ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                    ๒๖๖. ๙. โคตมตฺเถรคาถาวณฺณนา
      สุขํ สุปนฺตีติ อายสฺมโต โคตมตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญํ
อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ
ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส อาโมทผลมทาสิ. โส ๕- เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. "ขีณา หิ มยฺหนฺ"ติอาทินา คาถาทฺวยมาห     สี. ภวนิพฺพตฺติตา
@ สี. ปพฺพชึ ปพฺพชฺชํ อุปคโต     สี.,อิ. สพฺพโส   ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ
นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ ปุญฺญานิ กตฺวา สุคตีสุเยว สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท
ราชคเห พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา โคตโมติ ลทฺธนาโม สตฺตวสฺสิกกาเล อุปนยนํ
กตฺวา รตนภิกฺขํ จริตฺวา สหสฺสํ ลภิตฺวา ตํ ตาทิเส ฐาเน ฐเปตฺวา วตํ จรนฺโต
โสฬสสตฺตรสวสฺสุทฺเทสิกกาเล อกลฺยาณมิตฺเตหิ กาเมสุ ปรินียมาโน ๑- เอกิสฺสา
รูปูปชีวินิยา ตํ สหสฺสภณฺฑิกํ ทตฺวา พฺรหฺมจริยวินาสํ ปตฺวา ตาย จสฺส พฺรหฺม-
จาริรูปํ ทิสฺวา วิรตฺตากาเร ทสฺสิเต เอกรตฺติวาเสเนว นิพฺพินฺนรูโป อตฺตโน
พฺรหฺมจริยวินาสํ ธนชานิญฺจ สริตฺวา "อยุตฺตํ มยา กตนฺ"ติ วิปฺปฏิสารี อโหสิ.
สตฺถา ตสฺส เหตุสมฺปตฺตึ จิตฺตาจารญฺจ ๒- ญตฺวา ตสฺส อาสนฺนฏฺฐาเน อตฺตานํ
ทสฺเสสิ. โส สตฺถารํ ทิสฺวา ปสนฺนมาโน อุปสงฺกมิ, ตสฺส ภควา ธมฺมํ เทเสสิ.
โส ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชนฺโต ขุรคฺเคเยว อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน
วุตฺตํ อปทาเน ๓- :-
          "สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ         อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ
           รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ           อโมรํ อททึ ผลํ. ๔-
           เอกนวุเต อิโต ๕- กปฺเป   ยํ ผลํ อททึ ตทา
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         ผลทานสฺสิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา ฌานสุเขน ผลสุเขน วีตินาเมนฺตํ เอโก คิหิสหาโย
อุปคนฺตฺวา "อาวุโส ตยา รตนภิกฺขาย ลทฺธํ ปพฺพชนฺโต กึ อกาสี"ติ ปุจฺฉิ.
ตํ สุตฺวา เถโร "อิทํ นาม กตนฺ"ติ อนาจิกฺขิตฺวา มาตุคาเม โทสํ ปกาเสตฺวา
อตฺตโน วีตราคภาเวน ๖- อญฺญํ พฺยากโรนฺโต:-
@เชิงอรรถ:  สี.,ม. ปริตาปิยมาโน   ม. จิตฺตจารญฺจ   ขุ.อป. ๓๓/๙๘/๑๔๘ อโมรผลิยตฺเถราปทาน
@ (สฺยา)   ฉ.ม. อาโมทมททึ ผลํ   ฉ.ม. เอกนวุติโต   สี.,อิ. วีตราคภาววิภาวเนน
    [๑๓๗] ๑- "สุขํ สุปนฺติ มุนโย       เย อิตฺถีสุ น พชฺฌเร
          สทา เว รกฺขิตพฺพาสุ        ยาสุ สจฺจํ สุทุลฺลภํ.
   [๑๓๘]  วธํ จริมฺห เต กาม         อนณา ทานิ เต มยํ
          คจฺฉาม ทานิ นิพฺพานํ        ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจตี"ติ
คาถาทฺวยมาห. ๑-
      ตตฺถ สุขํ สุปนฺติ มุนโย, เย อิตฺถีสุ น พชฺฌเรติ เย อิตฺถีสุ วิสยภูตาสุ
นิมิตฺตภูตาสุ วา ราคพนฺธเนน น พชฺฌนฺติ, เต มุนโย ๒- ตปสฺสิโน สํยตินฺทฺริยา
สุขํ สุปนฺติ สุขํ วิหรนฺติ, นตฺถิ เตสํ ทุกฺขนฺติ อธิปฺปาโย. "สุปนฺตี"ติ หิ
นิทสฺสนมตฺตเมตํ. สทา เว รกฺขิตพฺพาสูติ เอกํเสน สพฺพกาลํ รกฺขิตพฺพาสุ. อิตฺถิโย
หิ สตฺตภูมิเก นิปฺปุริเส ปาสาเท อุปริภูมิยํ วสาเปตฺวาปิ, กุจฺฉิยํ
ปกฺขิปิตฺวาปิ น สกฺกา รกฺขิตุํ, ตสฺมา ตา กิฏฺฐาทิคาวิโย ๓- วิย สพฺพกาลํ
รกฺขณียา โหนฺติ. พหุจิตฺตตาย วา สามิเกน วตฺถาลงฺการานุปฺปทานาทินา
จิตฺตญฺญถตฺตโต สพฺพกาลํ รกฺขิตพฺพา. ๔- สรีรสภาวํ วา ๕- มาลาคนฺธาทีหิ
ปฏิจฺฉาทนวเสน รกฺขิตพฺพจิตฺตตาย รกฺขิตพฺพาติ. ๖- ยาสุ สจฺจํ สุทุลฺลภนฺติ ยาสุ
สจฺจวจนํ ลทฺธุํ น สกฺกา, อิตฺถิโย หิ อคฺคิมฺปิ ปวิสนฺติ, วิสมฺปิ ขาทนฺติ,
สตฺถมฺปิ อาหรนฺติ, อุพฺพนฺธิตฺวาปิ กาลํ กโรนฺติ, น ปน สจฺเจ ฐาตุํ สกฺโกนฺติ.
ตสฺมา เอวรูปา อิตฺถิโย วชฺเชตฺวา ฐิตา มุนโย สุขิตา วตาติ ๗- ทสฺเสติ.
      อิทานิ ยสฺส อปฺปหีนตฺตา เอวรูปาสุ อิตถีสุปิ พชฺฌนฺติ, ตสฺส กามสฺส
อตฺตโน สุปฺปหีนตํ อจฺจนฺตนิฏฺฐิตตญฺจ ทสฺเสนฺโต ทุติยํ คาถมาห. วธํ จริมฺห
เต กามาติ อมฺโภ กาม ตว วธํ อจฺจนฺตสมุจฺเฉทํ อริยมคฺเคน จริมฺห, "วธํ
จริมฺหเส"ติปิ ปาโฐ, วธาย ปหานาย มคฺคพฺรหฺมจริยํ อจริมฺหาติ อตฺโถ. อนณา
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. "สุขํ สุปนฺตี"ติอาทินา คาถาทฺวยมาห    สี. เต เสขมุนโย
@ สี. ...ภาคิโย, อิ.,ม. ...โภคิโย    สี.,อิ. รกฺขิตา วา, ม. รกฺขิตํ วา
@ สี. สรีรสภาคา วา   สี. รกฺขิตพฺพาติ สทา เว รกฺขิตพฺพา    สี. สุขิตาติ
ทานิ เต มยนฺติ อิทานิ อคฺคมคฺคปตฺติโต ๑- ปฏฺฐาย อิณภาวกราย ปหีนตฺตา กาม
เต อนณา มยํ, น ตุยฺหํ อิณํ ธาเรม. อวีตราโค หิ ราคสฺส วเส ๒- วตฺตนโต
ตสฺส อิณํ ธาเรนฺโต วิย โหติ, วีตราโค ปน ตํ อติกฺกมิตฺวา ปรเมน จิตฺติสฺสริเยน
สมนฺนาคโต. อนณตฺตาเอว ๓- คจฺฉาม ทานิ นิพฺพานํ, ยตฺถ คนฺตฺวา น โสจติ
ยสฺมึ นิพฺพาเน คมนเหตุ สพฺพโส โสกเหตูนํ อภาวโต น โสจติ, ตํ อนุปาทิเสส-
นิพฺพานเมว อิทานิ คจฺฉาม อนุปาปุณามาติ อตฺโถ.
                    โคตมตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         --------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๓๙๔-๓๙๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=8786&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=8786&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=266              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5724              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5888              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5888              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]