ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๓ ภาษาบาลีอักษรไทย เถร.อ.๒ (ปรมตฺถที.๒)

                    ๓๓๖. ๒. สุภูตตฺเถรคาถาวณฺณนา
         อโยเคติอาทิกา อายสฺมโต สุภูตตฺเถรสฺส คาถา. กา อุปฺปตฺติ?
         อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต
กสฺสปสฺส ภควโต กาเล พาราณสิยํ คหปติมหาสาลกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ
ปตฺโต เอกทิวสํ สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส สรเณสุ จ สีเลสุ
จ ปติฏฺฐาย มาเส มาเส อฏฺฐกฺขตฺตุํ จตุชฺชาติยคนฺเธน สตฺถุ คนฺธกุฏึ โอปุญฺชาเปสิ.
โส เตน ปุญฺญกมฺเมน นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฏฺฐาเน สุคนฺธสรีโร หุตฺวา อิมสฺมึ
พุทฺธุปฺปาเท มคธรฏฺเฐ คหปติกุเล นิพฺพตฺติตฺวา สุภูโตติ ลทฺธนาโม วยปฺปตฺโต
นิสฺสรณชฺฌาสยตาย ๒- ฆราวาสํ ปหาย ติตฺถิเยสุ ปพฺพชิตฺวา ตตฺถ สารํ อลภนฺโต
@เชิงอรรถ:  สี.,อิ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ    สี.,อิ. นิสฺสรณชฺฌาสยา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓.

สตฺถุ สนฺติเก อุปติสฺสโกลิตเสลาทิเก พหู สมณพฺราหฺมเณ ปพฺพชิตฺวา สามญฺญสุขํ อนุภวนฺเต ทิสฺวา สาสเน ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา อาจริยุปชฺฌาเย อาราเธตฺวา กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา วิเวกวาสํ วสนฺโต วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑-:- "อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม โคตฺเตน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร. อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺโน พาตฺตึสวรลกฺขโณ พฺยามปฺปภาปริวุโต รํสิชาลสโมตฺถโฏ. อสฺสาเสตา ยถา จนฺโท สุริโยว ปภงฺกโร นิพฺพาเปตา ยถา เมโฆ สาคโรว คุณากโร. ธรณีริว สีเลน หิมวาว สมาธินา อากาโส วิย ปญฺญาย อสงฺโค อนิโล ยถา. ตทาหํ พาราณสิยํ อุปปนฺโน มหากุเล ปหูตธนธญฺญสฺมึ นานารตนสญฺจเย. มหตา ปริวาเรน นิสนฺนํ โลกนายกํ อุเปจฺจ ธมฺมมสฺโสสึ อมตํว มโนรหํ. ๒- ทฺวตฺตึสลกฺขณธโร สนกฺขตฺโตว จนฺทิมา อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺโน สาลราชาว ผุลฺลิโต. รํสิชาลปริกฺขิตฺโต ทิตฺโตว กนกาจโล พฺยามปฺปภาปริวุโต สตรํสี ทิวากโร. โสณฺณานโน ชินวโร สมณีว ๓- สิลุจฺจโย กรุณาปุณฺณหทโย คุเณน วิย สาคโร. โลกวิสฺสุตกิตฺติ จ สิเนรูว นคุตฺตโม ยสสา วิตฺถโต ธีโร ๔- อากาสสทิโส มุนิ. @เชิงอรรถ: ขุ.อป. ๓๓/๑๔๐/๒๔๘ จูฬสุคนฺธตฺเถราปทาน (สฺยา) ฉ.ม. มโนหรํ @ ปาลิ. รมฺมณีว ฉ.ม. วีโร

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔.

อสงฺคจิตฺโต สพฺพตฺถ อนิโล วิย นายโก ปติฏฺฐา สพฺพภูตานํ มหีว มุนิสตฺตโม. อนุปลิตฺโต โลเกน โตเยน ปทุมํ ยถา กุวาทคจฺฉทหโน อคฺคิกฺขนฺโธว โสภติ. ๑- อคโท วิย สพฺพตฺถ กิเลสวิสนาสโก คนฺธมาทนเสโลว คุณคนฺธวิภูสิโต. คุณานํ อากโร ธีโร ๒- รตนานํว สาคโร สินฺธูว วนราชีนํ ๓- กิเลสมลหารโก. วิชยีว มหาโยโธ มารเสนาวมทฺทโน จกฺกวตฺตีว โส ราชา โพชฺฌงฺครตนิสฺสโร. มหาภิสกฺกสงฺกาโส โทสพฺยาธิติกิจฺฉโก สลฺลกตฺโต ยถา เวชฺโช ๔- ทิฏฺฐิคณฺฑวิผาลโก. โส ตทา โลกปชฺโชโต สนรามรสกฺกโต ปริสาสุ นราทิจฺโจ ธมฺมํ เทสยเต ชิโน. ทานํ ทตฺวา มหาโภโค สีเลน สุคตูปโค ภาวนาย จ นิพฺพาติ อิจฺเจวมนุสาสถ. เทสนํ ตํ มหสฺสาทํ อาทิมชฺฌนฺตโสภนํ สุณนฺติ ปริสา สพฺพา อมตํว มหารสํ. สุตฺวา สุมธุรํ ธมฺมํ ปสนฺโน ชินสาสเน สุคตํ สรณํ คนฺตฺวา ยาวชีวํ นมสฺสหํ. มุนิโน คนฺธกุฏิยา โอปุญฺเชสึ ๕- ตทา มหึ จตุชฺชาเตน คนฺเธน มาเส อฏฺฐ ทิเนสฺวหํ. ปณิธาย สุคนฺธตฺตํ สรีรวิสฺสคนฺธิโน ตทา ชิโน วิยากาสิ สุคนฺธตนุลาภิตํ. @เชิงอรรถ: ปาลิ. โส วสิ ฉ.ม. วีโร ปาลิ. นราชญฺโญ ปาลิ. เสฏฺโฐ @ ปาลิ. อุพฺพฏฺเฏสึ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕.

โย ยํ คนฺธกุฏิภูมึ คนฺเธโนปุญฺชเต ๑- สกึ เตน กมฺมวิปาเกน อุปปนฺโน ตหึ ตหึ. สุคนฺธเทโห สพฺพตฺถ ภวิสฺสติ อยํ นโร คุณคนฺธยุตฺโต หุตฺวา นิพฺพายิสฺสตินาสโว. เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสมคจฺฉหํ. ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาโต วิปฺปกุเล อหํ คพฺภํ เม วสโต มาตา เทเหนาสิ สุคนฺธิตา. ยทา จ มาตุกุจฺฉิมฺหา นิกฺขมามิ ตทา ปุรี ๒- สาวตฺถิ สพฺพคนฺเธหิ วาสิตา วิย วายถ. ปุปฺผวสฺสญฺจ สุรภิ ทิพฺพคนฺธํ มโนรมํ ธูปานิ จ มหคฺฆานิ อุปวายึสุ ตาวเท. เทวา จ สพฺพคนฺเธหิ ธูปปุปฺเผหิ ตํ ฆรํ วาสยึสุ สุคนฺเธน ยสฺมึ ชาโต อหํ ฆเร. ยทา จ ตรุโณ ภทฺโท ปฐเม โยพฺพเน ฐิโต ตทา เสลํ สปริสํ วิเนตฺวา นรสารถิ. เตหิ สพฺเพหิ ปริวุโต ๓- สาวตฺถิปุรมาคโต ตทา พุทฺธานุภาวํ ตํ ทิสฺวา ปพฺพชิโต อหํ. สีลํ สมาธิปญฺญญฺจ วิมุตฺติญฺจ อนุตฺตรํ ภาเวตฺวา จตุโร ธมฺเม ปาปุณึ อาสวกฺขยํ. ยทา ปพฺพชิโต จาหํ ยทา จ อรหา ๔- อหุํ นิพฺพายิสฺสํ ยทา จาหํ คนฺธวสฺโส ตทา อหุ. สรีรคนฺโธ จ สทาติเสติ ๕- เม มหารหํ จนฺทนจมฺปกุปฺปลํ @เชิงอรรถ: ปาลิ.คนฺเธน อุพฺพโฏ ปาลิ. ปุรํ ปาลิ. สหิโต ปาลิ. อรหํ @ ปาลิ. เสฏฺโฐติเสติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๖.

ตเถว คนฺเธ อิตเร จ สพฺพโส ปสยฺห วายามิ ตโต ตหึ ตหึ. กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. อรหตฺตํ ปน ปตฺวา ติตฺถิเยสุ ปพฺพชิตฺวา อตฺตโน ปตฺตํ อตฺตกิลมถานุโยคํ ทุกฺขํ สาสเน ปพฺพชิตฺวา ปตฺตํ ฌานาทิสุขญฺจ จินฺเตตฺวา ๑- อตฺตโน ปฏิปตฺติ- ปจฺจเวกฺขณมุเขน อญฺญํ พฺยากโรนฺโต:- [๓๒๐] "อโยเค ยุญฺชมตฺตานํ ปุริโส กิจฺจมิจฺฉโก จรํ เจ นาธิคจฺเฉยฺย ตํ เว ๒- ทุพฺภคลกฺขณํ. [๓๒๑] อพฺพูฬฺหํ อฆคตํ วิชิตํ ๓- เอกญฺเจ โอสฺสเชยฺย กลีว สิยา สพฺพานิปิ เจ โอสฺสเชยฺย อนฺโธว สิยา สมวิสมสฺส อทสฺสนโต. [๓๒๒] ยญฺหิ กยิรา ตญฺหิ วเท ยํ น กยิรา น ตํ วเท อกโรนฺตํ ภาสมานํ ปริชานนฺติ ปณฺฑิตา. [๓๒๓] ยถาปิ รุจิรํ ปุปฺผํ วณฺณวนฺตํ อคนฺธกํ เอวํ สุภาสิตา วาจา อผลา โหติ อกุพฺพโต. [๓๒๔] ยถาปิ รุจิรํ ปุปฺผํ วณฺณวนฺตํ สคนฺธกํ ๔- เอวํ สุภาสิตา วาจา สผลา โหติ กุพฺพโต"ติ อิมา ปญฺจ คาถา อภาสิ. ตตฺถ อโยเคติ อยุญฺชิตพฺเพ อเสวิตพฺเพ อนฺตทฺวเย. อิธ ปน อตฺตกิลมถานุ- โยควเสน อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ยุญฺชนฺติ ตสฺมึ อตฺตานํ ยุญฺชนฺโต โยเชนฺโต ตถา ปฏิปชฺชนฺโต. กิจฺจมิจฺฉโกติ อุภยหิตาวหํ กิจฺจํ อิจฺฉนฺโต, ตปฺปฏิปกฺขโต อโยเค @เชิงอรรถ: สี.,อิ. ทีเปตฺวา ฉ.ม. เม ปาลิ. อฆตชีวิตํ ฉ.ม. สุคนฺธกํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๗.

จรํ จรนฺโต เจ ภเวยฺย. นาธิคจฺเฉยฺยาติ ยถาธิปฺเปตํ หิตสุขํ น ปาปุเณยฺยาติ ญาโย. ๑- ตสฺมา ยํ อหํ ติตฺถิยมตวญฺจิโต ๒- อโยเค ยุญฺชึ, ตํ เว ทุพฺภคลกฺขณํ อปุญฺญสภาโว. "ปุริมกมฺมพฺยาโมหิโต อโยเค ยุญฺชินฺ"ติ ทสฺเสติ. อพฺพูฬฺหํ อฆคตํ วิชิตนฺติ วิพาธนสภาวตาย อฆา นาม ราคาทโย, อฆานิ เอว อฆคตํ, อฆคตานํ วิชิตํ สํสารปฺปวตฺติ, เตสํ วิชโย กุสลธมฺมาภิภโว. "อฆคตํ วิชิตนฺ"ติ อนุนาสิกโลปํ อกตฺวา วุตฺตํ. ตํ อพฺพูฬฺหํ อนุทฺธตํ เยน, ตํ อพฺพูฬฺหาฆคตํ วิชิตํ กตฺวา ๓- เอวํภูโต หุตฺวา, กิเลเส อสมุจฺฉินฺทิตฺวาติ อตฺโถ. เอกญฺเจ โอสฺสเชยฺยาติ อทุติยตาย ปธานตาย จ เอกํ อปฺปมาทํ สมฺมาปโยคเมว วา โอสฺสเชยฺย ปริจฺจเชยฺย เจ. กลีว โส ปุคฺคโล กาฬกณฺณี วิย สิยา. สพฺพานิปิ เจ โอสฺสเชยฺยาติ สพฺพานิปิ วิมุตฺติยา ปริปาจกานิ สทฺธาวิริยสติสมาธิปญฺญินฺ- ทฺริยานิ ๔- โอสฺสเชยฺย เจ, อภาวนาย ฉฑฺเฑยฺย เจ, อนฺโธว สิยา สมวิสมสฺส อทสฺสนโต. ยถาติ โอปมฺมสมฺปฏิปาทนตฺเถ นิปาโต. รุจิรนฺติ โสภนํ. วณฺณวนฺตนฺติ วณฺณ- สณฺฐานสมฺปนฺนํ. อคนฺธกนฺติ คนฺธรหิตํ ปาลิภทฺทกคิริกณฺณิกชยสุมนาทิเภทํ. เอวํ สุภาสิตา วาจาติ สุภาสิตา วาจา นาม เตปิฏกํ พุทฺธวจนํ วณฺณสณฺฐานสมฺปนฺน- ปุปฺผสทิสํ. ยถา หิ อคนฺธกํ ปุปฺผํ ธาเรนฺตสฺส สรีเร คนฺโธ น ผรติ, เอวํ เอตมฺปิ โย สกฺกจฺจสวนาทีหิ น สมาจรติ, ตสฺส สกฺกจฺจํ อสมาจรนฺตสฺส ยํ ตตฺถ กตฺตพฺพํ, ตํ อกุพฺพโต สุตคนฺธํ ๕- ปฏิปตฺติคนฺธญฺจ น อาวหติ อผลา โหติ. เตน วุตฺตํ "เอวํ สุภาสิตา วาจา, อผลา โหติ อกุพฺพโต"ติ. สคนฺธกนฺติ สุมนจมฺปกนีลุปฺปลปุปฺผาทิเภทํ. เอวนฺติ ยถา ตํ ปุปฺผํ ธาเรนฺตสฺส สรีเร คนฺโธ ผรติ, เอวํ เตปิฏกพุทฺธวจนสงฺขาตา สุภาสิตา วาจาปิ โย @เชิงอรรถ: ม.น ปาปุเณยฺย, ตถาติ ญาโย ม. ติตฺถิยตม..... @๓-๓ สี.,อิ. เยน ตํ อพฺพูฬฺหํ อนุทฺธฏํ อฆคตํ วิชิตํ อกตฺวา @ สี.,อิ. สพฺพานิ วีริยสติสมาธิปญฺญินฺทฺริยานิ สี.,อิ.,ม. สุตคนฺธํ @จาคคนฺธํ, ธมฺมปท.อ. สุตคนฺธํ ธารณคนฺธํ (๓/๔๕ สฺยา)

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๘.

สกฺกจฺจสวนาทีหิ ตตฺถ กตฺตพฺพํ กโรติ, อสฺส ๑- ปุคฺคลสฺส สผลา โหติ, สุตคนฺธปฏิ- ปตฺติคนฺธานํ อาวหนโต มหปฺผลา โหติ มหานิสํสา. ตสฺมา ยโถวาทํ ๒- ปฏิปชฺเชยฺย, ยถาการี ตถาวาที จ ภเวยฺยาติ. เสสํ วุตฺตนยเมว. สุภูตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้า ๔๒-๔๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=949&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=949&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=336              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6350              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6459              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6459              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]