บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๒๖๓. ๖. เมฬชินตฺเถรคาถาวณฺณนา ยทาหํ ธมฺมมสฺโสสินฺติอาทิกา อายสฺมโต เมฬชินตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต สุเมธสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ ภควนฺตํ ปิณฺฑาย คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส มธุรํ อาโมทผลํ อทาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท พาราณสิยํ ขตฺติยกุเล นิพฺพตฺติตฺวา เมฬชิโนติ ลทฺธนาโม วิชฺชาสิปฺเปสุ นิปฺผตฺตึ คโต ปณฺฑิโต พฺยตฺโต ทิสาสุ ปากโฏ อโหสิ. โส ภควติ พาราณสิยํ อิสิปตเน วิหรนฺเต วิหารํ คนฺตฺวา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา ตทเหว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑- :- "สหสฺสรํสี ภควา สยมฺภู อปราชิโต วิเวกา วุฏฺฐหิตฺวาน โคจรายาภินิกฺขมิ. ผลหตฺโถ อหํ ทิสฺวา อุปคจฺฉึ นราสภํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน อวฏํ อททึ ผลํ. จตุนฺนวุเต อิโต ๒- กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ. กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อปรภาเค ภิกฺขูหิ "อาวุโส กึ ตยา อุตฺตริมนุสฺสธมฺโม อธิคโต"ติ ปุฏฺโฐ สีหนาทํ นทนฺโต:- @เชิงอรรถ: ๑ ขุ.อป. ๓๓/๙๔/๑๔๕ อวฏผลิยตฺเถราปทาน (สฺยา) ๒ ฉ.ม. จตุนฺนวุติโต [๑๓๑] "ยทาหํ ธมฺมมสฺโสสึ ภาสมานสฺส สตฺถุโน น กงฺขมภิชานามิ สพฺพญฺญู อปราชิเต. [๑๓๒] สตฺถวาเห มหาวีเร สารถีนํ วรุตฺตเม มคฺเค ปฏิปทายํ วา กงฺขา มยฺหํ น วิชฺชตี"ติ คาถาทฺวยํ อภาสิ. ตตฺถ ยทาติ ยสฺมึ กาเล. อหนฺติ อตฺตานํ นิทฺทิสติ. ธมฺมนฺติ จตุสจฺจธมฺมํ. อสฺโสสินฺติ สุณึ. สตฺถุโนติ ทิฏฺฐธมฺมิกาทิอตฺเถหิ เวเนยฺยานํ สาสนฏฺเฐน สตฺถุโน. กงฺขนฺติ สํสยํ. สงฺขตมสงฺขตญฺจ อนวเสสโต ชานนฏฺเฐน สพฺพญฺญู. กุโตจิปิ ปราชิตาภาเวน ๑- อปราชิเต. ๒- เวเนยฺยสตฺตานํ สํสารกนฺตารโต นิพฺพานํ ปฏิวาหนฏฺเฐน สตฺถวาเห. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- ยโต ปภูติ อหํ สตฺถุโน ธมฺมํ เทเสนฺตสฺส จตุสจฺจธมฺมํ อสฺโสสึ โสตทฺวารานุสาเรน อุปธาเรสึ อุปลภึ, ตโต ปฏฺฐาย อนวเสสสงฺขตาสงฺขตสมฺมุติธมฺมานํ สยมฺภูญาเณน ชานนโต สพฺพญฺญู ๓- อนาวรณทสฺสาวิมฺหิ, ปญฺจนฺนมฺปิ มารานํ อภิภวนโต เตหิ ๔- อปราชิตตฺตา สเทวเก โลเก อปฺปฏิหตธมฺมจกฺกตฺตา จ อปราชิเต, เวเนยฺยสตฺตานํ โลภกนฺตาราทิโต วาหนฏฺเฐน สตฺถวาเห, มหาวิกฺกนฺตตาย มหาวีเร, อญฺเญหิ ทุทฺทมานํ ปุริส- ทมฺมานํ สรณโต อจฺจนฺติเกน ทมเถน ๕- ทมนโต สารถีนํ ปวรภูเต อุตฺตเม สมฺมา- สมฺพุทฺเธ, "พุทฺโธ นุ โข, โน นุ โข"ติ กงฺขํ นาภิชานามิ อปรปจฺจย- ภาวโต. ตถารูเป เทสิเต อริยมคฺเค ตทุปาทายภูตาย จ สีลาทิปฏิปทาย "นิยฺยานิโก นุ โข, น นุ โข"ติ กงฺขา วิจิกิจฺฉา น วิชฺชติ นตฺถีติ. เอตฺถ จ อริยธมฺเม สํสยาภาวกถเนน อริยสํเฆปิ สํสยาภาโว กถิโตเยวาติ ทฏฺฐพฺพํ ตตฺถ ปติฏฐตาย ๖- อนญฺญถาภาวโตติ. เมฬชินตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. @เชิงอรรถ: ๑ สี., ม. อปราชิต.... ๒ อิ., ม. อปราชิโต ๓ อิ. สพฺพญฺญุ @๔ สี., อิ. เตหิปิ ๕ สี., อิ. ทมเนน ๖ ฉ.ม. ปติฏฺฐิตสฺสอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๓๘๙-๓๙๐. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=8662&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=8662&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=263 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5707 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5873 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5873 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]