บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๒

                    ๒๑๗. ๑๐. อุคฺคตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ยํ มยา ปกตํ กมฺมนฺติ อายสฺมโต อุคฺคตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺานิ กโรนฺโต อิโต
เอกตึเส กปฺเป สิขิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺุตํ ปตฺโต
เอกทิวสํ สิขึ ภควนฺตํ ปสฺสิตฺวา ปสนฺนมานโส เกตกปุปฺเผหิ ปูชํ อกาสิ. โส
เตน ปุญฺกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ สุคตีสุเยว สํสรนฺโต อิมสฺมึ
พุทฺธุปฺปาเท โกสลรฏฺเ อุคฺคนิคเม เสฏฺิปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ,
อุคฺโคเตฺววสฺส นามํ อโหสิ. โส วิญฺุตํ ปตฺโต ภควติ ตสฺมึ นิคเม ภทฺทาราเม
วิหรนฺเต วิหารํ คนฺตฺวา สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา
วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต น จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ^๓- :-
         "วินตานทิยา ตีเร ^๔-          ปิลกฺขุ ^๕- ผลิโต อหุ
@เชิงอรรถ: ^๑ อภิ.สงฺ. ๓๔/๑๐๖๗/๒๕๒ นิกฺเขปกณฺฑ, อภิ.วิ. ๓๕/๙๑๔/๔๔๖๕ ขุทฺทกวตฺถุวิภงฺค
@^๒ สี. อฏฺวิภาโค                ^๓ ขุ.อป. ๓๒/๑๐/๒๒๕ สุทสฺสนตฺเถราปทาน
@^๔ ปาลิ. วิตฺถตาย นทิยา ตีเร       ^๕ สี. ปิลกฺโข
           ตาหํ รุกฺขํ คเวสนฺโต        อทฺทสํ โลกนายกํ.
           เกตกํ ปุปฺผิตํ ทิสฺวา         วณฺเฏ เฉตฺวานหํ ตทา
           พุทฺธสฺส อภิโรเปสึ          สิขิโน โลกพนฺธุโน.
           เยน าเณน ปตฺโตสิ        อจฺจุตํ อมตํ ปทํ
           ตํ าณํ อภิปูเชมิ           พุทฺธเสฏฺ มหามุนิ.
           าณมฺหิ ปูชํ กตฺวาน         ปิลกฺขุํ อทฺทสํ อหํ
           ปฏิลทฺโธมฺหิ ตํ ปญฺ ^๑-      าณปูชายิทํ ผลํ.
           เอกตึเส อิโต กปฺเป        ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ          าณปูชายิทํ ผลํ.
           อิโต เตรสกปฺปมฺหิ          ทฺวาทสาสุํ ผลุคฺคตา
           สตฺตรตนสมฺปนฺนา           จกฺกวตฺตี มหพฺพลา.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ   กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตโน วฏฺฏูปจฺเฉท ^๒- ทีปเนน อญฺ พฺยากโรนฺโต:-
     [๘๐] "ยํ มยา ปกตํ กมฺมํ          อปฺปํ วา ยทิ วา พหุํ
           สพฺพเมตํ ปริกฺขีณํ           นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว"ติ
คาถํ อภาสิ.
      ตตฺถ ยํ มยา ปกตํ กมฺมนฺติ ยํ กมฺมํ ตีหิ กมฺมทฺวาเรหิ ฉหิ อุปฺปตฺติ-
ทฺวาเรหิ อฏฺหิ อสํวรทฺวาเรหิ ^๓- ปาปาทิวเสน ทานาทิวเสน จาติ อเนเกหิ ปกาเรหิ
อนาทิมติ สํสาเร ยํ มยา กตํ อุปจิตํ อภินิพฺพตฺติตํ วิปากกมฺมํ. อปฺปํ วา
ยทิ วา พหุนฺติ ตญฺจ วตฺถุเจตนาปโยคกิเลสาทีนํ ทุพฺพลภาเวน อปฺปํ วา, เตสํ
@เชิงอรรถ: ^๑ ก. สญฺ  ^๒ สี. วฏฺฏจฺเฉท....  ^๓ ม. สํวรทฺวาราทีหิ, สี. อฏฺหิ อสํวเรหิ,
@  ฉ.ม. อฏฺหิ อสํวรทฺวาเรหิ อฏฺหิ จ สํวรทฺวาเรหิ
พลวภาเวน อภิณฺหปวตฺติยา จ พหุํ วา. สพฺพเมตํ ปริกฺขีณนฺติ สพฺพเมว เจตํ กมฺมํ
กมฺมกฺขยกรสฺส อคฺคมคฺคสฺส อธิคตตฺตา ปริกฺขยํ คตํ, กิเลสวฏฺฏปฺปหาเนน หิ
กมฺมวฏฺฏํ ปหีนเมว โหติ วิปากวฏฺฏสฺส อนุปฺปาทนโต. เตนาห "นตฺถิ ทานิ
ปุนพฺภโว"ติ. อายตึ ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ มยฺหํ นตฺถีติ อตฺโถ.
"สพฺพมฺเปตนฺ"ติปิ ^๑- ปาโ, สพฺพมฺปิ เอตนฺติ ^๒- ปทวิภาโค.
                     อุคฺคตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                    ปรมตฺถทีปนิยา เถรคาถาสํวณฺณนาย
                       อฏฺมวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา.
                           -----------
@เชิงอรรถ: ^๑ สี. สพฺพเมเอตนฺติปิ      ^๒ สี. สพฺพเมว เอตนฺติ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๒๗๐-๒๗๒.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=6036&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=6036&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=217
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5436
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5653
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5653
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26