บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๒

                         ๑๑. เอกาทสมวคฺค
                ๒๓๘. ๑. เพลฏฺกานิตฺเถรคาถาวณฺณนา ^๑-
      หิตฺวา คิหิตฺตํ อนโวสิตตฺโตติอาทิกา อายสฺมโต เพลฏฺกานิตฺเถรสฺส
คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร อิโต เอกตึเส กปฺเป เวสฺสภุสฺส ภควโต
กาเล พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต พฺราหฺมณสิปฺเปสุ นิปฺผตฺตึ คนฺตฺวา
ฆราวาสํ ปหาย อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อิสีหิ ปริวุโต วิจรนฺโต เอกทิวสํ เวสฺสภุํ
ภควนฺตํ ทิสฺวา ปีติโสมนสฺสชาโต สตฺถุ าณสมฺปตฺตึ นิสฺสาย ปสนฺนมานโส
าณํ อุทฺทิสฺส ปุปฺเผหิ ปูชํ อกาสิ. โส เตน ปุญฺกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต
อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา เพลฏฺกานีติ
ลทฺธนาโม วิญฺุตํ ปตฺวา ^๒- สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา
กมฺมฏฺานํ คเหตฺวา โกสลรฏฺเ อรญฺเ วิหรนฺโต อลโส กายทฬฺหิพหุโล ผรุสวาโจ
อโหสิ, สมณธมฺเม จิตฺตํ น อุปฺปาเทสิ. อถ นํ ภควา าณปริปากํ โอโลเกตฺวา:-
           [๑๐๑] "หิตฺวา คิหิตฺตํ อนโวสิตตฺโต
                  มุขนงฺคลี โอทริโก กุสีโต
                  มหาวราโหว นิวาปปุฏฺโ
                  ปุนปฺปุนํ คพฺภมุเปติ มนฺโท"ติ
อิมาย โอภาสคาถาย สํเวเชสิ. โส สตฺถารํ ปุรโต นิสินฺนํ วิย ทิสฺวา ตญฺจ
คาถํ ^๓- สุตฺวา สํเวคชาโต าณสฺส ปริปากํ คตตฺตา วิปสฺสนํ ปฏฺเปตฺวา น
จิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน  ^๔- :-
@เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. เพลฏฺานิกตฺเถร... เอวมุปริปิ   ^๒ ฉ.ม. ปตฺโต    ^๓ ม. กถํ
@^๔ ขุ.อป. ๓๒/๔๑/๒๒๘ จมฺปกปุปฺผิยตฺเถราปทาน
          "กณิการํว โชตนฺตํ ^๑-       นิสินฺนํ ปพฺพตนฺตเร
           โอภาเสนฺตํ ทิสา สพฺพา     โอสธึ วิย ตารกํ. ^๒-
           ตโย มาณวกา อาสุํ        สเก สิปฺเป สุสิกฺขิตา
           ขาริภารํ คเหตฺวาน        อเนฺวนฺติ มม ปจฺฉโต.
           ปุฏเก สตฺต ปุปฺผานิ        นิกฺขิตฺตานิ ตปสฺสินา
           คเหตฺวา ตานิ าณมฺหิ      เวสฺสภุสฺสาภิโรปยึ.
           เอกตึเส อิโต กปฺเป       ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         าณปูชายิทํ ผลํ.
           เอกูนตึสกปฺปมฺหิ           วิปุลาภสนามโก
           สตฺตรตนสมฺปนฺโน          จกฺกวตฺตี มหพฺพโล.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ  กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา สตฺถุ โอวาทํ ปฏิปูเชนฺโต พฺยติเรกมุเขน จ ^๓- อญฺ
พฺยากโรนฺโต ตเมว คาถํ ปจฺจุทาหาสิ.
      ตตฺถ หิตฺวา คิหิตฺตนฺติ คหฏฺภาวํ ปริจฺจชิตฺวา, ปพฺพชิตฺวาติ อตฺโถ.
อนโวสิตตฺโตติ อนุรูปํ อโวสิตตฺโต, ยทตฺถํ สาสเน ปพฺพชนฺตสฺส อนุรูป-
ปริญฺาทีนํ อตีริตตฺตา ^๔- อปริโยสิตภาโว อกตกรณีโยติ อตฺโถ. อถวา อนโวสิตตฺโตติ
อนุอโวสิตสภาโว, วิสุทฺธีนํ มคฺคานญฺจ อนุปฏิปาฏิยา วสิตพฺพวาสสฺส อกตาวี,
ทสสุ อริยวาเสสุ อวุสิตวาติ อตฺโถ. มุขสงฺขาตํ นงฺคลํ อิมสฺส อตฺถีติ มุขนงฺคลี.
นงฺคเลน วิย ปวึ ปเรสุ ^๕- ผรุสวาจปฺปโยเคน อตฺตานํ ขนนฺโตติ อตฺโถ. โอทริโกติ
อุทเร ปสุโต อุทรโปสนตปฺปโร. ^๖- กุสีโตติ อลโส, ภาวนํ อนนุยุญฺชนฺโต. เอวํ-
ภูตสฺส นิปฺผตฺตึ ทสฺเสนฺโต อาห "มหาวราโหว นิวาปปุฏฺโ, ปุนปฺปุนํ
@เชิงอรรถ: ^๑ สี. โชเตนฺตํ   ^๒ ม. ตารกา   ^๓ ม. จ-สทฺโท น ทิสฺสติ   ^๔ สี. อตริตตฺตา
@^๕ ม. ปถวิปฺปเทเสสุ. ปถวีปเทสุ   ^๖ ม. อุทรโปสนกปฺปโร
คพฺภมุเปติ มนฺโท"ติ. ตสฺสตฺโถ เหฏฺา วุตฺโตเยว. เอตฺถ จ ยถา ปพฺพชิตฺวา
อนโวสิตาทิสภาวตาย ปุนปฺปุนํ คพฺภมุเปติ มนฺโท, น เอวํ มาทิโส ปณฺฑิโต.
ตพฺพิปรีตสภาวตาย ปน สมฺมาปฏิปตฺติยา มตฺถกํ ปาปิตตฺตา ปรินิพฺพายตีติ
พฺยติเรกมุเขน อญฺ พฺยากาสีติ ทฏฺพฺพนฺติ.
                  เพลฏฺกานิตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                            ---------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๓๑๙-๓๒๑.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=7094&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=7094&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=238
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5563
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5747
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5747
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26