ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๓ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๒ (ปรมตฺถที.๒)

                   ๓๕๒. ๖. สปฺปทาสตฺเถรคาถาวณฺณนา
      ปณฺณวีสตีติอาทิกา อายสฺมโต สปฺปทาสตฺเถรสฺส ๒- คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ
อุปจินิตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท กปิลวตฺถุสฺมึ สุทฺโธทนมหาราชสฺส ปุโรหิตปุตฺโต
@เชิงอรรถ:  ม.มู. ๑๒/๒๑๕/๑๘๑ เทฺวธาวิตกฺกสุตฺต      ม. สพฺพทาสตฺเถรสฺส
หุตฺวา นิพฺพตฺติ, ตสฺส สปฺปทาโสติ นามํ อโหสิ. โส วยปฺปตฺโต สตฺถุ ญาติ-
สมาคเม ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา กิเลสาภิภเวน เจโตสมาธึ อลภนฺโต พฺรหฺมจริยํ
จริตฺวา สํเวคชาโต ปจฺฉา สตฺถํ อาหรนฺโต โยนิโส มนสิการํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ
ปาปุณิตฺวา อญฺญํ พฺยากโรนฺโต:-
         [๔๐๕] "ปณฺณวีสติวสฺสานิ            ยโต ปพฺพชิโต อหํ
               อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ        เจโตสนฺติมนชฺฌคํ.
         [๔๐๖] อลทฺธา จิตฺตสฺเสกคฺคํ        กามราเคน อทฺทิโต ๑-
               พาหา ปคฺคยฺห กนฺทนฺโต      วิหารา อุปนิกฺขมึ.
         [๔๐๗] สตฺถํ วา อาหริสฺสามิ        โก อตฺโถ ชีวิเตน เม
               กถํ หิ สิกฺขํ ปจฺจกฺขํ         กาลํ กุพฺเพถ มาทิโส.
         [๔๐๘] ตทาหํ ขุรมาทาย           มญฺจกมฺหิ อุปาวิสึ
               ปรินีโต ขุโร อาสิ          ธมนึ เฉตฺตุมตฺตโน.
         [๔๐๙] ตโต เม มนสีกาโร         โยนิโส อุทปชฺชถ
               อาทีนโว ปาตุรหุ           นิพฺพิทา สมติฏฺฐถ.
         [๔๑๐] ตโต จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม        ปสฺส ธมฺมสุธมฺมตํ
               ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา      กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ
อิมา คาถา อภาสิ.
      ตตฺถ ปณฺณวีสติวสฺสานิ, ยโต ปพฺพชิโต อหนฺติ ยโต ปฏฺฐาย อหํ ปพฺพชิโต
ตานิมานิ ปณฺณวีสติวสฺสานิ. อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ, เจโตสนฺติมนชฺฌคนฺติ โสหํ
เอตฺตกํ กาลํ พฺรหมฺจริยํ จรนฺโต อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ องฺคุลิโผฏนมตฺตมฺปิ ขณํ
เจโตสนฺตึ เจตโส สมาธานํ น ลภึ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อฏฺฏิโต
      เอวํ ปน อลทฺธา จิตฺตสฺเสกคฺคตํ, ตตฺถ การณมาห "กามราเคน อทฺทิโต"ติ.
ตตฺถ อทฺทิโตติ ปีฬิโต, อภิภูโตติ อตฺโถ. พาหา ปคฺคยฺห กนฺทนฺโตติ "อิทมิธ
อติวิย อยุตฺตํ วตฺตติ, ยทาหํ นิยฺยานิเก สาสเน ปพฺพชิตฺวา อตฺตานํ กิเลสปงฺกโต
อุทฺธริตุํ น สกฺโกมี"ติ อุทฺธํมุโข พาหา ปคฺคยฺห กนฺทมาโน. วิหารา อุปนิกฺขมินฺติ
วสนกวิหารโต พหิ นิกฺขนฺโต.
      เยนาธิปฺปาเยน นิกฺขนฺโต, ตํ ทสฺเสตุํ "สตฺถํ วา อาหริสฺสามี"ติอาทิ วุตฺตํ.
ตตฺถ สตฺถํ วา อาหริสฺสามีติ วาสทฺโท วิกปฺปนตฺโถ. เตน "รุกฺขา วา ๑-
ปปติสฺสามิ, อุพฺพนฺธิตฺวา วา มริสฺสามี"ติอาทิเก มรณปฺปกาเร สงฺคณฺหาติ.
สิกฺขนฺติ อธิสีลสิกฺขํ. ปจฺจกฺขนฺติ ปจฺจาจิกฺขนฺโต ปริจฺจชนฺโต. "ปจฺจกฺขา"ติปิ
ปาลิ, ปจฺจกฺขายาติ อตฺโถ. กาลนฺติ มรณํ, กถํ หิ นาม มาทิโส สิกฺขาปจฺจกฺขาเนน
กาลํ กเรยฺยาติ อตฺโถ. สิกฺขาปจฺจกฺขานํ หิ อริยสฺส วินเย มรณํ นาม. ยถาห ภควา
"มรณํ เหตํ ภิกฺขเว โย สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตตี"ติ. ๒-  "สิกฺขํ ปจฺจกฺ-
ขา"ติ ปน ปาเฐ กถํ หิ นาม มาทิโส สิกฺขํ ปจฺจกฺขาย กาลํ กเรยฺย, สิกฺขาสมงฺคี
เอว ปน หุตฺวา กาลํ กเรยฺย, ตสฺมา สตฺถํ วา อาหริสฺสามิ, โก อตฺโถ ชีวิเตน เมติ
โยชนา.
      ตทาหนฺติ ยทา กิเลสาภิภเวน สมณธมฺมํ กาตุํ อสมตฺถตาย ชีวิเต นิพฺพินฺทนฺโต ๓-
ตทา. ขุรนฺติ นิสิตขุรํ ๔- ขุรสทิสํ วา สตฺถกํ. มญฺจกมฺหิ อุปาวิสินฺติ ปเรสํ
นิวารณภเยน โอวรกํ ปวิสิตฺวา มญฺจเก นิสีทึ. ปรินีโตติ อุปนีโต, คเล ฐปิโตติ
อธิปฺปาโย. ธมนินฺติ "กณฺเฐ ธมนึ, กณฺฐธมนึ คลวลยนฺ"ติปิ วทนฺติ. เฉตฺตุนฺติ
ฉินฺทิตุํ.
      ตโต เม มนสีกาโร, โยนิโส อุทปชฺชถาติ  "ยทาหํ ๕- มริสฺสามี"ติ กณฺเฐ
ธมนึ ฉินฺทิตุํ ขุรํ อุปเนสึ, ตโต ปรํ "อโรคํ นุ โข เม สีลนฺ"ติ ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. ปปาเต วา   ม.อุปริ. ๑๔/๖๓/๔๕ สุนกฺขตฺตสุตฺต  สี.,อิ. ชีวิเต
@นิพฺพินฺโน อหํ    สี.,อิ. นหาปิตขุรํ, ม. สิตขุรํ   ม. ยโตหํ
อกฺขณฺฑํ อจฺฉิทฺทํ สุปริสุทฺธํ สีลํ ทิสฺวา ปีติ อุปฺปชฺชิ, ปีติมนสฺส กาโย
ปสฺสมภิ, ปสฺสทฺธกายสฺส นิรามิสํ สุขํ อนุภวนฺตสฺส จิตฺตสฺส สมาหิตตาย วิปสฺสนา-
วเสน โยนิโส มนสิกาโร อุปฺปชฺชิ. อถวา ตโตติ กณฺเฐ ขุรสฺส อุปนยนโต ๑- ปจฺฉา ๒-
วเณ ชาเต อุปฺปนฺนํ เวทนํ วิกฺขมฺเภนฺโต วิปสฺสนาย วเสน โยนิโสมนสิกาโร
อุปฺปชฺชิ, อิทานิ ตโต ปรํ มคฺคผลปจฺจเวกฺขณญาณํ อุปฺปนฺนภาวํ ทสฺเสตุํ "อาทีนโว
ปาตุรหู"ติอาทิ  วุตฺตํ. ตํ เหฏฺฐา วุตฺตตฺถเมว.
                   สปฺปทาสตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       ------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้า ๑๐๘-๑๑๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=2474&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=2474&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=352              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6567              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6699              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6699              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]