ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๓ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๒ (ปรมตฺถที.๒)

                           ๘. อฏฺกนิปาต
                 ๓๖๖. ๑. มหากจฺจายนตฺเถรคาถาวณฺณนา
      อฏฺกนิปาเต กมฺมํ พหุกนฺติอาทิกา อายสฺมโต มหากจฺจายนตฺเถรสฺส คาถา.
กา อุปฺปตฺติ?
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล คหปติมหาสาลกุเล
นิพฺพตฺติตฺวา วุฑฺฒิปฺปตฺโต ๑- เอกทิวสํ สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุณนฺโต สตฺถารา
สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส วิตฺถาเรน อตฺถํ วิภชนฺตานํ อคฺคฏฺาเน ปิยมานํ เอกํ
ภิกฺขุํ ทิสฺวา สยมฺปิ ตํ านํ ปตฺเถนฺโต ปณิธานํ กตฺวา ทานาทีนิ ปุญฺานิ
กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต สุเมธสฺส ภควโต กาเล วิชฺชาธโร หุตฺวา อากาเสน
คจฺฉนฺโต สตฺถารํ หิมวนฺตปพฺพเต เอกสฺมึ วนสณฺเฑ นิสินฺนํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส
กณิการปุปฺเผหิ ปูชํ อกาสิ.
      โส เตน ปุญฺกมฺเมน อปราปรํ สุคตีสุเยว ปริวตฺเตนฺโต กสฺสปทสพลสฺส
กาเล พาราณสิยํ กุลฆเร นิพฺพตฺติตฺวา ปรินิพฺพุเต ภควติ สุวณฺณเจติยกรณฏฺาเน
สตสหสฺสคฺฆนิกาย สุวณฺณิฏฺกาย ปูชํ กตฺวา "ภควา มยฺหํ นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฏฺาเน
สรีรํ สุวณฺณวณฺณํ โหตู"ติ ปตฺถนํ อกาสิ.
      ตโต ยาวชีวํ กุสลกมฺมํ กตฺวา เอกํ พุทฺธนฺตรํ เทวมนุสฺเสสุ สํสริตฺวา
อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท อุชฺเชนิยํ รญฺโ ๒- จณฺฑปชฺโชตสฺส ปุโรหิตเคเห นิพฺพตฺติ,
ตสฺส นามคฺคหณทิวเส มาตา "มยฺหํ ปุตฺโต สุวณฺณวณฺโณ, อตฺตโน นามํ คเหตฺวา
อาคโต"ติ กญฺจนมาณโวเตฺวว นามํ อกาสิ. โส วุฑฺฒิมนฺวาย ตโย เวเท อุคฺคเหตฺวา
ปิตุ อจฺจเยน ปุโรหิตฏฺานํ ลภิ. โส โคตฺตวเสน กจฺจายโนติ ปญฺายิตฺถ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วุทฺธิปฺปตฺโต      สี. อุเทนรญฺโ
ตํ ราชา จณฺฑปชฺโชโต พุทฺธุปฺปาทํ สุตฺวา "อาจริย ตฺวํ ตตฺถ คนฺตฺวา สตฺถารํ
อิธาเนหี"ติ เปเสสิ. โส อตฺตฏฺโม สตฺถุ สนฺติกํ อุปคโต ตสฺส สตฺถา ธมฺมํ
เทเสติ, เทสนาปริโยสาเน โส สตฺตหิ ชเนหิ สทฺธึ สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺเต
ปติฏฺาสิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑-:-
             "ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน      อเนโช อชิตํ ชโย
              สตสหสฺเส กปฺปานํ        อิโต อุปฺปชฺชิ นายโก.
              วีโร กมลปตฺตกฺโข        สสงฺกวิมลานโน
              กญฺจนตจสงฺกาโส ๒-      รวิทิตฺติสมปฺปโภ.
              สตฺตเนตฺตมโนหารี        วรลกฺขณภูสิโต
              สพฺพวากฺยปถาตีโต        มนุชามรสกฺกโต.
              สมฺพุทฺโธ โพธยํ สตฺเต     วาคีโส ๓- มธุรสฺสโร
              กรุณานิพนฺธสนฺตาโน       ปริสาสุ วิสารโท.
              เทเสติ มธุรํ ธมฺมํ        จตุสจฺจูปสํหิตํ
              นิมุคฺเค โมหปงฺกมฺหิ       สมุทฺธรติ ปาณิเน.
              ตทา เอกจโร หุตฺวา      ตาปโส หิมวาลโย
              นภสา มานุสํ โลกํ        คจฺฉนฺโต ชินมทฺทสํ.
              อุเปจฺจ สนฺติกํ ตสฺส       อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ
              วณฺณยนฺตสฺส วีรสฺส        สาวกสฺส มหาคุณํ.
              สงฺขิตฺเตน มยา วุตฺตํ      วิตฺถาเรน ปกาสยํ
              ปริสํ มญฺจ โตเสติ        ยถา กจฺจายโน อยํ.
              นาหํ เอวมิเธกจฺจํ        อญฺ ปสฺสามิ สาวกํ
              ตสฺมา ตทคฺเค เอสคฺโค    เอวํ ธาเรถ ภิกฺขโว.
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๓/๑๒๑/๑๗๙ (สฺยา)    ฉ.ม. กนกาจลสงฺกาโส   ปาลิ. วาติโห
              ตทาหํ วิมฺหิโต หุตฺวา      สุตฺวา วากฺยํ มโนรมํ
              หิมวนฺตํ คมิตฺวาน         อาหิตฺวา ปุปฺผสญฺจยํ.
              ปูเชตฺวา โลกสรณํ        ตํ านมภิปตฺถยึ
              ตทา มมาสยํ ตฺวา       พฺยากาสิ ส รณญฺชโห. ๑-
              ปสฺสเถตํ อิสิวรํ          นิทฺธนฺตกนกตฺตจํ
              อุทคฺคโลมมานสํ ๒-       อจลํ ปญฺชลึ ิตํ.
              หาสํ สุปุณฺณนยนํ          พุทฺธวณฺณคตาสยํ
              ธมฺมชํ อุคฺคหทยํ          อมตาสิตฺตสนฺนิภํ.
              กจฺจายนสฺส คุณํ สุตฺวา     ตํ านํ ปตฺถยํ ิโต
              อนาคตมฺหิ อทฺธาเน       โคตมสฺส มหามุเน.
              ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท     โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต
              กจฺจายโน นาม นาเมน    เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก.
              พหุสฺสุโต มหาาณี        อธิปฺปายวิทู มุเน
              ปาปุณิสฺสติ ตํ านํ        ยถายํ พฺยากโต มยา.
              สตสหสฺสิโต กปฺเป        ยํ กมฺมมกรึ ตทา
              ทุคฺคตึ นาภิชานามิ        พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
              ทุเว ภเว สํสรามิ        เทวตฺเต อถ มานุเส
              อญฺ คตึ น คจฺฉามิ ๓-    พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
              ทุเว กุเล ปชายามิ       ขตฺติเย อถ พฺราหฺมเณ
              นีเจ กุเล น ชายามิ      พุทฺธปูชายิทํ ผลํ.
              ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ      ชาโต อุชฺเชนิยํ ปุเร
              ปชฺโชตสฺส จ จณฺฑสฺส      ปุโรหิตทิชาธิโน.
              ปุตฺโต ติริฏิวจฺฉสฺส        นิปุโณ เวทปารคู
              มาตา จ จนฺทิมา นาม     กจฺจาโนหํ วรตฺตโจ.
@เชิงอรรถ:  ปาลิ. พฺยากาสิ สรณาลโย    ฉ.ม. อุทฺธคฺคโลมํ ปีณํสํ   ปาลิ. น ชานามิ
              วีมํสนตฺถํ พุทฺธสฺส         ภูมิปาเลน เปสิโต
              ทิสฺวา โมกฺขปุรทฺวารํ      นายกํ คุณสญฺจยํ.
              สุตฺวา จ วิมลํ วากฺยํ      คติปงฺกวิโสสนํ
              ปาปุณึ อมตํ สนฺตํ         เสเสหิ สห สตฺตหิ.
              อธิปฺปายวิทู ชาโต        สุคตสฺส มหามเต
              ปิโต เอตทคฺเค จ       สุสมิทฺธมโนรโถ.
              กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อถ สตฺถา "เอถ ภิกฺขโว"ติ หตฺถํ ปสาเรสิ. เต ตาวเทว ทฺวงฺคุลมตฺตเกส-
มสฺสุกา อิทฺธิมยปตฺตจีวรธรา วสฺสสฏฺิกตฺเถรา ๑- วิย อเหสุํ. เอวํ เถโร สทตฺถํ
นิปฺผาเทตฺวา "ภนฺเต ราชา ปชฺโชโต ตุมฺหากํ ปาเท วนฺทิตุํ ธมฺมญฺจ โสตุํ
อิจฺฉตี"ติ สตฺถุ อาโรเจสิ. สตฺถา "ตฺวํเยว ภิกฺขุ ตตฺถ คจฺฉ, ตยิ คเตปิ ราชา
ปสีทิสฺสตี"ติ อาห. เถโร สตฺถุ อาณาย อตฺตฏฺโม ตตฺถ คนฺตฺวา ราชานํ
ปสาเทตฺวา อวนฺตีสุ สาสนํ ปติฏฺาเปตฺวา ปุน สตฺถุ สนฺติกเมว คโต. โส
เอกทิวสํ สมฺพหุเล ภิกฺขู สมณธมฺมํ ปหาย กมฺมาราเม สงฺคณิการาเม รสตณฺหานุคเต
จ ปมาทวิหาริโน ทิสฺวา เตสํ โอวาทวเสน:-
       [๔๙๔] "กมฺมํ พหุกํ น การเย      ปริวชฺเชยฺย ชนํ น อุยฺยเม
             โส อุสฺสุกฺโก รสานุคิทฺโธ    อตฺถํ ริญฺจติ โย สุขาธิวาโห.
       [๔๙๕] ปงฺโกติ หิ นํ อเวทยุํ       ยายํ วนฺทนปูชนา กุเลสุ
             สุขุมํ สลฺลํ ทุรุพฺพหํ         สกฺกาโร กาปุริเสน ทุชฺชโห"ติ
เทฺว คาถา อภาสิ.
      ตตฺถ กมฺมํ พหุกํ น การเยติ นวาวาสการาปนาทึ สมณธมฺมกรณสฺส
ปริพนฺธภูตํ ๒- มหนฺตํ นวกมฺมํ  น ปฏฺเปยฺย, ขุทฺทกํ อปฺปสมารมฺภํ
@เชิงอรรถ:  โปตฺถเกสุ วสฺสสติกตฺเถราติ ปาโ ทิสฺสติ   สี.,อิ. ปริปนฺถภูตํ
ขณฺฑผุลฺลปฏิสงฺขรณาทึ สตฺถุ วจนปฏิปูชนตฺถํ กาตพฺพเมว. ปริวชฺเชยฺย ชนนฺติ คณ-
สงฺคณิกวเสน ชนํ วิวชฺเชยฺย. ชนนฺติ วา ยาทิสํ สํเสวโต ภชโต ปยิรุปาสโต กุสลา
ธมฺมา ปริหายนฺติ, อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, ตาทิสํ อกลฺยาณมิตฺตภูตํ ชนํ
ปริวชฺเชยฺย. น อุยฺยเมติ ปจฺจยุปฺปาทนตฺถํ กุลสงฺคณฺหนวเสน น วายเมยฺย, ยสฺมา
โส อุสฺสุกฺโก รสานุคิทฺโธ, อตฺถํ ริญฺจติ โย สุขาธิวาโหติ โย ๑- รสานุคิทฺโธ
รสตณฺหาวสิโก ภิกฺขุ ปจฺจยุปฺปาทนปสุโต, โส กุลสงฺคณฺหนตฺถํ อุสฺสุกฺโก, เตสุ
สุขิเตสุ สุขิโต, ทุกฺขิเตสุ ทุกฺขิโต, อุปฺปนฺเนสุ กิจฺจกรณีเยสุ อตฺตนา โยคํ ๒-
อาปชฺชติ, โย สุขาธิวาโห สมถวิปสฺสนามคฺคผลนิพฺพานสุขาวโห สีลาทิอตฺโถ, ตํ
ริญฺจติ ปชหติ, เอกํเสน อตฺตานํ ตโต วิเวเจตีติ อตฺโถ.
      เอวํ ปมคาถาย "กมฺมารามตํ สงฺคณิการามตํ ปจฺจยเคธญฺจ วชฺเชถา"ติ
โอวทิตฺวา อิทานิ สกฺการาภิลาสํ ครหนฺโต ทุติยํ คาถมาห. ตสฺสตฺโถ:- ยา
อยํ ภิกฺขาย อุปคตานํ ปพฺพชิตานํ กุเลสุ เคหวาสีหิ คุณสมฺภาวนาย กริยมานา
วนฺทนา ปูชนา จ, ยสฺมา ตํ อภาวิตตฺตานํ โอสีทาปนฏฺเน มลินภาวกรณฏฺเน
จ "ปงฺโก กทฺทโมติ พุทฺธาทโย อริยา ปเวทยุํ ๓- อพฺภญฺสุ ปเวเทสุํ วา, ยสฺมา
จ อปริญฺาตกฺขนฺธานํ อนฺธปุถุชฺชนานํ สกฺการาภิลาสํ ทุวิญฺเยฺยสภาวตาย
ปีฬาชนนโต อนฺโต ตุทนโต ทุรุทฺธรณโต จ สุขุมํ สลฺลํ ทุรุพฺพหํ ปเวทยุํ, ๓-
ตโตเอว สกฺกาโร กาปุริเสน ทุชฺชโห ทุปฺปชเหยฺโย ตสฺส ปหานปฏิปตฺติยา
อปฺปฏิปชฺชนโต. สกฺการาภิลาสปฺปหาเนน หิ  สกฺกาโร ปหีโน โหติ, ตสฺมา ตสฺส
ปหานาย อาโยโค กรณีโยติ ทสฺเสติ.
         [๔๙๖] "น ปรสฺสุปณิธาย        กมฺมํ มจฺจสฺส ปาปกํ
               อตฺตนา ตํ น เสเวยฺย    กมฺมพนฺธู หิ มาติยา.
         [๔๙๗] น ปเร วจนา โจโร     น ปเร วจนา มุนิ
               อตฺตา จ นํ ยถา เวทิ    เทวาปิ นํ ตถา วิทู.
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. สุขาธิวาโห โย   สี.,อิ. อุยฺโยคํ    สี.,อิ. อเวทยุํ
         [๔๙๘] ปเร จ น วิชานนฺติ      มยเมตฺถ ยมามเส
               เย จ ตตฺถ วิชานนฺติ     ตโต สมฺมนฺติ เมธคา.
         [๔๙๙] ชีวเต วาปิ สปฺปญฺโ     อปิ วิตฺตปริกฺขโย
               ปญฺาย จ อลาเภน      วิตฺตวาปิ น ชีวติ.
         [๕๐๐] สพฺพํ สุณาติ โสเตน      สพฺพํ ปสฺสติ จกฺขุนา
               น จ ทิฏฺ สุตํ ธีโร      สพฺพํ อุชฺฌิตุมรหติ.
         [๕๐๑] จกฺขุมาสฺส ยถา อนฺโธ    โสตวา พธิโร ยถา
               ปญฺวาสสฺส ยถา มูโค    พลวา ทุพฺพโลริว
               อถ อตฺเถ สมุปฺปนฺเน     สเยถ มตสายิกนฺ"ติ
อิมา ฉ คาถา รญฺโ ปชฺโชตสฺส โอวาทวเสน อภาสิ. โส กิร พฺราหฺมเณ
สทฺทหิตฺวา ปสุฆาตยญฺ ๑- กาเรติ, กมฺมํ อโสเธตฺวาว อโจเร โจรสญฺาย ๒-
ทณฺเฑติ, อฏฺฏกรเณ จ ๓- อสฺสามิเก สามิเก กโรติ, สามิเก จ อสฺสามิเก. ตโต นํ
เถโร วิเวเจตุํ "น ปรสฺสา"ติอาทินา ฉ คาถา อภาสิ.
      ตตฺถ น ปรสฺสุปณิธาย, กมฺมํ มจฺจสฺส ปาปกนฺติ ปรสฺส มจฺจสฺส สตฺตสฺส
อุปณิธาย อุทฺทิสฺส การณํ กตฺวา ปาปกํ วธพนฺธาทิกมฺมํ น เสเวยฺย, ปเรน
น การาเปยฺยาติ อตฺโถ. อตฺตนา ตํ น เสเวยฺยาติ อตฺตนาปิ ตํ ปาปกํ น
กเรยฺย. กสฺมา?  กมฺมพนฺธู หิ มาติยา อิเม มาติยา มจฺจา กมฺมทายาทา,
ตสฺมา อตฺตนา จ กิญฺจิ ปาปกมฺมํ น กเรยฺย, ปเรนปิ น การาเปยฺยาติ
อตฺโถ.
      น ปเร วจนา โจโรติ อตฺตนา โจริยํ อกตฺวา ปรวจนา ปรสฺส วจนมตฺเตน
โจโร นาม น โหติ, ตถา น ปเร วจนา มุนิ ปรสฺส วจนมตฺเตน มุนิ
สุวิสุทฺธกายวจีมโนสมาจาโร น โหติ. เอตฺถ หิ ปเรติ วิภตฺติอโลปํ กตฺวา นิทฺเทโส.
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. ปสุฆาตยญฺเ    สี.,อิ. โจรสญฺโ    สี.,อิ. อตฺถกรเณ จ
เกจิ ปน "ปเรสนฺติ วตฺตพฺเพ ปเรติ สํการโลปํ ๑- กตฺวา นิทฺทิฏฺนฺ"ติ วทนฺติ.
อตฺตา จ นํ ยถา เวทีติ นํ สตฺตํ ตสฺส อตฺตา จิตฺตํ ยถา "อหํ ๒- ปริสุทฺโธ
อปริสุทฺโธ วา"ติ ยาถาวโต อเวทิ ชานาติ. ๓- เทวาปิ นํ ตถา วิทูติ วิสุทฺธิเทวา
อุปปตฺติเทวา จ ตถา วิทู วิทนฺติ ชานนฺติ, ตสฺมา สยํ ตาทิสา เทวา จ
ปมาณํ สุทฺธาสุทฺธานํ สุทฺธาสุทฺธภาวชานเน, น เย เกจิ อิจฺฉาโทสปเรตา
สตฺตาติ อธิปฺปาโย.
      ปเรติ ปณฺฑิเต เปตฺวา ตโต อญฺเ, กุสลากุสลสาวชฺชานวชฺชํ กมฺมํ กมฺมผลํ ๔-
กายสฺส อสุภตํ สงฺขารานํ อนิจฺจตํ อชานนฺตา อิธ ปเร นาม. เต มยเมตฺถ
อิมสฺมึ ชีวโลเก ยมาม อุปรมาม, "สตตํ สมิตํ มจฺจุ สนฺติกํ คจฺฉามา"ติ น
ชานนฺติ. เย จ ตตฺถ วิชานนฺตีติ เย จ ตตฺถ ปณฺฑิตา "มยํ มจฺจุ สมีปํ
คจฺฉามา"ติ วิชานนฺติ. ตโต สมฺมนฺติ เมธคาติ เอวํ หิ เต ชานนฺตา เมธคานํ
ปรวิหึสนานํ วูปสมาย ปฏิปชฺชนฺติ, อตฺตนา ปเร จ อญฺเ น เมธนฺติ น
พาเธนฺตีติ อตฺโถ. ตฺวํ ปน ชีวิตนิมิตฺตํ อโจเร โจเร กโรนฺโตปิ ทณฺฑเนน,
สามิเก อสฺสามิเก กโรนฺโตปิ ธนชานิยา พาธสิ ปญฺาเวกลฺลโต. ตถา อกโรนฺโตปิ
ชีวเต วาปิ สปฺปญฺโ, อปิ วิตฺตปริกฺขโย ปริกฺขีณธโนปิ สปฺปญฺชาติโก
อิตรีตรสนฺโตเสน สนฺตุฏฺโ อนวชฺชาย ชีวิกาย ชีวติเยว. ตสฺส หิ ชีวิตํ นาม.
เตนาห ภควา "ปญฺาชีวึ ชีวิตมาหุ เสฏฺนฺ"ติ. ๕- ทุมฺเมธปุคฺคโล ปน ปญฺาย
จ อลาเภน ๖- ทิฏฺธมฺมิกํ สมฺปรายิกญฺจ อตฺถํ วิราเธนฺโต วิตฺตวาปิ น ชีวติ
ครหาทิปวตฺติยา ชีวนฺโต นาม น โหติ, อนุปายญฺุตาย ๗- ยถาธิคตํ ธนํ นาเสนฺโต
ชีวิตมฺปิ สนฺธาเรตุํ น สกฺโกติเยว.
      อิมา กิร จตสฺโสปิ คาถา เถโร สุปินนฺเตน ๘- รญฺโ กเถสิ. ราชา สุปินํ
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. สการโลปํ  อิ.,ม. อยํ  สี. อเนฺวติ อาชานาติ
@ สี.,อิ....สาวชฺชานวชฺชกมฺมผลํ  สํ.สคา. ๑๕/๗๓/๔๘ วิตฺตสุตฺต,
@๒๔๖/๒๕๘ อาฬวกสุตฺต, ขุ.สุตฺต. ๒๕/๑๘๔/๓๗๐ อาฬวกสุตฺต
@ สี.,อิ. อภาเวน  สี. อนุปจิตปญฺตาย  สี.,อิ. สุปินนฺเต
ทิสฺวา เถรํ นมสฺสนฺโตเยว ปพุชฺฌิตฺวา ปภาตาย รตฺติยา เถรํ อุปสงฺกมิตฺวา
วนฺทิตฺวา อตฺตนา ทิฏฺนิยาเมน สุปินํ กเถสิ. ตํ สุตฺวา เถโร ตา คาถา
ปจฺจนุภาสิตฺวา "สพฺพํ สุณาตี"ติอาทินา ทฺวีหิ คาถาหิ ราชานํ โอวทิ. ตตฺถ
สพฺพํ สุณาติ โสเตนาติ อิธ โสตพฺพํ สทฺทํ อาปาถคตํ สพฺพํ สุภาสิตํ ทุพฺภาสิตญฺจ
อพธิโร โสเตน สุณาติ. ตถา สพฺพํ รูปํ สุนฺทรํ อสุนฺทรมฺปิ จกฺขุนา ๑- อนนฺโธ
ปสฺสติ, อยมินฺทฺริยานํ สภาโว. ตตฺถ ปน น จ ทิฏฺ สุตํ ธีโร, สพฺพํ อุชฺฌิตุนฺติ
จ นิทสฺสนมตฺตเมตํ. ยํ หิ ตํ ทิฏฺ สุตํ วา, ๒- น ตํ สพฺพํ ธีโร สปฺปญฺโ
อุชฺฌิตุํ ปริจฺจชิตุํ คเหตุํ วา อรหติ. คุณาคุณํ ปน ตตฺถ อุปปริกฺขิตฺวา
อุชฺฌิตพฺพเมว อุชฺฌิตุํ คเหตพฺพญฺจ คเหตุํ อรหติ, ตสฺมา จกฺขุมาสฺส ยถา อนฺโธ
จกฺขุมาปิ สมาโน อุชฺฌิตพฺเพ ทิฏฺเ อนฺโธ ยถา อสฺส อปสฺสนฺโต วิย ภเวยฺย, ตถา
อุชฺฌิตพฺเพ สุเต โสตวาปิ พธิโร ยถา อสฺส อสุณนฺโต วิย ภเวยฺย. ปญฺวาสฺส
ยถา มูโคติ วิจารณปญฺาย ปญฺวา วจนกุสโลปิ อวตฺตพฺเพ มูโค วิย ภเวยฺย.
พลวา ถามสมฺปนฺโนปิ อกตฺตพฺเพ ทุพฺพโลริว, รกาโร ปทสนฺธิกโร, อสมตฺโถ
วิย ภเวยฺย. อถ อตฺเถ สมุปฺปนฺเน, สเยถ มตสายิกนฺติ อตฺตนา กาตพฺพกิจฺเจ
อุปฺปนฺเน อุปฏฺิเต มตสายิกํ สเยถ, มตสายิกํ สยิตฺวาปิ ตํ กิจฺจํ ตีเรตพฺพเมว,
น วิราเธตพฺพํ. อถวา อถ อตฺเถ สมุปฺปนฺเนติ อตฺตนา อกรณีเย อตฺเถ กิจฺเจ
อุปฺปนฺเน อุปฏฺิเต มตสายิกํ สเยถ, มตสายิกํ สยิตฺวาปิ ตํ น กาตพฺพเมว.
น หิ ปณฺฑิโต อยุตฺตํ กาตุมรหตีติ เอวํ เถเรน โอวทิโต ราชา อกตฺตพฺพํ
ปหาย กาตพฺเพเยว ยุตฺตปฺปยุตฺโต อโหสีติ.
                  มหากจฺจายนตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
                       -------------------
@เชิงอรรถ:  สี. จกฺขุมา        สี. ทิฏฺ สุตํ มุตํ วา


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้า ๑๖๐-๑๖๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=3662&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=3662&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=366              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6806              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6941              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6941              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]