตพฺพํ. อยํ เหตฺถ โยชนา:- ยสฺส ภิกฺขุโน เตน เตน อริยมคฺเคน สมุจฺฉินฺนตฺตา
กามจฺฉนฺโท จ พฺยาปาโท จ ถีนมิทฺธญฺจ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจญฺจ วิจิกิจฺฉา
จ สพฺพโสว น วิชฺชติ,  ตสฺส น กิญฺจิ กรณียํ, กตสฺส วา ปติจโยติ
อญฺญาปเทเสน อญฺญํ พฺยากโรติ. ปญฺจสุ หิ นีวรเณสุ มคฺเคน สมุจฺฉินฺเนสุ
ตเทกฏฺฐตาย สพฺเพปิ กิเลสา สมุจฺฉินฺนาเยว โหนฺติ. เตนาห "สพฺเพเต ภควนฺโต
ปญฺจ นีวรเณ ๕- ปหาย เจตโส อุปกฺกิเลเส"ติ. ๖-
                    สุยามนตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------
@เชิงอรรถ:  อภิ.ป. ๔๒/๘/๒๘๖ นีวรณทุก: ปฏิจฺจวาร    อภิ.สงฺ. ๓๔/๑๐๖๖/๒๕๑ นิกฺเขปกณฺฑ,
@  อภิ.วิ. ๓๕/๙๐๙/๔๔๒ ขุทฺทกวตฺถุวิภงฺค      สี. อกตกตกุสลากุสลํ นิสฺสาย โย
@ สี. สํสยาปตฺติ   สี. เตนาห ภควา ปญฺจนีวรเณ   ที.มหา. ๑๐/๑๔๗/๗๖
@  มหาปรินิพฺพานสุตฺต


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๒๕๖-๒๕๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=5715&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=5715&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=211              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5407              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5632              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5632              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]