ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๒ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๑ (ปรมตฺถที.๑)

                   ๒๗๒. ๕. สพฺพมิตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ชโน ชนสฺมึ สมฺพทฺโธติ อายสฺมโต สพฺพมิตฺตตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต
อิโต ทฺวานวุเต กปฺเป ติสฺสสฺส ภควโต กาเล เนสาทกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วนจาริโก ๑-
หุตฺวา วเน มิเค วธิตฺวา มํสํ ขาทนฺโต ชีวติ. อถสฺส ภควา อนุคฺคณฺหนตฺถํ
วสนฏฺฐานสมีเป ตีณิ ปทเจติยานิ ทสฺเสตฺวา ปกฺกามิ. โส อตีตกาเล สมฺมา-
สมฺพุทฺเธสุ กตปริจยตฺตา จกฺกงฺกิตานิ ๒- ทิสฺวา ปสนฺนมานโส โกรณฺฑปุปฺเผหิ ปูชํ
กตฺวา เตน ปุญฺญกมฺเมน ตาวตึสภวเน นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ สุคตีสุเยว สํสรนฺโต
อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถินคเร พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติ, สพฺพมิตฺโตติสฺส นามํ
อโหสิ. โส วิญฺญุตํ ปตฺโต เชตวนปฏิคฺคหเณ พุทฺธานุภาวํ ทิสฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ
ปพฺพชิตฺวา กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา อรญฺเญ วิหรนฺโต วสฺสํ อุปคนฺตฺวา วุฏฺฐวสฺโส
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. วนจรโก    สี. จกฺกรตนานิ
ภควนฺตํ วนฺทิตุํ สาวตฺถึ คจฺฉนฺโต อนฺตรามคฺเค มาควิเกหิ โอฑฺฑิเต ปาเส
มิคโปตกํ พทฺธํ อทฺทส. ๑- มาตา ปนสฺส มิคี ปาสํ อปฺปวิฏฺฐาปิ ปุตฺตสิเนเหน
ทูรํ น คจฺฉติ, มรณภเยน ปาสสมีปมฺปิ น อุปคจฺฉติ, มิคโปตโก จ ภีโต
อิโต จิโต จ ปริวตฺเตนฺโต กรุณํ วิลปติ, ตํ ทิสฺวา เถโร "อโห สตฺตานํ
เสฺนหเหตุกํ ทุกฺขนฺ"ติ คจฺฉนฺโต ตโต ปรํ สมฺพหุเล โจเร เอกํ ปุริสํ ชีวคาหํ
คเหตฺวา ปลาลเวณิยา สรีรํ ๒- เวเฐตฺวา ฌาเปนฺเต, ตญฺจ มหาวิรวํ วิรวนฺตํ ทิสฺวา
ตทุภยํ นิสฺสาย สญฺชาตสํเวโค เตสํ โจรานํ สุณนฺตานํเยว:-
    [๑๔๙] "ชโน ชนสฺมึ ๓- สมฺพทฺโธ ๔-  ชนเมวสฺสิโต ชโน
           ชโน ชเนน เหฐียติ         เหเฐติ จ ชโน ชนํ.
    [๑๕๐]  โก หิ ตสฺส ชเนนตฺโถ       ชเนน ชนิเตน วา
           ชนํ โอหาย คจฺฉํ ตํ ๕-      เหฐยิตฺวา พหุํ ชนนฺ"ติ
คาถาทฺวยํ อภาสิ.
      ตตฺถ ชโนติ อนฺธพาลชโน. ชนสฺมินฺติ อญฺเญ ชเน. ๖- สมฺพทฺโธติ ตณฺหาพนฺธเนน
พทฺโธ. "อยํ เม ปุตฺโต, มาตา"ติอาทินา ๗- ปฏิพทฺโธ. อยเมว วา ปาโฐ, "อิเม มํ
โปเสนฺติ, อหํ อิเม นิสฺสาย ชีวามี"ติ ปฏิพทฺธจิตฺโตติ อตฺโถ. ชนเมวสฺสิโต
ชโนติ "อยํ เม ปุตฺโต, ธีตา"ติอาทินา อญฺญเมว ชนํ อญฺโญ ชโน อสฺสิโต ๘-
ตณฺหาย อลฺลีโน ปริคฺคยฺห ฐิโต. ชโน ชเนน เหฐียติ, เหเฐติ จ ชโน
ชนนฺติ กมฺมสฺสกตาย ยถาภูตาวโพธสฺส จ ๙- อภาวโต อชฺฌุเปกฺขนํ อกตฺวา โลภ-
วเสน ยถา ชโน ชนํ อสฺสิโต, เอวํ โทสวเสน ชโน ชเนน เหฐียติ วิพาธียติ.
"ตยิทํ มยฺหํว อุปริเหฐนผลวเสน ปริปติสฺสตี"ติ อชานนฺโต เหเฐติ จ ชโน ชนํ.
@เชิงอรรถ:  ม. มิคโปตโก พทฺโธ อโหสิ   สี. สกลสรีรํ   ฉ.ม. ชนมฺหิ   ปาลิ. สมฺพนฺโธ
@ ปาลิ. คจฺเฉยฺย   สี.,อิ. อญฺเญน ชเนน   สี. อยํ เม ปุตฺโตติ มาตาปิตุอาทินา
@ ม. อาสิโต      สี. ยถาภูตเถตภาวโต โพธสฺส จ
      โก หิ ตสฺส ชเนนตฺโถติ ตสฺส อญฺญชนสฺส อญฺเญน ชเนน ตณฺหาวเสน
อสฺสิเตน โทสวเสน เหฐิเตน วา โก อตฺโถ. ชเนน ชนิเตน วาติ มาตาปิตา
หุตฺวา เตน อญฺเญน ชเนน ๑- ชนิเตน วา โก อตฺโถ. ชนํ โอหาย คจฺฉํ ตํ,
เหฐยิตฺวา พหุํ ชนนฺติ ยสฺมา สํสาเร จรโต ชนสฺส อยเมวานุรูปา ๒- ปฏิปตฺติ,
ตสฺมา ตํ ชนํ, ตสฺส จ พาธิกา ยา สา ตณฺหา จ, โย จ โส โทโสเอว
พหุํ ชนํ พาธยิตฺวา ฐิโต, ๓- ตญฺจ โอหาย สพฺพโส ปหาย ปริจฺจชิตฺวา คจฺฉํ,
เตหิ ๔- อนุปทฺทุตํ ฐานํ คจฺเฉยฺยํ ปาปุเณยฺยนฺติ อตฺโถ. เอวํ ปน วตฺวา เถโร
ตาวเทว วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา อรหตฺตมปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๕- :-
          "วนกมฺมิโก ปุเร อาสึ       ปิตุมาตุมเตนหํ
           ปสุมาเรน ๖- ชีวามิ       กุสลํ เม น วิชฺชติ.
           มม อาสยสามนฺตา         ติสฺโส โลกคฺคนายโก
           ปทานิ ตีณิ ทสฺเสสิ         อนุกมฺปาย จกฺขุมา.
           อกฺกนฺเต จ ปเท ทิสฺวา     ติสฺสนามสฺส สตฺถุโน
           หฏฺโฐ หฏฺเฐน จิตฺเตน      ปเท จิตฺตํ ปสาทยึ.
           โกรณฺฑํ ปุปฺผิตํ ทิสฺวา       ปาทปํ ธรณีรุหํ
           สโกสกํ ๗- คเหตฺวาน      ปทเสฏฺฐมปูชยึ.
           เตน กมฺเมน สุกเตน       เจตนาปณิธีหิ จ
           ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ        ตาวตึสมคจฺฉหํ.
           ยํ ยํ โยนุปปชฺชามิ         เทวตฺตํ อถ มานุสํ
           โกรณฺฑวณฺณโกเยว ๘-      สุปฺปภาโส ภวามหํ.
           เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป      ยํ กมฺมมกรึ ตทา
@เชิงอรรถ:  ม. ชนเกน   สี. อยเมว เอวรูปา, อิ. อยเมวรูปา   ม. ฐิตํ   อิ. คจฺฉเตหิ,
@  ม. คจฺฉนฺเตหิ    ขุ.อป. ๓๓/๑๕/๓๑ โกรณฺฑปุปฺผิยตฺเถราปทาน (สฺยา)
@ สี. ปรรุหิเรน    สี. สโกฏกํ, ปาลิ. สโกฏิกํ        ฉ.ม. โกรณฺฑกฉวิ โหมิ
           ทุคฺคตึ นาภิชานามิ         ปทปูชายิทํ ผลํ.
           กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ  กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      เต ปน โจรา เถรสฺส สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา สํเวคชาตา ปพฺพชิตฺวา
ธมฺมานุธมฺมํ ปฏิปชฺชึสูติ.
                   สพฺพมิตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                        ----------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๒ หน้า ๔๑๔-๔๑๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=9243&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=9243&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=272              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5777              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5930              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5930              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]