ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลีอักษรไทย เถรี.อ. (ปรมตฺถที.)

                           ๔. จตุกฺกนิปาต
                ๔๓๘. ๑. ภทฺทกาปิลานีเถรีคาถาวณฺณนา ๑-
      จตุกฺกนิปาเต ปุตฺโต พุทฺธสฺส ทายาโทติอาทิกา ภทฺทกาปิลานิยา เถริยา
คาถา.
      สา กิร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา
วิญฺญุตํ ปตฺวา สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุณนฺตี สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุนึ ปุพฺเพนิวาสํ
อนุสฺสรนฺตีนํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา อธิการกมฺมํ กตฺวา สยมฺปิ ตํ ฐานนฺตรํ
ปตฺเถตฺวา ยาวชีวํ ปุญฺญานิ กตฺวา ตโต จุตา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺตี อนุปฺปนฺเน
พุทฺเธ พาราณสิยํ กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา ปติกุลํ คนฺตฺวา เอกทิวสํ อตฺตโน นนนฺทาย
สทฺธึ กลหํ กโรนฺตี ตาย ปจฺเจกพุทฺธสฺส ปิณฺฑปาเต ทินฺเน "อยํ อิมสฺส ทานํ
ทตฺวา อุฬารสมฺปตฺตึ ลภิสฺสตี"ติ ปจฺเจกพุทฺธสฺส หตฺถโต ปตฺตํ คเหตฺวา ภตฺตํ
ฉฑฺเฑตฺวา กลลสฺส ปูเรตฺวา อทาสิ. มหาชโน ครหิ "พาเล ปจฺเจกพุทฺโธ เต
กึ อปรชฺฌี"ติ. สา เตสํ วจเนน ลชฺชมานา ปุน ปตฺตํ คเหตฺวา กลลํ นีหริตฺวา
โธวิตฺวา คนฺธจุณฺเณน อุพฺพฏฺเฏตฺวา จตุมธุรสฺส ปูเรตฺวา อุปริ อาสิตฺเตน ปทุม
คพฺภวณฺเณน สปฺปินา วิชฺโชตมานํ ปจฺเจกพุทฺธสฺส หตฺเถ ฐเปตฺวา "ยถา อยํ
ปิณฺฑปาโต โอภาสชาโต, เอวํ โอภาสชาตํ เม สรีรํ โหตู"ติ ปตฺถนํ ปฏฺฐเปสิ.
สา ตโต จวิตฺวา สุคตีสุเยว สํสรนฺตี กสฺสปพุทฺธกาเล พาราณสิยํ มหาวิภวสฺส
เสฏฺฐิโน ธีตา หุตฺวา นิพฺพตฺติ. ปุพฺพกมฺมผเลน ๒- ทุคฺคนฺธสรีรา มนุสฺเสหิ
ชิคุจฺฉิตพฺพา หุตฺวา สํเวคชาตา อตฺตโน อาภรเณหิ สุวณฺณิฏฺฐกํ กาเรตฺวา ภควโต
เจติเย ปติฏฺฐาเปสิ, อุปฺปลหตฺเถน จ ปูชํ อกาสิ. เตนสฺสา สรีรํ ตสฺมึเยว ภเว
สุคนฺธํ มโนหรํ ชาตํ. สา ปติโน ปิยา มนาปา หุตฺวา ยาวชีวํ กุสลํ กตฺวา ตโต
จุตา สคฺเค นิพฺพตฺติ. ตตฺถาปิ ยาวชีวํ ทิพฺพสุขํ อนุภวิตฺวา ตโต จุตา
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ภทฺทากาปิลานี... เอวมุปริปิ   ม. ปุพฺพกมฺมพเลน
พาราณสิรญฺโญ ธีตา หุตฺวา ตตฺถ เทวสมฺปตฺติสทิสํ สมฺปตฺตึ อนุภวนฺตี จิรกาลํ
ปจฺเจกพุทฺเธ อุปฏฺฐหิตฺวา เตสุ ปรินิพฺพุเตสุ สํเวคชาตา ตาปสปพฺพชฺชาย
ปพฺพชิตฺวา อุยฺยาเน วสนฺตี ฌานานิ ภาเวตฺวา พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺติตฺวา ตโต
จุตา สาคลนคเร โกสิยโคตฺตสฺส พฺราหฺมณกุลสฺส เคเห นิพฺพตฺติตฺวา มหตา
ปริวาเรน วฑฺฒิตฺวา วยปฺปตฺตา มหาติตฺถคาเม ปิปฺผลิกุมารสฺส เคหํ นีตา. ตสฺมึ
ปพฺพชิตุํ นิกฺขนฺเต มหนฺตํ โภคกฺขนฺธํ มหนฺตญฺจ ญาติปริวฏฺฏํ ปหาย ปพฺพชฺชตฺถาย
นิกฺขมิตฺวา ปญฺจ วสฺสานิ ติตฺถิยาราเม ปวิสิตฺวา อปรภาเค มหาปชาปติโคตมิยา
สนฺติเก ปพฺพชฺชํ อุปสมฺปทญฺจ ลภิตฺวา วิปสฺสนํ ปฏฺฐเปตฺวา นจิรสฺเสว อรหตฺตํ
ปาปุณิ. เตน วุตฺตํ อปทาเน ๑-:-
             "ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน         สพฺพธมฺมาน ปารคู
              อิโต สตสหสฺสมฺหิ            กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก.
              ตทาหุ ๒- หํสวติยํ           วิเทโห นาม นามโต ๓-
              เสฏฺฐี ปหูตรตโน            ตสฺส ชายา อโหสหํ.
              กทาจิ โส นราทิจฺจํ          อุเปจฺจ สปริชฺชโน
              ธมฺมํ อสฺโสสิ พุทฺธสฺส         สพฺพทุกฺขกฺขยาวหํ. ๔-
              สาวกํ ธุตวาทานํ            อคฺคํ กิตฺเตสิ นายโก
              สุตฺวา สตฺตาหิกํ ทานํ         ทตฺวา พุทฺธสฺส ตาทิโน.
              นิปจฺจ สิรสา ปาเท          ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ
              ส หาสยนฺโต ปริสํ           ตทา หิ นรปุงฺคโว.
              เสฏฺฐิโน อนุกมฺปาย          อิมา คาถา อภาสถ
              ลจฺฉเส ปตฺถิตํ ฐานํ          นิพฺพุโต โหหิ ปุตฺตก.
@เชิงอรรถ:  ขุ.อป. ๓๓/๒๔๔/๓๘๐   ตทา หิ (สฺยา)   นามโก (สฺยา)   ฉ.ม. สพฺพทุกฺขภยปฺปหํ
              สตสหสฺสิโต กปฺเป           โอกฺกากกุลสมฺภโว
              โคตโม นาม โคตฺเตน        สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ.
              ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท        โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต
              กสฺสโป นาม โคตฺเตน        เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก.
              ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา        ยาวชีวํ ตทา ชินํ
              เมตฺตจิตฺโต ปริจริ           ปจฺจเยหิ วินายกํ.
              สาสนํ โชตยิตฺวาน           โส มทฺทิตฺวา กุติตฺถิเย
              เวเนยฺยํ วินยิตฺวาน ๑-       นิพฺพุโต โส สสาวโก.
              นิพฺพุเต ตมฺหิ โลกคฺเค        ปูชนตฺถาย สตฺถุโน
              ญาติมิตฺเต สมาเนตฺวา        สห เตหิ อการยิ.
              สตฺตโยชนิกํ ถูปํ             อุพฺเพธํ ๒- รตนามยํ
              ชลนฺตํ สตรํสึว              สาลราชํว ผุลฺลิตํ.
              สตฺตสตสหสฺสานิ          ๓- จาติโย สตฺต การยึ ๓-
              นฬคฺคิ วิย โชตนฺตี ๔-        รตเนเหว สตฺตหิ.
              คนฺธเตเลหิ ปูเรตฺวา         ทีปานุชฺชลยี ตหึ
              ปูชนตฺถาย มเหสิสฺส          สพฺพสตฺตานุกมฺปิโน ๕-.
              สตฺตสตสหสฺสานิ             ปุณฺณกุมฺภานิ การยึ
              รตเนเหว ปุณฺณานิ           ปูชนตฺถาย มเหสิโน.
              มชฺเฌ อฏฺฐฏฺฐกุมฺภีนํ          อุสฺสิตา กญฺจนคฺฆิโย
              อติโรจนฺติ วณฺเณน           สารเทว ทิวากโร.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. วินยิตฺวา จ   ฉ.ม. อุพฺพิทฺธํ  ๓-๓ ฉ.ม. ปาติโย ตตฺถ การยิ
@ โชตนฺเต (สฺยา)   ฉ.ม. สพฺพภูตานุกมฺปิโน
              จตุทฺวาเรสุ โสภนฺติ          โตรณา รตนามยา
              อุสฺสิตา ผลกา รมฺมา         โสภนฺติ รตนามยา.
              วิโรจนฺติ ปริกฺขาโย ๑-       อวฏํสา สุนิมฺมิตา
              อุสฺสิตานิ ปฏากานิ           รตนานิ วิโรจเร.
              สุรตฺตํ สุกตญฺเจตํ ๒-         เจติยํ รตนามยํ
              อติโรจติ วณฺเณน            สสญฺโฌว ๓- ทิวากโร.
              ถูปสฺส เม ทิสา ๔- ติสฺโส     หริตาเลน ปูรยิ ๕-
           ๖- เอกา มโนสิลาเยกา         อญฺชเนน จ เอกิกา. ๖-
              ปูชํ เอตาทิสํ รมฺมํ           กาเรตฺวา วรวาทิโน
              อทาสึ ทานํ สํฆสฺส           ยาวชีวํ ยถาพลํ.
              สหาหํ ๗- เสฏฺฐินา เตน      ตานิ ปุญฺญานิ สพฺพโส
              ยาวชีวํ กริตฺวาน            สหาว สุคตึ คตา.
              สมฺปตฺติโยนุภุตฺวาน           เทวตฺเต อถ มานุเส
              ฉายา วิย สรีเรน           สห เตเนว สํสรึ.
              เอกนวุติโต กปฺเป           วิปสฺสี นาม นายโก
              อุปฺปชฺชิ จารุทสฺสโน ๘-       สพฺพธมฺมวิปสฺสโก.
              ตทา หิ พนฺธุมติยา ๙-        พฺราหฺมโณ สาธุสมฺมโต
              อฑฺโฒ สนฺโต คุเณนาสิ        ธเนน จ สุทุคฺคโต.
              ตทาปิ ตสฺสาหํ อาสึ          พฺราหฺมณี สมเจตสา
              กทาจิ โส ทิชวโร           สงฺคเมสิ มหามุนึ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ปริกฺขิตฺตา   ฉ.ม. สุกตํ จิตฺตํ   สสชฺฌาว (สฺยา)   ฉ.ม. เวทิโย
@ ปูรยึ (สฺยา)  ๖-๖ ฉ.ม. เอกํ มโนสิลาเยกํ... เอกิกํ   ฉ.ม. สหาว   จารุนยโน
@(สฺยา)   ฉ.ม. ตทายํ พนฺธุมติยํ
              นิสินฺนํ ชนกายมฺหิ            เทเสนฺตํ อมตํ ปทํ
              สุตฺวา ธมฺมํ ปมุทิโต          อทาสิ เอกสาฏกํ.
              ฆรํ เอเกน วตฺเถน          คนฺตฺวาเนตํ มมพฺรวิ ๑-
              อนุโมท มหาปุญฺเญ ๒-        ทินฺนํ พุทฺธสฺส สาฏกํ.
              ตทาหํ อญฺชลึ กตฺวา          อนุโมทึ สุวิทิตา ๓-
              สุทินฺโน สาฏโก สามิ         พุทฺธเสฏฺฐสฺส ตาทิโน.
              สุขิโต สชฺชิโต หุตฺวา         สํสรนฺโต ภวาภเว
              พาราณสิปุเร รมฺเม          ราชา อาสิ มหีปติ.
              ตทา ตสฺส มเหสีหํ           อิตฺถิคุมฺพสฺส อุตฺตมา
              ตสฺสาปิ ทุติยิกา ๔- อาสึ      ปุพฺพเสฺนเหน ภตฺตุโน.
              ปิณฺฑาย วิจรนฺเต โส ๕-      อฏฺฐ ปจฺเจกนายเก
              ทิสฺวา ปมุทิโต หุตฺวา         ทตฺวา ปิณฺฑํ มหารหํ.
              พุทฺเธ ๖- นิมนฺตยิตฺวาน       กตฺวา รตนมณฺฑปํ
              กมฺมาเรหิ กตมฏฺฐํ ๗-        โสวณฺณํ สตหตฺถกํ. ๘-
              สมาเนตฺวาน เต สพฺเพ       เตสํ ทานมทาสิ โส
              เสนาสเน ๙- ปวิฏฺฐานํ       ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ.
              ตมฺปิ ทานํ สหาทาสึ          กาสิราเชนหนฺตทา
              ปุนาหํ พาราณสิยํ            ชาตา กาสิกคามเก.
              กุฏุมฺพิกกุเล ผีเต            สุขิโต โส สภาตุโก
              เชฏฺฐสฺส ภาตุโน ชายา       อโหสึ สุปติพฺพตา.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ส มพฺรวิ   ฉ.ม. มหาปุญฺญํ   ฉ.ม. สุปีณิตา   ฉ.ม. ตสฺสาติ ทยิตา
@ ฉ.ม. เต   ฉ.ม. ปุโน   ฉ.ม. กตํ ปตฺตํ   ฉ.ม. วต ปตฺตกํ   ฉ.ม. โสณฺณาสเน
              ปจฺเจกพุทฺธํ ทิสฺวาน          มม ภตฺตุกนิยโส ๑-
              ภาตุ ภตฺตํ ตสฺส ทตฺวา        อาคเต ตมฺหิ ปาวทึ.
              นาภินนฺทิตฺถ โส ทานํ         ตโต ตสฺส อทาสหํ
              พุทฺธานานิย ๒- ตํ อนฺนํ       ปุน ตสฺเสว โส อทา.
              ตํ ทานํ ๓- ฉฑฺฑยิตฺวาน       ทุฏฺฐา พุทฺธสฺสหํ ตทา
              ปตฺตํ กลลปุณฺณนฺตํ            อทาสึ ตสฺส ตาทิโน.
              ทาเน จ คหเณ เจว         อปเจ ปทุเสปิ จ
              สมจิตฺตมุขํ ทิสฺวา            ตทาหํ สํวิชึ ภุสํ.
              ปุน ปตฺตํ คเหตฺวาน          โสธยิตฺวา สุคนฺธินา
              ปสนฺนจิตฺตา ปูเรตฺวา         สฆตํ สกฺขรํ อทํ.
              ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ           สุรูปา โหมิ ทานโต
              พุทฺธสฺส อปกาเรน           ทุคฺคนฺธา มทเนน ๔- จ.
              ปุน กสฺสปธีรสฺส             นิฏฺฐาปิตมฺหิ ๕- เจติเย
              โสวณฺณํ อิฏฺฐกํ วรํ           อทาสึ มุทิตา อหํ.
              จตุชฺชาเตน คนฺเธน          เตมยิตฺวา ๖- ตมิฏฺฐกํ
              มุตฺตา ทุคฺคนฺธโทสมฺหา        สพฺพงฺคสุสมาคตา.
              สตฺตปาติสหสฺสานิ            รตเนหิ จ ๗- สตฺตหิ
              กาเรตฺวา ฆตปูรานิ          วฏฺฏีนิ จ สหสฺสโส.
              ปกฺขิเปตฺวา ปทีเปตฺวา        ฐปยึ สตฺตปนฺติโย
              ปูชนตฺถํ โลกนาถสฺส          วิปฺปสนฺเนน เจตสา.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. กนิยสฺส มม ภตฺตุโน   ฉ.ม. อุขา อานิย   ฉ.ม. ตทนฺนํ   ฉ.ม. วทเนน
@ ฉ.ม. นิธายนฺตมฺหิ   ฉ.ม. นิจยิตฺวา   ฉ.ม. รตเนเหว
              ตทาปิ ตสฺมึ ปุญฺญสฺมึ          ภาคินีหํ วิเสสโต
              ปุน กาสีสุ สญฺชาโต          สุมิตฺโต ๑- อิติ วิสฺสุโต.
              ตสฺสาหํ ภริยา อาสึ          สุขิตา สชฺชิตา ปิยา
              ตทา ปจฺเจกมุนิโน           อทาสึ ฆนเวฐนํ.
              ตสฺสาปิ ภาคินี อาสึ          โมทิตฺวา ทานมุตฺตมํ
              ปุนาปิ กาสิรฏฺฐมฺหิ           ชาโต โกลิยชาติยา.
              ตทา โกลิยปุตฺตานํ           สเตหิ สห ปญฺจหิ
              ปญฺจ ปจฺเจกพุทฺธานํ          สตานิ สมุปฏฺฐหิ.
              เตมาสํ วาสยิตฺวาน ๒-       อทาสิ จ ติจีวรํ ๓-
              ชายา ตสฺส ตทา อาสึ        ปุญฺญกมฺมปถานุคา.
              ตโต จุโต อหุ ราชา         นนฺโท นาม มหายโส
              ตสฺสาปิ มเหสี อาสึ          สพฺพกามสมิทฺธินี.
              ตโต อหุ จวิตฺวาน ๔-        พฺรหฺมทตฺโต มหีปติ
              ปทุมวติปุตฺตานํ              ปจฺเจกมุนินํ ตทา.
              สตานิ ปญุจนูนานิ            ยาวชีวํ อุปฏฺฐหึ
              ราชุยฺยาเน นิวาเสตฺวา       นิพฺพุตานิ จ ปูชยึ.
              เจติยานิ จ กาเรตฺวา        ปพฺพชิตฺวา อุโภ มยํ
              ภาเวตฺวา อปฺปมญฺญาโย       พฺรหฺมโลกํ อคมฺหเส.
              ตโต จุโต มหาติตฺเถ         สุชาโต ปิปฺผลายโน
              มาตา สุมนเทวีติ            โกสิโคตฺโต ทิโช ปิตา.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สุมิตฺตา   ฉ.ม. ตปฺปยิตฺวาน   ฉ.ม. ติจีวเร   ฉ.ม. ตทา ราชา ภวิตฺวาน
              อหํ มทฺเท ชนปเท           สากลายํ ๑- ปุรุตฺตเม
              กปิลสฺส ทิชสฺสาสึ            ธีตา มาตา สุจีมติ.
              ฆนกญฺจนพิมฺเพน             นิมฺมินิตฺวาน มํ ปิตา
              อทา กสฺสปธีรสฺส            กาเมหิ วชฺชิตสฺส จ. ๒-
              กทาจิ โส ตรุณิโก ๓-        คนฺตฺวา กมฺมนฺตเปกฺขโก
              กากาทิเกหิ ขชฺชนฺเต         ปาเณ ทิสฺวาน สํวิชิ.
              ฆเรปาหํ ๔- ติเล ชาเต      ทิสฺวานาตปตาปเน
              กิมิกาเกหิ ขชฺชนฺเต          สํเวคมลภึ ตทา.
              ตทา โส ปพฺพชี ธีโร         อหํ ตํ อนุปพฺพชึ
              ปญฺจวสฺสานิ นิวสึ            ปริพฺพาชปเถ ๕- อหํ.
              ยทา ปพฺพชิตา อาสิ          โคตมี ชินโปสิกา
              ตทาหํ ตมุปคนฺตฺวา           พุทฺเธน อนุสาสิตา.
              นจิเรเนว กาเลน           อรหตฺตํ อปาปุณึ
              อโห กลฺยาณมิตฺตตฺตํ          กสฺสปสฺส สิรีมโต.
              ปุตฺโต ๖- พุทฺธสฺส ทายาโท    กสฺสโป สุสมาหิโต
              ปุพฺเพนิวาสํ โยเวทิ          สคฺคาปายญฺจ ปสฺสติ.
              อโถ ชาติกฺขยํ ปตฺโต         อภิญฺญาโวสิโต มุนิ
              เอตาหิ ตีหิ วิชฺชาหิ          เตวิชฺโช โหติ พฺราหฺมโณ.
              ตเถว ภทฺทกาปิลานี          เตวิชฺชา มจฺจุหายินี
              ธาเรติ อนฺติมํ เทหํ          เชตฺวา มารํ สวาหนํ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สากลาย   ฉ.ม. มํ   ฉ.ม. การุณิโก
@ ฉ.ม. ฆเรวาหํ   ฉ.ม. ปริพฺพาชวเต   ฉ.ม. สุโต
              ทิสฺวา อาทีนวํ โลเก         อุโภ ปพฺพชิตา มยํ
              ตยมฺห ขีณาสวา ทนฺตา        สีติภูตามฺห นิพฺพุตา.
              กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ         ภวา สพฺเพ สมูหตา
              นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา         วิหรามิ อนาสวา.
              สฺวาคตํ วต เม อาสิ         พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก
              ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา       กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ.
              ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส           วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม
              ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา           กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ.
      อรหตฺตํ ปน ปตฺวา ปุพฺเพนิวาสญาเณ จิณฺณวสี อโหสิ. ตตฺถ สาติสยํ
กตาธิการตฺตา อปรภาเค ตํ สตฺถา เชตวเน อริยคณมชฺเฌ นิสินฺโน ภิกฺขุนิโย
ปฏิปาฏิยา ฐานนฺตเรสุ ฐเปนฺโต ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรนฺตีนํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสิ.
สา เอกทิวสํ มหากสฺสปสฺส เถรสฺส คุณาภิตฺถวนปุพฺพกํ อตฺตโน กตกิจฺจตาทิ-
วิภาวนมุเขน อุทานํ อุทาเนนฺตี:-
       [๖๓] "ปุตฺโต พุทฺธสฺส ทายาโท      กสฺสโป สุสมาหิโต
             ปุพฺเพนิวาสํ โยเวทิ         สคฺคาปายญฺจ ปสฺสติ.
       [๖๔]  อโถ ชาติกฺขยํ ปตฺโต        อภิญฺญาโวสิโต มุนิ
             เอตาหิ ตีหิ วิชฺชาหิ         เตวิชฺโช โหติ พฺราหฺมโณ.
       [๖๕]  ตเถว ภทฺทกาปิลานี         เตวิชฺชา มจฺจุหายินี
             ธาเรติ อนฺติมํ เทหํ         เชตฺวา มารํ สวาหนํ.
       [๖๖]  ทิสฺวา อาทีนวํ โลเก        อุโภ ปพฺพชิตา มยํ
             ตฺยมฺห ขีณาสวา ทนฺตา       สีติภูตามฺห นิพฺพุตา"ติ
อิมา คาถา อภาสิ.
      ตตฺถ ปุตฺโต พุทฺธสฺส ทายาโทติ พุทฺธานุพุทฺธภาวโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
อนุชาติสุโต ตโต เอว ตสฺส ทายภูตสฺส นวโลกุตฺตรธมฺมสฺส อาทาเนน ทายาโท
กสฺสโป ๑- โลกิยโลกุตฺตเรหิ สมาธีหิ สุฏฺฐุ สมาหิตจิตฺตตาย สุสมาหิโต.
ปุพฺเพนิวาสํ โยเวทีติ โย มหากสฺสปตฺเถโร ปุพฺเพนิวาสํ อตฺตโน ปเรสญฺจ นิวุตฺถกฺ-
ขนฺธสนฺตานํ ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาเณน ปากฏํ กตฺวา อเวทิ อญฺญาสิ ปฏิวิชฺฌิ.
สคฺคาปายญฺจ ปสฺสตีติ ฉพฺพีสติเทวโลกเภทํ สคฺคํ จตุพฺพิธํ อปายญฺจ ทิพฺพจกฺขุนา
หตฺถตเล อามลกํ วิย ปสฺสติ.
      อโถ ชาติกฺขยํ ปตฺโตติ ตโต ปรํ ชาติกฺขยสงฺขาตํ อรหตฺตํ ปตฺโต. อภิญฺญาย
๒- อภิปตฺเถน ญาเณน อภิวิสิฏฺเฐน ๒- อภิญฺเญยฺยํ ธมฺมํ อภิชานิตฺวา ปริญฺเญยฺยํ
ปริชานิตฺวา ปหาตพฺพํ ปหาย สจฺฉิกาตพฺพํ สจฺฉิกตฺวา โวสิโต นิฏฺฐํ ปตฺโต
กตกิจฺโจ. อาสวกฺขยปญฺญาสงฺขาตํ โมนํ ปตฺตตฺตา มุนิ.
      ตเถว ภทฺทกาปิลานีติ ยถา มหากสฺสโป เอตาหิ ยถาวุตฺตาหิ ตีหิ วิชฺชาหิ
เตวิชฺโช มจฺจุหายี จ, ตเถว ภทฺทกาปิลานี เตวิชฺชา มจฺจุหายินีติ. ตโต เอว
ธาเรติ อนฺติมํ เทหํ, เชตฺวา มารํ สวาหนนฺติ อตฺตานเมว ปรํ วิย กตฺวา
ทสฺเสติ.
      อิทานิ ยถา เถรสฺส ปฏิปตฺติอาทิมชฺฌปริโยสานกลฺยาณา, เอวํ มมปีติ
ทสฺเสนฺตี "ทิสฺวา อาทีนวนฺ"ติ โอสานคาถมาห. ตตฺถ ตฺยมฺห ขีณาสวา ทนฺตาติ
เต มยํ มหากสฺสปตฺเถโร อหญฺจ อุตฺตเมน ทเมน ๓- ทนฺตา สพฺพโส ขีณาสวา
@เชิงอรรถ:  ม.,อิ. กสฺสปโคตฺโต  ๒-๒ ม. อภิวิสุทฺเธน ญาเณน, ฉ. อภิวิสิฏฺเฐน ญาเณน
@ สี. ทมเถน
จ อมฺห. สีติภูตามฺห นิพฺพุตาติ ตโต เอว กิเลสปริฬาหาภาวโต สีติภูตา
สอุปาทิเสสาย นิพฺพานธาตุยา นิพฺพุตา จ อมฺห ภวามาติ อตฺโถ.
                  ภทฺทกาปิลานีเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                      จตุกฺกนิปาตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          -------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๘๖-๙๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=1831&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=1831&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=438              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9125              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9169              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9169              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]