ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลีอักษรไทย เถรี.อ. (ปรมตฺถที.)

                    ๔๓๕. ๖. สุกฺกาเถรีคาถาวณฺณนา
      กึ เม กตา ราชคเหติอาทิกา สุกฺกาย เถริยา คาถา.
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ
อุปจินนฺตี วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล พนฺธุมตีนคเร กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ
ปตฺตา อุปาสิกาหิ สทฺธึ วิหารํ คนฺตฺวา สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺธา
ปพฺพชิตฺวา พหุสฺสุตา ธมฺมธรา ปฏิภานวตี อโหสิ. สา ตตฺถ พหูนิ วสฺสสหสฺสานิ
พฺรหฺมจริยํ จริตฺวา ปุถุชฺชนกาลกิริยเมว กตฺวา ตุสิเต นิพฺพตฺติ, ตถา ๑-
วิปสฺสิสฺส ภควโต ๑-, สิขิสฺสปิ ภควโต, เวสฺสภุสฺสปิ ภควโต กาเลติ เอวํ ติณฺณํ
สมฺมาสมฺพุทฺธานํ สาสเน สีลํ รกฺขิตฺวา พหุสฺสุตา ธมฺมธรา อโหสิ, ตถา
กกุสนฺธสฺส, โกนาคมนสฺส, กสฺสปสฺส จ ภควโต สาสเน ปพฺพชิตฺวา วิสุทฺธสีลา
พหุสฺสุตา ธมฺมกถิกา อโหสิ.
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๓.

เอวํ สา ตตฺถ ตตฺถ พหุํ ปุญฺญํ อุปจินิตฺวา สุคตีสุเยว สํสรนฺตี อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท ราชคหนคเร คหปติมหาสาลกุเล นิพฺพตฺติ, สุกฺกาติสฺสา นามํ อโหสิ. สา วิญฺญุตํ ปตฺตา สตฺถุ ราชคหปเวสเน ลทฺธปสาทา อุปาสิกา หุตฺวา อปรภาเค ธมฺมทินฺนาย เถริยา สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา สญฺชาตสํเวคา ตสฺสา เอว สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺตี นจิรสฺเสว สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑-:- "เอกนวุติโต กปฺเป วิปสฺสี นาม นายโก อุปฺปชฺชิ จารุทสฺสโน ๒- สพฺพธมฺมวิปสฺสโก. ตทาหํ พนฺธุมติยํ ชาตา อญฺญตเร กุเล ธมฺมํ สุตฺวาน มุนิโน ปพฺพชึ อนคาริยํ. พหุสฺสุตา ธมฺมธรา ปฏิภานวตี ตถา วิจิตฺตกถิกา จาปิ ชินสาสนการิกา. ตทา ธมฺมกถํ กตฺวา หิตาย ชนตํ สทา ๓- ตโต จุตาหํ ตุสิตํ อุปปนฺนา ยสสฺสินี. เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป สิขี วิย สิขี ชิโน ตปนฺโต ยสสา โลเก ๔- อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร. ตทาปิ ปพฺพชิตฺวาน พุทฺธสาสนโกวิทา โชเตตฺวา ชินวากฺยานิ ตโตปิ ติทิวงฺคตา. เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ๕- เวสฺสภู นาม นายโก อุปฺปชฺชิตฺถ มหาญาณี ตทาปิ จ ตเถวหํ. @เชิงอรรถ: ขุ.อป. ๓๓/๑๑๑/๔๒๐ จารุนยโน (สฺยา) ฉ.ม. พหุํ @ โลกํ (สฺยา) ฉ.ม. เอกตฺตึเสว กปฺปมฺหิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๔.

ปพฺพชิตฺวา ธมฺมธรา โชตยึ ชินสาสนํ คนฺตฺวา มรุปุรํ รมฺมํ อนุโภสึ มหาสุขํ. อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป กกุสนฺโธ ชินุตฺตโม อุปฺปชฺชิ นรสรโณ ๑- ตทาปิ จ ตเถวหํ. ปพฺพชิตฺวา มุนิมตํ โชตยิตฺวา ยถายุกํ ตโต จุตาหํ ติทสํ ๒- อคํ สภวนํ ยถา. อิมสฺมึเยว กปฺปมฺหิ โกนาคมนนายโก ๓- อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร สพฺพสตฺตานมุตฺตโม. ๓- ตทาปิ ปพฺพชิตฺวาน สาสเน ตสฺส ตาทิโน พหุสฺสุตา ธมฺมธรา โชตยึ ชินสาสนํ. อิมสฺมึเยว กปฺปมฺหิ กสฺสโป มุนิมุตฺตโม ๔- อุปฺปชฺชิ โลกสรโณ อรโณ มรณนฺตคู. ตสฺสาปิ นรธีรสฺส ปพฺพชิตฺวาน สาสเน ปริยาปุฏสทฺธมฺมา ปริปุจฺฉา วิสารทา. สุสีลา ลชฺชินี เจว ตีสุ สิกฺขาสุ โกวิทา พหุํ ธมฺมกถํ กตฺวา ยาวชีวํ มหามุเน. เตน กมฺมวิปาเกน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ. ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ คิริพฺพชปุรุตฺตเม ชาตา เสฏฺฐิกุเล ผีเต มหารตนสญฺจเย. @เชิงอรรถ: นรสทฺทูโล (สฺยา), อิ. วรสทฺทูโล ฉ.ม. ติทิวํ @๓-๓ ฉ.ม. อุปฺปชฺชิ โลกสรโณ อรโณ อมตงฺคโต มุนิ สตฺตโม (สฺยา)

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๕.

ยทา ภิกฺขุสหสฺเสน ปริวุโต โลกนายโก อุปาคมิ ราชคหํ สหสฺสกฺเขหิ วณฺณิโต. ทนฺโต ทนฺเตหิ สห ปุราณชฏิเลหิ วิปฺปมุตฺโต วิปฺปมุตฺเตหิ สิงฺคีนิกฺขสวณฺโณ ราชคหํ ปาวิสิ ภควา. ทิสฺวา พุทฺธานุภาวนฺตํ สุตฺวา จ ๑- คุณสญฺจยํ พุทฺเธ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ปูชยึ ตํ มหพฺพลํ. ๒- อปเรน จ กาเลน ธมฺมทินฺนาย สนฺติเก อคารา นิกฺขมิตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ. เกเสสุ ฉิชฺชมาเนสุ กิเลเส ฌาปยึ อหํ อุคฺคหึ สาสนํ สพฺพํ ปพฺพชิตฺวา จิเรนหํ. ตโต ธมฺมํ อเทเสสึ มหาชนสมาคเม ธมฺเม เทสิยมานมฺหิ ธมฺมาภิสมโย อหุ. เนกปาณสหสฺสานํ ตํ วิทิตฺวาติวิมฺหิโต ๓- อภิปฺปสนฺโน เม ยกฺโข คมิตฺวาน ๔- คิริพฺพชํ. กึ เม กตา ราชคเห มนุสฺสา มธุํ ปีตาว อจฺฉเร เย สุกฺกํ น อุปาสนฺติ ๕- เทเสนฺตึ อมตํ ปทํ. ตญฺจ อปฺปฏิวานียํ อเสจนกโมชวํ ปิวนฺติ มญฺเญ สปฺปญฺญา วลาหกมิวทฺธคู. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ว ฉ.ม. ยถาพลํ ๓...วิชิมฺหิโต(สฺยา) ฉ.ม. ภมิตฺวาน @ ปยิรุปาสนฺติ (สฺยา)

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๖.

อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน. ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว. อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเน ตเถว จ ญาณํ มม มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก. กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา. สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ. ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. อรหตฺตํ ปน ปตฺวา ปญฺจสตภิกฺขุนิปริวารา มหาธมฺมกถิกา อโหสิ. สา เอกทิวสํ ราชคเห ปิณฺฑาย จริตฺวา กตภตฺตกิจฺจา ภิกฺขุนุปสฺสยํ ปวิสิตฺวา สนฺนิสินฺนาย มหติยา ปริสาย มธุภณฺฑํ ๑- ปีเฬตฺวา รสํ มธุรํ ๒- ปาเยนฺตี วิย อมเตน อภิสิญฺจนฺตี วิย ธมฺมํ เทเสติ. ปริสา จสฺสา ธมฺมกถํ โอหิตโสตา อวิกฺขิตฺตจิตฺตา สกฺกจฺจํ สุณาติ. ตสฺมึ ขเณ เถริยา จงฺกมนโกฏิยํ รุกฺเข อธิวตฺถา เทวตา ธมฺมเทสนาย ปสนฺนา ราชคหํ ปวิสิตฺวา รถิยาย รถิยํ สิงฺฆาฏเกน สิงฺฆาฏกํ วิจริตฺวา ตสฺสา คุณํ วิภาเวนฺตี:- @เชิงอรรถ: สี. มธุคณฺฑํ ฉ.ม. สุมธุรํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๗.

[๕๔] "กึ เม กตา ราชคเห มนุสฺสา มธุํ ปีตาว อจฺฉเร เย สุกฺกํ น อุปาสนฺติ เทเสนฺตึ พุทฺธสาสนํ. [๕๕] ตญฺจ อปฺปฏิวานียํ อเสจนกโมชวํ ปิวนฺติ มญฺเญ สปฺปญฺญา วลาหกมิวทฺธคู"ติ อิมา เทฺว คาถา อภาสิ. ตตฺถ กึ เม กตา ราชคเห มนุสฺสาติ อิเม ราชคเห มนุสฺสา กึ กตา กิสฺมึ นาม กิจฺเจ พฺยากตา. มธุํ ปีตาว อจฺฉเรติ ยถา ภณฺฑมธุํ ๑- คเหตฺวา มธุํ ปีตวนฺโต วิสญฺญิโน หุตฺวา สีสํ อุกฺขิปิตุํ น สกฺโกนฺติ, เอวํ อิเมปิ ธมฺมสญฺญาย วิสญฺญิโน หุตฺวา มญฺเญ สีสํ อุกฺขิปิตุํ น สกฺโกนฺติ, เกวลํ อจฺฉรนฺติเยวาติ อตฺโถ. เย สุกฺกํ น อุปาสนฺติ, เทเสนฺตึ พุทฺธสาสนนฺติ พุทฺธสฺส ภควโต สาสนํ ยาถาวโต เทเสนฺตึ ปกาเสนฺตึ สุกฺกํ เถรึ เย น อุปาสนฺติ น ปยิรุปาสนฺติ, เต อิเม ราชคเห มนุสฺสา กึ กตาติ โยชนา. ตญฺจ อปฺปฏิวานียนฺติ ตญฺจ ปน ธมฺมํ อนิวตฺติตภาวาวหํ ๒- นิยฺยานิกํ, อภิกฺกนฺตตาย วา ยถา โสตุชนสวนมโนหรภาเวน อเสจนียํ ๓- อเสจนกํ อนาสิตฺตกํ ปกติยาว มหารสํ ตโต เอว โอชวนฺตํ. "โอสธนฺ"ติปิ ปาฬิ, วฏฺฏทุกฺขพฺยาธิติกิจฺฉาย โอสธภูตํ. ปิวนฺติ มญฺเญ สปฺปญฺญา, วลาหกมิวทฺธคูติ วลาหกนฺตรโต นิกฺขนฺตํ อุทกํ นิรุทกกนฺตาเร ปถคา ๔- วิย ตํ ธมฺมํ สปฺปญฺญา ปณฺฑิตปุริสา ปิวนฺติ มญฺเญ ปิวนฺตา วิย สุณนฺติ. มนุสฺสา ตํ สุตฺวา ปสนฺนมานสา เถริยา สนฺติกํ อุปสงฺกมิตฺวา สกฺกจฺจํ ธมฺมํ สุณึสุ. อปรภาเค เถริยา อายุปริโยสาเน ปรินิพฺพานกาเล สาสนสฺส นิยฺยานิกภาววิภาวนตฺถํ อญฺญํ พฺยากโรนฺตี:- @เชิงอรรถ: สี. คณฺฑมธุํ สี. อนิวตฺตนีย... ฉ.ม. อนปนียํ ม. ปถิกา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๘.

[๕๖] "สุกฺกา สุกฺเกหิ ธมฺเมหิ วีตราคา สมาหิตา ธาเรติ อนฺติมํ เทหํ เชตฺวา มารํ สวาหนนฺ"ติ อิมํ คาถํ อภาสิ. ตตฺถ สุกฺกาติ สุกฺกาเถรี อตฺตานเมว ปรํ วิย ทสฺเสติ. สุกฺเกหิ ธมฺเมหีติ สุปริสุทฺเธหิ โลกุตฺตรธมฺเมหิ. วีตราคา สมาหิตาติ อคฺคมคฺเคน สพฺพโส วีตราคา อรหตฺตผลสมาธินา สมาหิตา. เสสํ วุตฺตนยเมว. สุกฺกาเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ----------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๗๒-๗๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=1539&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=1539&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=435              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9091              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9145              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9145              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]