ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๓ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๒ (ปรมตฺถที.๒)

                    ๓๒๙. ๗. สมฺภูตตฺเถรคาถาวณฺณนา
         โย ทนฺธกาเลติอาทิกา อายสฺมโต สมฺภูตตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
         อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ กโรนฺโต
@เชิงอรรถ:  สี. สนฺทิตํ พนฺธิตํ
พุทฺธสุญฺเญ โลเก จนฺทภาคาย นทิยา ตีเร กินฺนรโยนิยํ นิพฺพตฺโต เอกทิวสํ
อญฺญตรํ ปจฺเจกพุทฺธํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส วนฺทิตฺวา กตญฺชลี อชฺชุนปุปฺเผหิ
ปูชํ อกาสิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท
กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา สมฺภูโตติ ลทฺธนาโม วยปฺปตฺโต ภควโต ปรินิพฺพานสฺส
ปจฺฉา ธมฺมภณฺฑาคาริกสฺส สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา
สมณธมฺมํ กโรนฺโต วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑-:-
         "จนฺทภาคานทีตีเร        อโหสึ กินฺนโร ตทา
          อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ        สยมฺภุํ อปราชิตํ.
          ปสนฺนจิตฺโต สุมโน       เวทชาโต กตญฺชลี
          คเหตฺวา อชฺชุนํ ปุปฺผํ     สยมฺภุํ อภิปูชยึ.
          เตน กมฺเมน สุกเตน     เจตนาปณิธีหิ จ
          ชหิตฺวา กินฺนรํ เทหํ      ตาวตึสมคจฺฉหํ.
          ฉตฺตึสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท     เทวรชฺชมการยึ
          ทสกฺขตฺตุํ จกฺกวตฺตี       มหารชฺชมการยึ.
          ปเทสรชฺชํ วิปุลํ         คณนาโต อสงฺขิยํ
          สุเขตฺเต  วปฺปิตํ พีชํ     สยมฺภุสฺมึ อโหสิ เม. ๒-
          กุสลํ วิชฺชเต มยฺหํ       ปพฺพชึ อนคาริยํ
          ปูชารโห อหํ อชฺช       สกฺยปุตฺตสฺส สาสเน.
          กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
    อรหตฺตํ ปน ปตฺวา วิมุตฺติสุเขน วิหรนฺโต วสฺสสตปรินิพฺพุเต ภควติ เวสาลิเกสุ
วชฺชิปุตฺตเกสุ ทส วตฺถูนิ ปคฺคยฺห ฐิเตสุ กากณฺฑกปุตฺเตน ยสตฺเถเรน อุสฺสาหิเตหิ
สตฺตสเตหิ ขีณาสเวหิ ตํ ทิฏฺฐึ ภินฺทิตฺวา สทฺธมฺมํ ปคฺคณฺหนฺเตหิ ธมฺมวินยสงฺคเห
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๓/๑๐๖/๑๕๖ อชฺชุนปุปฺผิยตฺเถราปทาน (สฺยา)   ฉ.ม. สยมฺภุมฺหิ อโห มม
กเต เตสํ วชฺชิปุตฺตกานํ อุทฺธมฺมอุพฺพินยทีปเน ธมฺมสํเวเคน เถโร:-
         [๒๙๑] "โย ทนฺธกาเล ตรติ     ตรณีเย จ ทนฺธเย
               อโยนิโสสํวิธาเนน ๑-    พาโล ทุกฺขํ นิคจฺฉติ.
         [๒๙๒] ตสฺสตฺถา ปริหายนฺติ      กาฬปกฺเขว จนฺทิมา
               อายสกฺยญฺจ ๒- ปปฺโปติ   มิตฺเตหิ จ วิรุชฺณติ.
         [๒๙๓] โย ทนฺธกาเล ทนฺเธติ    ตรณีเย จ ตารเย
               โยนิโสสํวิธาเนน        สุขํ ปปฺโปติ ปณฺฑิโต.
         [๒๙๔] ตสฺสตฺถา ปริปูเรนฺติ      สุกฺกปกฺเขว จนฺทิมา
               ยโส กิตฺติญฺจ ปปฺโปติ     มิตฺเตหิ น วิรุชฺฌตี"ติ
อิมา คาถา ภณนฺโต อญฺญํ พฺยากาสิ.
         ตตฺถ โย ทนฺธกาเล ตรตีติ กิสฺมิญฺจิ กตฺตพฺพวตฺถุสฺมึ "กปฺปติ นุ โข,
น นุ โข กปฺปตี"ติ วินยกุกฺกุจฺเจ อุปฺปนฺเน ยาว วิยตฺตํ วินยธรํ ปุจฺฉิตฺวา
ตํ กุกฺกุจฺจํ น วิโนเทติ, ตาว ทนฺธกาเล ตสฺส กิจฺจสฺส ทนฺธายิตพฺพสมเย ตรติ
มทฺทิตฺวา วีติกฺกมํ กโรติ. ตรณีเย จ ทนฺธเยติ คหฏฺฐสฺส ตาว สรณคมนสีล-
สมาทานาทิเก, ปพฺพชิตสฺส วตฺตปฏิวตฺตกรณาทิเก สมถวิปสฺสนานุโยเค จ ตริตพฺเพ
สมฺปตฺเต สีฆํ ตํ กิจฺจํ อนนุยุญฺชิตฺวา "อาคมนมาเส ปกฺเข วา กริสฺสามี"ติ
ทนฺธาเยยฺย, ตํ กิจฺจํ อกโรนฺโตว กาลํ วีตินาเมยฺย. อโยนิโสสํวิธาเนนาติ เอวํ
ทนฺธายิตพฺเพ ตรนฺโต ตริตพฺเพ จ ทนฺธายนฺโต อนุปายสํวิธาเนน อุปายสํวิธานา-
ภาเวน พาโล มนฺทพุทฺธิโก ปุคฺคโล สมฺปติ อายตึ จ ทุกฺขํ อนตฺถํ ปาปุณาติ.
         ตสฺสตฺถา ปริหายนฺตีติ ตสฺส ตถารูปสฺส ปุคฺคลสฺส ทิฏฺฐธมฺมิกาทิเภทา
อตฺถา กาฬปกฺเข จนฺทิมา วิย ปริหายนฺติ ทิวเส ทิวเส ปริกฺขยํ ปริยาทานํ คจฺฉนฺติ.
"อสุโก ปุคฺคโล อสฺสทฺโธ อปฺปสนฺโน กุสีโต หีนวิริโย"ติอาทินา อายสกฺยํ วิญฺญูหิ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อโยนิสํวิธาเนน     สี. อายสสฺยญฺจ
ครหิตพฺพตํ ปปฺโปติ ปาปุณาติ. มิตฺเตหิ จ วิรุชฺฌตีติ "เอวํ ปฏิปชฺช, มา
เอวํ ปฏิปชฺชา"ติ โอวาททายเกหิ กลฺยาณมิตฺเตหิ "อวจนียา มยนฺ"ติ โอวาทสฺส
อนาทาเนเนว ๑- วิรุทฺโธ นาม โหติ.
         เสสคาถาทฺวยสฺส วุตฺตวิปริยาเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพ. เกจิ ปเนตฺถ "ตรติ
ทนฺธเย"ติ ปทานํ อตฺตภาเวน ภาวนาจิตฺตสฺส ๒- ปคฺคหนิคฺคเห อุทฺธรนฺติ, ตํ ปจฺฉิม-
คาถาสุ ยุชฺชติ. ปุริมา หิ เทฺว คาถา ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย จริตพฺพํ สมณธมฺมํ
อกตฺวา กุกฺกุจฺจปกตตาย ทส วตฺถูนิ ทีเปตฺวา สํเฆน นิกฺกฑฺฒิเต วชฺชิปุตฺตเก
สนฺธาย เถเรน วุตฺตา, ปจฺฉิมา ปน อตฺตสทิเส สมฺมา ปฏิปนฺเน สกตฺถํ
นิปฺผาเทตฺวา ฐิเตติ.
                    สมฺภูตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       -------------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้า ๒๐-๒๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=452&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=452&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=329              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6260              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6371              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6371              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]