ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๓ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๒ (ปรมตฺถที.๒)

               ๓๕๑. ๕. มาลุงฺกฺย ๓- ปุตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา
      มนุชสฺสาติอาทิกา อายสฺมโต มาลุงฺกฺยปุตฺตตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินิตฺวา
อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ โกสลรญฺโญ ๔- อคฺคาสนิกสฺส ๕- ปุตฺโต หุตฺวา
นิพฺพตฺติ. ตสฺส มาตา มาลุงฺกฺยา นาม, ตสฺสา วเสน มาลุงฺกฺยปุตฺโตเตฺวว ๖-
ปญฺญายิตฺถ. โส วยปฺปตฺโต นิสฺสรณชฺฌาสยตาย ฆราวาสํ ปหาย ปริพฺพาชกปพฺพชฺชํ
ปพฺพชิตฺวา วิจรนฺโต สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา สาสเน ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา
วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต น จิรสฺเสว ฉฬภิญฺโญ อโหสิ. โส ญาตีสุ อนุกมฺปาย
ญาติกุลํ อคมาสิ, ตํ ญาตกา ปณีเตน ขาทนีเยน โภชนีเยน ปริวิสิตฺวา ธเนน
ปโลเภตุกามา
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. เอกรสภาเว   ขุ.ธมฺม. ๒๕/๓๗๔/๘๒ สมฺพหุลภิกฺขุวตฺถุ
@ ฉ.ม. มาลุกฺย....   สี.,อิ. โกสลรฏฺเฐ, ม.ม. ๑๓/๑๒๒/๙๗ จูฬมาลุงฺกฺยสุตฺต
@ ม. อคฺฆาปนิกสฺส   สี.มาลุงฺกยานามาย ปุตฺโตเตฺวว, อิ. มาลุงฺกฺยาย
@ปุตฺโตเตฺวว
มหนฺตํ ธนราสึ ปุรโต อุปฏฺฐเปตฺวา "อิทํ ธนํ ตว สนฺตกํ, วิพฺภมิตฺวา อิมินา
ธเนน ปุตฺตทารํ ปฏิชคฺคนฺโต ปุญฺญานิ กโรหี"ติ ยาจึสุ. เถโร เตสํ อชฺฌาสยํ
วิปริวตฺเตนฺโต อากาเส ฐตฺวา:-
         [๓๙๙] "มนุชสฺส ปมตฺตจาริโน    ตณฺหา วฑฺฒติ มาลุวา วิย
               โส ปริปฺลวติ ๑- หุรา หุรํ ผลมิจฺฉวํ วนสฺมิ วานโร.
         [๔๐๐] ยํ เอสา สหเต ชมฺมี     ตณฺหา โลเก วิสตฺติกา
               โสกา ตสฺส ปวฑฺฒนฺติ     อภิวุฏฺฐํว ๒- วีรณํ. ๓-
         [๔๐๑] โย เจตํ สหเต ชมฺมึ     ตณฺหํ โลเก ทุรจฺจยํ
               โสกา ตมฺหา ปปตนฺติ     อุทพินฺทูว โปกฺขรา.
         [๔๐๒] ตํ โว วทามิ ภทฺทํ โว    ยาวนฺเตตฺถ สมาคตา
               ตณฺหาย มูลํ ขณถ        อุสีรตฺโถว วีรณํ.
               มา โว นฬํว โสโตว     มาโร ภญฺชิ ปุนปฺปุนํ.
         [๔๐๓] กโรถ พุทฺธวจนํ         ขโณ โว มา อุปจฺจคา
               ขณาตีตา หิ โสจนฺติ      นิรยมฺหิ สมปฺปิตา.
         [๔๐๔] ปมาโท รโช ปมาโท     ปมาทานุปติโต รโช
               อปฺปมาเทน วิชฺชาย      อพฺพุเห ๔- สลฺลมตฺตโน"ติ
อิมาหิ ฉหิ คาถาหิ ธมฺมํ เทเสติ.
      ตตฺถ มนุชสฺสาติ สตฺตสฺส. ปมตฺตจาริโนติ สติโวสฺสคฺคลกฺขเณน ปมาเทน
ปมตฺตจาริสฺส, เนว ฌานํ, น วิปสฺสนา, น มคฺคผลานิ วฑฺฒนฺติ. ยถา ปน
รุกฺขํ สํสิพฺพนฺตี ปริโยนนฺธนฺตี ตสฺส วินาสาย มาลุวา ลตา วฑฺฒนฺติ, เอวมสฺส
ฉ ทฺวารานิ นิสฺสาย รูปาทีสุ ปุนปฺปุนํ อุปฺปชฺชมานา ตณฺหา วฑฺฒติ. วฑฺฒมานาว
ยถา มาลุวา ลตา อตฺตโน อปสฺสยภูตํ รุกฺขํ อชฺโฌตฺถริตฺวา ปาเตติ, เอวํ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ปฺลวตี   ฉ.ม. อภิวฏฺฐํว    ฉ.ม. พีรณํ. เอวมุปริปิ  ฉ.ม. อพฺพเห
ตณฺหาวสิกํ ปุคฺคลํ อปาเย นิปาเตติ. โส ปริปฺลวตีติ โส ตณฺหาวสิโก ปุคฺคโล
อปราปรํ ภวาภเว อุปฺลวติ ธาวติ. ยถา กึ? ผลมิจฺฉํว วนสฺมิ วานโร ยถา
รุกฺขผลํ อิจฺฉนฺโต วานโร วนสฺมึ ธาวนฺโต รุกฺขสฺส เอกํ สาขํ คณฺหาติ, ตํ
มุญฺจิตฺวา อญฺญํ คณฺหาติ, ตํ มุญฺจิตฺวา อญฺญนฺติ "สาขํ อลภิตฺวา นิสินฺโน"ติ
วตฺตพฺพตํ นาปชฺชติ, เอวเมว ตณฺหาวสิโก ปุคฺคโล หุรา หุรํ ธาวนฺโต "อารมฺมณํ
อลภิตฺวา ตณฺหาย อปฺปวตฺตึ ปตฺโต"ติ วตฺตพฺพตํ นาปชฺชติ.
      ยนฺติ ยํ ปุคฺคลํ. เอสา ลามกภาเวน ชมฺมี วิสาหารตาย วิสปุปฺผตาย ๑-
วิสผลตาย วิสปริโภคตาย รูปาทีสุ วิสตฺตตาย อาสตฺตตาย จ วิสตฺติกาติ สงฺขํ
คตา ฉทฺวาริกา ตณฺหา สหเต อภิภวติ ตสฺส ปุคฺคลสฺส. ยถา นาม วเน
ปุนปฺปุนํ วสฺสนฺเต เทเว อภิวุฏฺฐํ ๒- วีรณํ วีรณติณํ วฑฺฒติ, เอวํ วฏฺฏมูลกา
โสกา อภิวฑฺฒนฺติ วุฑฺฒึ อาปชฺชนฺตีติ อตฺโถ.
      โย เจตํ ฯเปฯ ทุรจฺจยนฺติ โย ปน ปุคฺคโล เอวํ วุตฺตปฺปการํ อติกฺกมิตุํ
ปชหิตุํ ทุกฺกรตาย ทุรจฺจยํ ตณฺหํ สหเต อภิภวติ, ตมฺหา ปุคฺคลา วฏฺฏมูลกา
โสกา ปปตนฺติ. ยถา นาม โปกฺขเร ปทุมปตฺเต ปติตํ อุทพินฺทุ น ปติฏฺฐาติ,
เอวํ น ปติฏฺฐหนฺตีติ อตฺโถ.
      ตํ โว วทามีติ เตน การเณน อหํ ตุเมฺห วทามิ. ภทฺทํ โวติ ภทฺทํ
ตุมฺหากํ โหตุ, มา ตณฺหํ อนุวตฺตปุคฺคโล วิย วินาสํ ๓- อนตฺถํ ปาปุณาถาติ อตฺโถ.
ยาวนฺเตตฺถ สมาคตาติ อิมสฺมึ ฐาเน ยตฺตกา สนฺนิปติตา, ตตฺตกา. กึ ๔- วทสีติ
เจ? ตณฺหาย มูลํ ขณถ อิมิสฺสา ฉทฺวาริกตณฺหาย มูลํ การณํ อวิชฺชาทิกิเลสคฺคหนํ
อรหตฺตมคฺคญาณกุทาเลน ขณถ สมุจฺฉินฺทถ. กึ วิยาติ? อุสีรตฺโถว วีรณํ
ยถา อุสีเรน อตฺถิโก ปุริโส มหนฺเตน กุทาเลน วีรณาปรนามํ อุสีรํ นาม
ติณํ ๕- ขณติ, เอวมสฺส มูลํ ขณถาติ อตฺโถ. มา โว นฬํว โสโตว, มาโร
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วิสมูลตาย  ม. อภิวฑฺฒญฺจ  ฉ.ม. วิภวํ  สี.,อิ. สนฺนิปติตา. กิญฺจิ
@ ม. พีรณวนํ นาม อุสีรถมฺภํ
ภญฺชิ ปุนปฺปุนนฺติ ตุเมฺห นทีตีเร ชาตํ นฬํ มหาเวเคน อาคโต นทีโสโต
วิย กิเลสมาโร มจฺจุมาโร เทวปุตฺตมาโร จ ปุนปฺปุนํ มา ภญฺชีติ อตฺโถ.
      ตสฺมา กโรถ พุทฺธวจนํ "ฌายถ ภิกฺขเว มา ปมาทตฺถา"ติอาทินา ๑- วุตฺตํ
พุทฺธสฺส ภควโต วจนํ กโรถ, ยถานุสิฏฺฐํ ปฏิปตฺติยา สมฺปาเทถ. ขโณ โว
มา อุปจฺจคาติ โย หิ พุทฺธวจนํ น กโรติ, ตํ ปุคฺคลํ อยํ พุทฺธุปฺปาทกฺขโณ
ปฏิรูปเทสวาเส อุปฺปตฺติกฺขโณ สมฺมาทิฏฺฐิยา ปฏิลทฺธกฺขโณ ฉนฺนํ อายตนานํ
อเวกลฺลกฺขโณติ สพฺโพปิ ขโณ อติกฺกมติ, โส ขโณ มา ตุเมฺห  อติกฺกมตุ, ขณาตีตาติ
เย หิ ตํ ขณํ อตีตา, เย วา ปุคฺคเล โส ขโณ อตีโต, เต นิรยมฺหิ สมปฺปิตา
ตตฺถ นิพฺพตฺตา จิรกาลํ โสจนฺติ.
      ปมาโท รโชติ รูปาทีสุ อารมฺมเณสุ สติโวสฺสคฺคลกฺขโณ ปมาโท, สงฺกิเลส-
สภาวตฺตา ราครชาทิมิสฺสตาย จ รโช. ปมาทานุปติโต รโชติ โย หิ โกจิ
รโช นาม ราคาทิโก, โส สพฺโพ ปมาทานุปติโต ปมาทวเสเนว อุปฺปชฺชติ.
อปฺปมาเทนาติ อปฺปมชฺชเนน อปฺปมาทปฏิปตฺติยา. วิชฺชายาติ อคฺคมคฺควิชฺชาย.
อพฺพุเห สลฺลมตฺตโนติ อตฺตโน หทยนิสฺสิตํ ราคาทิสลฺลํ อุทฺธเรยฺย สมูหเนยฺยาติ.
                  มาลุงฺกฺยปุตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                      ---------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้า ๑๐๕-๑๐๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=2397&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=2397&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=351              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6550              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6683              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6683              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]