อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๒๒๔. ๗. ปวิฏฺตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ขนฺธา ทิฏฺา ยถาภูตนฺติ อายสฺมโต ปวิฏฺตฺเถรสฺส คาถา. กา
อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺ
กโรนฺโต อตฺถทสฺสิสฺส ภควโต กาเล เกสโว นาม ตาปโส หุตฺวา เอกทิวสํ
สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส อภิวาเทตฺวา อญฺชลึ ปคฺคยฺห
ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ. โส เตน ปุญฺกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ
ปุญฺานิ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท มคธรฏฺเ พฺราหฺมณ-
กุเล อุปฺปชฺชิตฺวา อนุกฺกเมน วิญฺุตํ ปตฺโต เนกฺขมฺมนินฺนชฺฌาสยตาย ปริพฺพาชก-
ปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา ตตฺถ สิกฺขิตพฺพํ สิกฺขิตฺวา วิจรนฺโต อุปติสฺสโกลิตานํ
พุทฺธสาสเน ปพฺพชิตภาวํ สุตฺวา "เตปิ นาม มหาปญฺา ยตฺถ ตตฺถ ๒- ปพฺพชิตา,
ตเทว มญฺเ เสยฺโย"ติ สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิ.
ตสฺส สตฺถา วิปสฺสนํ อาจิกฺขิ. โส วิปสฺสนํ อารภิตฺวา น จิรสฺเสว อรหตฺตํ
สจฺฉากาสิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๓- :-
         "นารโท อิติ เม นามํ          เกสโว อิติ มํ วิทู
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. าตํ   ๒ ฉ.ม. ตตฺถ, สี. ยตฺถ กตฺถ   ๓ ขุ.อป. ๓๒/๕๕/๒๓๐
@  เอกรํสนิยตฺเถราปทาน
           กุสลากุสลํ เอสํ             อคมํ พุทฺธสนฺติกํ.
           เมตฺตจิตฺโต การุณิโก         อตฺถทสฺสี มหามุนิ
           อสฺสาสยนฺโต สตฺเต โส       ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา.
           สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา         สิเร กตฺวาน อญฺชลึ
           สตฺถารํ อภิวาเทตฺวา         ปกฺกามึ ปาจินามุโข.
           สตฺตรเส กปฺปสเต           ราชา อาสิ มหีปติ
           อมิตฺตตาปโน นาม           จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ    กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อญฺ พฺยากโรนฺโต:-
     [๘๗] "ขนฺธา ทิฏฺา ยถาภูตํ         ภวา สพฺเพ ปทาลิตา
           วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร          นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว"ติ
คาถํ อภาสิ.
      ตตฺถ ขนฺธาติ ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา, เต หิ วิปสฺสนูปคภาวลกฺขณโต ๑-
สามญฺลกฺขณโต จ าตปริญฺาทีหิ ปริชานนวเสน วิปสฺสิตพฺพา. ทิฏฺา
ยถาภูตนฺติ วิปสฺสนาปญฺาสหิตาย มคฺคปญฺาย "อิทํ ทุกฺขนฺ"ติอาทินา อวิปรีตโต
ทิฏฺา. ภวา สพฺเพ ปทาลิตาติ กามภวาทโย สพฺเพ กมฺมภวา อุปปตฺติภวา
จ มคฺคาณสตฺเถน ภินฺนา วิทฺธํสิตา. กิเลสปทาลเนเนว หิ ๒- กมฺโมปปตฺติภวา
ปทาลิตา นาม โหนฺติ. เตนาห "วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร, นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว"ติ.
ตสฺสตฺโถ เหฏฺา วุตฺโตเยว.
                    ปวิฏฺตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. วิปสฺสนุปลกฺขณโต     ๒ สี. กิเลสานํ ปทาลเนเนว หิ มคฺคปญฺาย

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๒๘๗-๒๘๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=6399&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=6399&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=224
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5481
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5684
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5684
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26