ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                  ๒๒๗. ๑๐. สามิทตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ปญฺจกฺขนฺธา ปริญฺญาตาติ อายสฺมโต สามิทตฺตตฺเถรสฺส คาถา. กา
อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร อตฺถทสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห
นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต สตฺถริ ปรินิพฺพุเต ตสฺส ถูเป ปุปฺเผหิ
ฉตฺตาติฉตฺตํ กตฺวา ปูชํ อกาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา
อปราปรํ ปุญฺญานิ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ราชคเห
อญฺญตรสฺส พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ, สามิทตฺโตติสฺส นามํ อโหสิ. โส
อนุกฺกเมน วิญฺญุตํ ปตฺโต พุทฺธานุภาวํ สุตฺวา อุปาสเกหิ สทฺธึ วิหารํ คโต
สตฺถารํ ธมฺมํ
@เชิงอรรถ:  สี. อคาธทุรุตฺตรณฏฺเฐน
เทเสนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส เอกมนฺตํ นิสีทิ. สตฺถา ตสฺส อชฺฌาสยํ โอโลเกตฺวา
ตถา ธมฺมํ เทเสสิ, ยถา สทฺธํ ปฏิลภิ สํสาเร จ สํเวคํ. โส ปฏิลทฺธสทฺโธ
สํเวคชาโต ปพฺพชิตฺวา ญาณสฺส อปริปกฺกตฺตา กติปยกาลํ อลสพหุลี วิหาสิ.
ปุน สตฺถารา ธมฺมเทสนาย สมุตฺเตชิโต วิปสฺสนาย กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา ตตฺถ
ยุตฺตปฺปยุตฺโต วิหรนฺโต น จิรสฺเสว ๑- อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน  ๒- :-
          "ปรินิพฺพุเต ภควติ           อตฺถทสฺสีนรุตฺตเม
           ฉตฺตาติฉตฺตํ กาเรตฺวา       ถูปมฺหิ อภิโรปยึ.
           กาเลน กาลมาคนฺตฺวา       นมสฺสึ โลกนายกํ
           ปุปฺผจฺฉทนํ กตฺวาน          ฉตฺตมฺหิ อภิโรปยึ.
           สตฺตรเส กปฺปสเต          เทวรชฺชมการยึ
           มนุสฺสตฺตํ น คจฺฉามิ         ถูปปูชายิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ        ภวา สพฺเพ สมูหตา
           นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา       วิหรามิ อนาสโว.
           สฺวาคตํ วต เม อาสิ        พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก
           ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา      กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      โส อปรภาเค ภิกฺขูหิ "กึ ตยา อาวุโส อุตฺตริมนุสฺสธมฺโม อธิคโต"ติ
ปุฏฺโฐ สาสนสฺส นิยฺยานิกภาวํ อตฺตโน จ ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปตฺตึ เตสํ ปเวเทนฺโต
อญฺญาพฺยากรณวเสน:-
     [๙๐] "ปญฺจกฺขนฺธา ปริญฺญาตา       ติฏฺฐนฺติ ฉินฺนมูลกา
           วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร         นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว"ติ
คาถํ อภาสิ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. น จิเรเนว   ขุ.อป. ๓๒/๑/๒๓๓ อธิฉตฺติยตฺเถราปทาน
      ตตฺถ ปญฺจกฺขนฺธา ปริญฺญาตาติ มยา อิเม ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา "อิทํ
ทุกฺขํ, เอตฺตกํ ทุกฺขํ, น ตโต ภิยฺโย"ติ ตีหิ ปริญฺญาหิ ปริจฺฉินฺทิตฺวา ญาตา
วิทิตา ปฏิวิทฺธา. ๑- ติฏฺฐนฺติ ฉินฺนมูลกาติ ตถา ปริญฺญาตตฺตาเยว มูลภูตสฺส
สมุทยสฺส สพฺพโส ปหีนตฺตา เต อิทานิ ยาว จริมกจิตฺตนิโรธา ติฏฺฐนฺติ ฉินฺนมูลกา,
จริมกจิตฺตนิโรเธน ปน อปฺปฏิสนฺธิกาว นิรุชฺฌนฺติ. เตนาห "วิกฺขีโณ ชาติสํสาโร,
นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว"ติ. ตสฺสตฺโถ เหฏฺฐา วุตฺโตเยว.
                   สามิทตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                    ปรมตฺถทีปนิยา เถรคาถาสํวณฺณาย
                       นวมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------
@เชิงอรรถ:  ม. ปฏิลทฺธา


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๒๙๓-๒๙๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=6534&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=6534&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=227              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5495              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5694              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5694              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]