บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๔๒๘. ๙. อภยาเถรีคาถาวณฺณนา อภเย ภิทุโร กาโยติอาทิกา ๑- อภยมาตุเถริยา สหายิกาย ๑- อภยาเถริยา คาถา. อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญํ อุปจินนฺตี สิขิสฺส ภควโต กาเล ขตฺติยมหาสาลกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา อรุณรญฺโญ ๒- อคฺคมเหสี อโหสิ. ราชา ตสฺสา เอกทิวสํ คนฺธสมฺปนฺนานิ สตฺต อุปฺปลานิ อทาสิ. สา ตานิ คเหตฺวา "กึ เม ๓- อิเมหิ ปิลนฺธนฺเตหิ. ๔- ยนฺนูนาหํ อิเมหิ ภควนฺตํ ๕- ปูเชสฺสามี"ติ จินฺเตตฺวา นิสีทิ. ภควา จ ภิกฺขาจารเวลายํ ราช- นิเวสนํ ปาวิสิ. สา ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานสา ปจฺจุคฺคนฺตฺวา เตหิ ปุปฺเผหิ ปูเชตฺวา ปญฺจปติฏฺฐิเตน วนฺทิ, สา เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺตี อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท อุชฺเชนิยํ กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา อภยมาตุยา สหายิกา หุตฺวา ตาย ปพฺพชิตาย ตสฺสา สิเนเหน สยมฺปิ ปพฺพชิตฺวา ตาย @เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ๒ สี. อรุณวโต รญฺโญ ๓ อิ. คเหตฺวานิเม @๔ สี. ปินทฺเธหิ, ม. ปิลนฺเธหิ ๕ สี. ตํ ภควนฺตํ สทฺธึ ราชคเห วสมานา เอกทิวสํ อสุภทสฺสนตฺถํ สีตวนํ อคมาสิ. สตฺถา คนฺธกุฏิยํ นิสินฺโนว ตสฺสา อนุภูตปุพฺพํ อารมฺมณํ ปุรโต กตฺวา ตสฺสา อุทฺธุมาตกาทิภาวํ ปกาเสสิ. ตํ ทิสฺวา สํเวคมานสา อฏฺฐาสิ. สตฺถา โอภาสํ ผริตฺวา ปุรโต นิสินฺนํ วิย อตฺตานํ ทสฺเสตฺวา:- [๓๕] "อภเย ภิทุโร กาโย ยตฺถ สตฺตา ปุถุชฺชนา นิกฺขิปิสฺสามิมํ เทหํ สมฺปชานา ปติสฺสตา. ๑- [๓๖] พหูหิ ทุกฺขธมฺเมหิ อปฺปมาทรตาย เม ตณฺหกฺขโย อนุปฺปตฺโต กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ อิมา คาถา อภาสิ. สา คาถาปริโยสาเน อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๒-:- "นคเร อรุณวติยา อรุโณ นาม ขตฺติโย ตสฺส รญฺโญ อหํ ภริยา นคุลํ ปาทยามหํ. ๓- สตฺตมาลา ๔- คเหตฺวาน อุปฺปลา เทวคนฺธิกา นิสชฺช ปาสาทวเร เอวํ จินฺเตสิ ตาวเท. กึ เม อิมาหิ มาลาหิ สิรสาโรปิตาหิ เม วรํ เม พุทฺธเสฏฺฐสฺส ญาณมฺหิ อภิโรปิตํ. สมฺพุทฺธํ ปฏิมาเนนฺตี ทฺวาราสนฺเน นิสีทหํ ยทา เอหิติ สมฺพุทฺโธ ปูชยิสฺสํ มหามุนึ. กกุโธ วิลสนฺโตว มิคราชาว เกสรี ภิกฺขุสํเฆน สหิโต อาคจฺฉิ วีถิยา ชิโน. @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. สตีมตี ๒ ขุ.อป. ๓๓/๗๒/๒๙๑ ๓ ฉ.ม. วาริตํ วารยามหํ @๔ ฉ.ม. สตฺตมาลํ พุทฺธสฺส รํสึ ทิสฺวาน หฏฺฐา สํวิคคมานสา ทฺวารํ อปาปุณิตฺวาน ๑- พุทฺธเสฏฺฐมปูชยึ. สตฺต อุปฺปลปุปฺผานิ ปริกิณฺณานิ ๒- อมฺพเร ฉทึ กโรนฺตี ๓- พุทฺธสฺส มตฺถเก ธารยนฺติ เต. อุทคฺคจิตฺตา สุมนา เวทชาตา กตญฺชลี ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ตาวตึสํ อคจฺฉหํ. มหาเนลสฺส ฉาทนํ ธาเรนฺติ มม มุทฺธนิ ทิพฺพคนฺธํ ปวายามิ ๔- สตฺตุปฺปลานิทํ ผลํ. กทาจิ นียมานาย ญาติสงฺเฆน เม ตทา ยาวตา ปริสา มยฺหํ มหาเนลํ ธรียติ. สตฺตติเทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ สพฺพตฺถ อิสฺสรา หุตฺวา สํสรามิ ภวาภเว. เตสฏฺฐิจกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตํ อการยึ สพฺเพ มํ อนุวตฺตนฺติ อาเทยฺยวจนา อหํ. ๕- อุปฺปลสฺเสว เม วณฺโณ คนฺโธ เจว ปวายติ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ๖- พุทฺธปูชายิทํ ผลํ. อิทฺธิปฺปาเทสุ กุสลา โพชฺฌงฺคภาวนารตา อภิญฺญาปารมิปฺปตฺตา พุทฺธปูชายิทํ ผลํ. สติปฏฺฐานกุสลา สมาธิชฺฌานโคจรา สมฺมปฺปธานมนุยุตฺตา พุทฺธปูชายิทํ ผลํ. @เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อวาปุริตฺวาน ๒ สุวิตฺถิณฺณานิ (สฺยา) ๓ ฉาทึ กโรนฺตา (สฺยา) @๔ ปวายติ (สฺยา) ๕ ฉ.ม. อหุํ ๖ ฉ.ม. ทุพฺพณฺณิยํ น ชานามิ วีริยํ เม ธุรโธรยฺหํ โยคกฺเขมาธิวาหนํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว. เอกตึเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ. กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อุทาเนนฺตี ตา เอว คาถา ปริวตฺติตฺวา อภาสิ. ตตฺถ อภเยติ อตฺตานเมว อาลปติ. ภิทุโรติ ภิชฺชนสภาโว, อนิจฺโจติ อตฺโถ. ยตฺถ สตฺตา ปุถุชฺชนาติ ยสฺมึ ขเณน ๑- ภิชฺชนสีเล อสุจิทุคฺคนฺธเชคุจฺฉปฏิกูล- สภาเว กาเย อิเม อนฺธปุถุชฺชนา สตฺตา ลคฺคา ลคฺคิตา. นิกฺขิปิสฺสามิมํ เทหนฺติ อหํ ปน อิมํ เทหํ ปูติกายํ ปุน อนาทาเนน นิรเปกฺขา ขิปิสฺสามิ ฉฑฺเฑสฺสามิ. ตตฺถ การณมาห "สมฺปชานา ปติสฺสตา"ติ. พหูหิ ทุกฺขธมฺเมหีติ ชาติชราทีหิ อเนเกหิ ทุกฺขธมฺเมหิ ผุฏฺฐายาติ อธิปฺปาโย. อปฺปมาทรตายาติ ตาย เอว ทุกฺโขติณฺณตาย ปฏิลทฺธสํเวคตฺตา สติอวิปฺปวาสสงฺขาเต อปฺปมาเท รตาย. เสสํ วุตฺตนยเมว. เอตฺถ เจ ๒- สตฺถารา เทสิตนิยาเมน:- "นิกฺขิปาหิ อิมํ เทหํ อปฺปมาทรตาย เต ตณฺหกฺขยํ ปาปุณาหิ กโรหิ พุทฺธสาสนนฺ"ติ ปาโฐ, ๓- เถริยา วุตฺตนิยาเมเนว ปน สงฺคีตึ อาโรปิตา. ๔- อปฺปมาทรตาย เตติ อปฺปมาทรตาย ตยา ภวิตพฺพนฺติ อตฺโถ. อภยาเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. @เชิงอรรถ: ๑ ม. ขเณ ๒ ฉ.ม. จ ๓ ม. อธิปฺปาโย ๔ ฉ.ม. อาโรปิตตฺตาอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๕๑-๕๔. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=1098&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=1098&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=428 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9030 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9090 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9090 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]