อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลีอักษรไทย
 เถรี.อ. (ปรมตฺถที.)

                           ๗. สตฺตกนิปาต
                    ๔๕๙. ๑. อุตฺตราเถรีคาถาวณฺณนา
      สตฺตกนิปาเต มุสลานิ คเหตฺวานาติอาทิกา อุตฺตราย เถริยา คาถา.
      อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลํ
อุปจินนฺตี อนุกฺกเมน สมฺภาวิตกุสลมูลา ๑- สมุปจิตวิโมกฺขสมฺภารา
ปริปกฺกวิมุตฺติปริปาจนียธมฺมา หุตฺวา อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ อญฺตรสฺมึ
กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา อุตฺตราติ ลทฺธนามา อนุกฺกเมน วิญฺุตํ ปตฺวา ปฏาจาราย
เถริยา สนฺติกํ อุปสงฺกมิ. เถรี ตสฺสา ธมฺมํ กเถสิ. สา ธมฺมํ สุตฺวา สํสาเร
ชาตสํเวคา สาสเน อภิปฺปสนฺนา หุตฺวา ปพฺพชิ. ปพฺพชิตฺวา จ กตปุพฺพกิจฺจา ปฏาจาราย
เถริยา สนฺติเก วิปสฺสนํ ปฏฺเปตฺวา ภาวนมนุยุญฺชนฺตี อุปนิสฺสยสมฺปนฺนตาย
อินฺทฺริยานํ ปริปากํ คตตฺตา จ นจิรสฺเสว วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา สห
ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิ. อรหตฺตํ ปน ปตฺวา อตฺตโน ปฏิปตฺตึ ปจฺจเวกฺขิตฺวา
อุทานวเสน:-
       [๑๗๕] "มุสลานิ คเหตฺวาน          ธญฺ โกฏฺเฏนฺติ มาณวา
              ปุตฺตทารานิ โปเสนฺตา       ธนํ วินฺทนฺติ มาณวา.
       [๑๗๖]  ฆเฏถ พุทฺธสาสเน          ยํ กตฺวา นานุตปฺปติ
              ขิปฺปํ ปาทานิ โธวิตฺวา       เอกมนฺตํ นิสีทถ.
       [๑๗๗]  จิตฺตํ อุปฏฺเปตฺวาน         เอกคฺคํ สุสมาหิตํ
              ปจฺจเวกฺขถ สงฺขาเร        ปรโต โน จ อตฺตโต.
       [๑๗๘]  ตสฺสาหํ วจนํ สุตฺวา         ปฏาจารานุสาสนึ
              ปาเท ปกฺขาลยิตฺวาน        เอกมนฺเต อุปาวิสึ.
@เชิงอรรถ: ๑ ม.,อิ. สํโรปิตกุสลมูลา
       [๑๗๙]  รตฺติยา ปุริเม ยาเม        ปุพฺพชาติมนุสฺสรึ
              รตฺติยา มชฺฌิเม ยาเม       ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธยึ.
       [๑๘๐]  รตฺติยา ปจฺฉิเม ยาเม       ตโมกฺขนฺธํ ปทาลยึ
              เตวิชฺชา อถ วุฏฺาสึ        กตา เต อนุสาสนี.
       [๑๘๑]  สกฺกํว เทวา ติทสา         สงฺคาเม อปราชิตํ
              ปุรกฺขตฺวา วิหสฺสามิ         เตวิชฺชามฺหิ อนาสวา"ติ
อิมา คาถา อภาสิ.
      ตตฺถ จิตฺตํ อุปฏฺเปตฺวานาติ ภาวนาจิตฺตํ กมฺมฏฺาเน อุปฏฺเปตฺวา. กถํ?
เอกคฺคํ สุสมาหิตํ ปจฺจเวกฺขถาติ ปฏิปตฺตึ ๑- ปจฺจเวกฺขถ, สงฺขาเร อนิจฺจนฺติปิ
ทุกฺขนฺติปิ ๒- อนตฺตาติปิ ลกฺขณตฺตยํ วิปสฺสถาติ อตฺโถ. อิทญฺจ โอวาทกาเล อตฺตโน
อญฺเสญฺจ ภิกฺขุนีนํ เถริยาทีนํ โอวาทสฺส อนุวาทวเสน วุตฺตํ, ปฏาจารานุสาสนินฺติ
ปฏาจาราย เถริยา อนุสิฏฺึ. "ปฏาจาราย สาสนนฺ"ติปิ วา ๓- ปาโ.
      อถ วุฏฺาสินฺติ เตวิชฺชาภาวปฺปตฺติโต ปจฺฉา อาสนโต วุฏฺาสึ. อยมฺปิ
เถรี เอกทิวสํ ปฏาจาราย เถริยา สนฺติเก กมฺมฏฺานํ โสเธตฺวา อตฺตโน วสนฏฺานํ
ปวิสิตฺวา ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา นิสีทิ. "น ตาวิมํ ปลฺลงฺกํ ภินฺทิสฺสามิ, ยาว
เม น อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุจฺจตี"ติ นิจฺฉยํ กตฺวา สมฺมสนํ อารภิตฺวา
อนุกฺกเมน วิปสฺสนํ อุสฺสุกฺกาเปตฺวา มคฺคปฏิปาฏิยา อภิญฺาปฏิสมฺภิทาปริวารํ
อรหตฺตํ ปตฺวา เอกูนวีสติยา ปจฺจเวกฺขณาณาย ๔- ปวตฺตาย "อิทานิมฺหิ กตกิจฺจา"ติ
โสมนสฺสชาตา อิมา คาถา อุทาเนตฺวา ปาเท ปสาเรสิ อรุณุคฺคมนเวลายํ. ตโต
สมฺมเทว วิภาตาย รตฺติยา เถริยา สนฺติกํ อุปคนฺตฺวา อิมา คาถา ปจฺจุทาหาสิ.
เตน วุตฺตํ "กตา เต อนุสาสนี"ติอาทิ. เสสํ สพฺพํ เหฏฺา วุตฺตนยเมว.
                    อุตฺตราเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺิตา.
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ปฏิปาฏิยา  ๒ ฉ.ม. อนิจฺจาติปิ ทุกฺขาติปิ
@๓ อิ. วา-สทฺโท น ทิสฺสติ  ๔ ฉ.ม. ปจฺจเวกฺขณาาณาย

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๒๐๖-๒๐๗.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=4422&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=4422&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=459
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9394
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9446
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9446
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26