ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลีอักษรไทย เถรี.อ. (ปรมตฺถที.)

หน้าที่ ๒๒๒.

๑๐. เอกาทสกนิปาต ๔๖๔. ๑. กิสาโคตมีเถรีคาถาวณฺณนา เอกาทสกนิปาเต กลฺยาณมิตฺตตาติอาทิกา กิสาโคตมิยา เถริยา คาถา. อยํ กิร ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา เอกทิวสํ สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุณนฺตี สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุนึ ลูขจีวรธารีนํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา อธิการกมฺมํ กตฺวา ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺเถสิ. สา กปฺปสตสหสฺสํ เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺตี อิมสฺมึ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ ทุคฺคตกุเล นิพฺพตฺติ, โคตมีติสฺสา นามํ อโหสิ. กิสสรีรตาย ปน "กิสาโคตมี"ติ โวหรียิตฺถ. ตํ ปติกุลํ คตํ ทุคฺคตกุลสฺส ธีตาติ ปริภวึสุ. สา เอกํ ปุตฺตํ วิชายิ. ปุตฺตลาเภน จสฺสา สมฺมานํ อกํสุ. โส ปนสฺสา ปุตฺโต อาธาวิตฺวา ปริธาวิตฺวา กีฬนกาเล กาลมกาสิ. เตนสฺสา โสกุมฺมาโท อุปฺปชฺชิ. สา "อหํ ปุพฺเพ ปริภวปตฺตา หุตฺวา ปุตฺตสฺส ชาตกาลโต ปฏฺฐาย สกฺการํ ปาปุณึ, อิเม มยฺหํ ปุตฺตํ พหิ ฉฑฺเฑตุมฺปิ วายมนฺตี"ติ โสกุมฺมาทวเสน มตกเฬวรํ องฺเกนาทาย "ปุตฺตสฺส เม เภสชฺชํ เทถา"ติ เคหทฺวารปฏิปาฏิยา นคเร วิจรติ. มนุสฺสา "เภสชฺชํ กุโต"ติ ปริภาสนฺติ. สา เตสํ กถํ น คณฺหาติ. อถ นํ เอโก ปณฺฑิตปุริโส "อยํ ปุตฺตโสเกน จิตฺตวิกฺเขปํ ปตฺตา, เอติสฺสา เภสชฺชํ ทสพโลเยว ชานิสฺสตี"ติ จินฺเตตฺวา "อมฺม ตว ปุตฺตสฺส เภสชฺชํ สมฺมาสมฺพุทฺธํ อุปสงฺกมิตฺวา ปุจฺฉา"ติ อาห. สา สตฺถุ ธมฺมเทสนาเวลาย วิหารํ คนฺตฺวา "ปุตฺตสฺส เม เภสชฺชํ เทถ ภควา"ติ อาห. สตฺถา ตสฺสา อุปนิสฺสยํ ทิสฺวา "คจฺฉ นครํ ปวิสิตฺวา ยสฺมึ เคเห โกจิ มตปุพฺโพ นตฺถิ, ตโต สิทฺธตฺถกํ อาหรา"ติ อาห. สา "สาธุ ภนฺเต"ติ ตุฏฺฐมานสา นครํ ปวิสิตฺวา ปฐมเคเหเยว "สตฺถา มม ปุตฺตสฺส เภสชฺชตฺถาย สิทฺธตฺถกํ อาหราเปติ, สเจ เอตสฺมึ เคเห โกจิ มตปุพฺโพ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๓.

นตฺถิ, สิทฺธตฺถกํ เม เทถา"ติ อาห. โก อิธ มเต คเณตุํ สกฺโกตีติ. กึ เตน หิ อลํ อิธ สิทฺธตฺถเกหีติ ทุติยํ ตติยํ ฆรํ คนฺตฺวา พุทฺธานุภาเวน วิคตุมฺมาทา ปกติจิตฺเต ฐิตา จินฺเตสิ "สกลนคเร อยเมว นิยโม ภวิสฺสติ, อิทํ หิตานุกมฺปินา ภควตา ทิฏฺฐํ ภวิสฺสตี"ติ สํเวคํ ลภิตฺวา ตโตว พหิ นิกฺขมิตฺวา ปุตฺตํ อามกสุสาเน ฉฑฺเฑตฺวา อิมํ คาถมาห:- "น คามธมฺโม นิคมสฺส ธมฺโม ๑- น จาปิยํ เอกกุลสฺส ธมฺโม สพฺพสฺส โลกสฺส สเทวกสฺส เอเสว ธมฺโม ยทิทํ อนิจฺจตา"ติ. ๒- เอวญฺจ ปน วตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ อคมาสิ. อถ นํ สตฺถา "ลทฺโธ เต โคตมิ สิทฺธตฺถโก"ติ อาห. "นิฏฺฐิตํ ภนฺเต สิทฺธตฺถเกน กมฺมํ, ปติฏฺฐา ปน เม โหถา"ติ อาห. อถสฺสา สตฺถา:- "ตํ ปุตฺตปสุสมฺมตฺตํ พฺยาสตฺตมนสํ นรํ สุตฺตํ คามํ มโหโฆว มจฺจุ อาทาย คจฺฉตี"ติ ๓- คาถมาห. คาถาปริโยสาเน ยถาฐิตาว โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐาย สตฺถารํ ปพฺพชฺชํ ยาจิ. สตฺถา ภิกฺขุนีนํ สนฺติเก ปพฺพชิตุํ อนุชานิ. ๔- สา สตฺถารํ ติกฺขตฺตุํ ปทกฺขิณํ กตฺวา วนฺทิตฺวา ภิกฺขุนุปสฺสยํ คนฺตฺวา ปพฺพชิตฺวา อุปสมฺปทํ ลภิตฺวา นจิรสฺเสว โยนิโสมนสิการกมฺมํ กโรนฺตี วิปสฺสนํ วฑฺเฒสิ. อถสฺสา สตฺถา:- "โย จ วสฺสสตํ ชีเว อปสฺสํ อมตํ ปทํ เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย ปสฺสโต อมตํ ปทนฺ"ติ ๕- อิมํ โอภาสคาถมาห. @เชิงอรรถ: โน นิคมสฺส ธมฺโม. มโน.ปู. ๑/๓๓๔ ขุ.อป. ๓๓/๘๒/๓๖๒ ขุ.ธ.๒๕/๒๘๗/๖๖ @ ฉ.ม. สตฺถา ปพฺพชฺชํ อนุชานิ ขุ.ธ. ๒๕/๑๑๔/๓๗

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๔.

สา คาถาปริโยสาเน อรหตฺตํ ปาปุณิตฺวา ปริกฺขารวลญฺเช ปรมุกฺกฏฺฐา หุตฺวา ตีหิ ลูเขหิ สมนฺนาคตํ จีวรํ ปารุปิตฺวา วิจริ. อถ นํ สตฺถา เชตวเน นิสินฺโน ภิกฺขุนิโย ปฏิปาฏิยา ฐานนฺตเร ฐเปนฺโต ลูขจีวรธารีนํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสิ. สา อตฺตโน ปฏิปตฺตึ ปจฺจเวกฺขิตฺวา "สตฺถารํ นิสฺสาย มยา อยํ วิเสโส ลทฺโธ"ติ กลฺยาณมิตฺตปสํสามุเขน ๑- อิมา คาถา อภาสิ:- [๒๑๓] "กลฺยาณมิตฺตตา มุนินา โลกํ อาทิสฺส วณฺณิตา กลฺยาณมิตฺเต ภชมาโน อปิ พาโล ปณฺฑิโต อสฺส. [๒๑๔] ภชิตพฺพา สปฺปุริสา ปญฺญา ตถาปิ ๒- วฑฺฒติ ภชนฺตานํ ภชมาโน สปฺปุริเส สพฺเพหิปิ ทุกฺเขหิ ปมุจฺเจยฺย. [๒๑๕] ทุกฺขญฺเจว วิชาเนยฺย ทุกฺขสฺส จ สมุทยํ นิโรธํ อฏฺฐงฺคิกญฺจ มคฺคํ จตฺตาริปิ อริยสจฺจานิ. [๒๑๖] ทุกฺโข อิตฺถิภาโว อกฺขาโต ปุริสทมฺมสารถินา สปตฺติกมฺปิ หิ ทุกฺขํ อปฺเปกจฺจา สกึ วิชาตาโย. [๒๑๗] คลเก อปิ กนฺตนฺติ สุขุมาลินิโย วิสานิ ขาทนฺติ ชนมารกมชฺฌคตา อุโภปิ พฺยสนานิ อนุโภนฺติ. [๒๑๘] อุปวิชญฺญา คจฺฉนฺตี อทฺทสาหํ ปตึ มตํ ปนฺถมฺหิ วิชายิตฺวาน อปฺปตฺตาว สกํ ฆรํ. [๒๑๙] เทฺว ปุตฺตา กาลกตา ปตี จ ปนฺเถ มโต กปณิกาย มาตา ปิตา จ ภาตา ฑยฺหนฺติ จ เอกจิตกายํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. กลฺยาณมิตฺตตาย ปสํสามุเขน ฉ.ม. ปิ-สทฺโท น ทิสฺสติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๕.

[๒๒๐] ขีณกุลีเน กปเณ อนุภูตํ เต ทุกฺขํ อปริมาณํ อสฺสู จ เต ปวตฺตํ พหูนิ จ ชาติสหสฺสานิ. [๒๒๑] วสิตา สุสานมชฺเฌ อโถปิ ขาทิตานิ ปุตฺตมํสานิ หตกุลิกา สพฺพครหิตา มตปติกา อมตมธิคจฺฉึ. [๒๒๒] ภาวิโต เม มคฺโค อริโย อฏฺฐงฺคิโก อมตคามี นิพฺพานมฺปิ ๑- สจฺฉิกตํ ธมฺมาทาสํ อเวกฺขึหํ. [๒๒๓] อหมมฺหิ กนฺตสลฺลา โอหิตภารา กตํ หิ กรณียํ กิสาโคตมี เถรี วิมุตฺตจิตฺตา อิมํ ภณี"ติ. ตตฺถ กลฺยาณมิตฺตตาติ กลฺยาโณ ภทฺโท สุนฺทโร มิตฺโต เอตสฺสาติ กลฺยาณมิตฺโต. โย ยสฺส สีลาทิคุณสมฺปนฺโน, ๒- อฆสฺส ฆตาหตสฺส ๓- วิธาตา เอวํ สพฺพากาเรน อุปกาโร มิตฺโต โหติ, โส ปุคฺคโล กลฺยาณมิตฺโต, ตสฺส ภาโว กลฺยาณมิตฺตตา, กลฺยาณมิตฺตวนฺตตา. มุนินาติ สตฺถารา. โลกํ อาทิสฺส วณฺณิตาติ กลฺยาณมิตฺเต อนุคนฺตพฺพนฺติ สตฺตโลกํ อุทฺทิสฺส:- "สกลเมว หิทํ ๔- อานนฺท พฺรหฺมจริยํ ยทิทํ กลฺยาณมิตฺตตา กลฺยาณสหายตา กลฺยาณสมฺปวงฺกตา "๕- "กลฺยาณมิตฺตสฺเสตํ เมฆิย ภิกฺขุโน ปาฏิกงฺขํ กลฺยาณสหายสฺส กลฺยาณสมฺปวงฺกสฺส ยํ สีลวา ภวิสฺสติ ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต วิหริสฺสตี"ติ ๖- จ เอวมาทินา ปสํสิตา. กลฺยาณมิตฺเต ภชมาโนติอาทิ กลฺยาณมิตฺตตาย อานิสํสทสฺสนํ. ตตฺถ อปิ พาโล ปณฺฑิโต อสฺสาติ กลฺยาณมิตฺเต ภชมาโน ปุคฺคโล ปุพฺเพ สุตาทิวิรเหน พาโลปิ สมาโน อสฺสุตสวนาทินา ปณฺฑิโต ภเวยฺย. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปิ-สทฺโท น ทิสฺสติ ฉ.ม. สีลาทิคุณสมาทเปตา ฉ.ม. ฆาตา, หิตสฺส @ ฉ.ม. สกลเมวิทํ สํ.มหา. ๑๙/๒/๒ ขุ.อุ. ๒๕/๓๑/๑๔๒

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๖.

ภชิตพฺพา สปฺปุริสาติ พาลสฺสาปิ ปณฺฑิตภาวเหตุโต พุทฺธาทโย สปฺปุริสา กาเลน กาลํ อุปสงฺกมนาทินา เสวิตพฺพา. ปญฺญา ตถาปิ วฑฺฒติ ภชนฺตานนฺติ กลฺยาณมิตฺเต ภชนฺตานํ ตถา ปญฺญา วฑฺฒติ พฺรูหติ ปาริปูรึ คจฺฉติ. ยถา เตสุ โย โกจิ ขตฺติยาทิโก ภชมาโน สปฺปุริเส สพฺเพหิ ชาติอาทิทุกฺเขหิ ปมุจฺเจยฺยาติ โยชนา. มุจฺจนวิธึ ปน กลฺยาณมิตฺตวิธินา ๑- ทสฺเสตุํ "ทุกฺขญฺเจว วิชาเนยฺยา"ติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ จตฺตาริปิ อริยสจฺจานีติ ทุกฺขญฺจ ทุกฺขสมุทยญฺจ นิโรธญฺจ อฏฺฐงฺคิก มคฺคญฺจาติ อิมานิ จตฺตาริ อริยสจฺจานิ วิชาเนยฺย ปฏิวิชฺเฌยฺยาติ โยชนา. "ทุกฺโข อิตฺถิภาโว"ติอาทิกา เทฺว คาถา อญฺญตราย ยกฺขินิยา อิตฺถิภาวํ ครหนฺติยา ภาสิตา. ตตฺถ ทุกฺโข อิตฺถิภาโว อกฺขาโตติ จปลตา, คพฺภธารณํ, สพฺพกาลํ ปรปฏิพทฺธวุตฺติตาติ เอวมาทีหิ อาทีนเวหิ อิตฺถิภาโว ทุกฺโขติ ปุริสทมฺม- สารถินา ภควตา กถิโต. สปตฺติกมฺปิ หิ ทุกฺขนฺติ สปตฺตวาโส สปตฺติยา สทฺธึ สํวาโสปิ ทุกฺโข, อยมฺปิ อิตฺถิภาเว อาทีนโวติ อธิปฺปาโย. อปฺเปกจฺจา สกึ วิชาตาโยติ เอกจฺจา อิตฺถิโย เอกวารเมว วิชาตา ปฐมคพฺเภ วิชายนทุกฺขํ อสหนฺติโย. คลเก อปิ กนฺตนฺตีติ อตฺตโน คีวมฺปิ ฉินฺทนฺติ. สุขุมาลินิโย วิสานิ ขาทนฺตีติ สุขุมาลสรีรา อตฺตโน สุขุมาลภาเวน เขทํ อวิสหนฺติโย วิสานิปิ ขาทนฺติ. ชนมารก- มชฺฌคตาติ ชนมารโก วุจฺจติ มูฬฺหคพฺโภ. มาตุคามชนสฺส ๒- มารโก, มชฺฌคตา ชนมารกา กุจฺฉิคตา, มูฬฺหคพฺภาติ อตฺโถ. อุโภปิ พฺยสนานิ อนุโภนฺตีติ คพฺโภ คพฺภินี จาติ เทฺวปิ ชนา มรณญฺจ มารณนฺติกพฺยสนานิ จ ปาปุณนฺติ. อปเร ปน ภณนฺติ "ชนมารกา นาม กิเลสา, เตสํ มชฺฌคตา กิเลสสนฺตานปติตา อุโภปิ ชายาปติกา อิธ กิเลสปริฬาหวเสน, อายตึ ทุคฺคติปริกฺกิเลสวเสน พฺยสนานิ ปาปุณนฺตี"ติ. อิมา กิร เทฺว คาถา สา ยกฺขินี ปุริมตฺตภาเว อตฺตโน อนุภูตทุกฺขํ อนุสฺสริตฺวา อาห. เถรี ปน อิตฺถิภาเว อาทีนววิภาวนาย ปจฺจนุภาสนฺตี อโวจ. @เชิงอรรถ: ม. กลฺยาณมิตฺตวิธึ สี. มาตุคามชนตาย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๗.

"อุปวิชญฺญา คจฺฉนฺตี"ติอาทิกา เทฺว คาถา ปฏาจาราย เถริยา ปวตฺตึ อารพฺภ ภาสิตา. ตตฺถ อุปวิชญฺญา คจฺฉนฺตีติ อุปคตวิชายนกาลา มคฺคํ คจฺฉนฺตี, อปฺปตฺตาว สกํ เคหํ ปนฺเถ วิชายิตฺวาน ปตึ มตํ อทฺทสํ อหนฺติ โยชนา. กปณิกายาติ วรากาย. อิมา กิร เทฺว คาถา ปฏาจาราย ตทา โสกุมฺมาทปตฺตาย วุตฺตาการสฺส อนุกรณวเสน อิตฺถิภาเว อาทีนววิภาวนตฺถเมว เถริยา วุตฺตา. อุภยมฺเปตํ อุทาหรณภาเวน อาเนตฺวา อิทานิ อตฺตโน อนุภูตํ ทุกฺขํ วิภาเวนฺตี "ขีณกุลีเน"ติอาทิมาห. ตตฺถ ขีณกุลีเนติ โภคาทีหิ ปาริชุญฺญปตฺตกุลิเก. กปเณติ ปรมอวญฺญาตํ ปตฺเต. อุภยญฺเจตํ อตฺตโน เอว อามนฺตนวจนํ. อนุภูตํ เต ทุกฺขํ อปริมาณนฺติ อิมสฺมึ อตฺตภาเว, อิโต ปุริมตฺตภาเวสุ วา อนปฺปกํ ทุกฺขํ ตยา อนุภวิตํ. อิทานิ ตํ ทุกฺขํ เอกเทเสน วิภชิตฺวา ทสฺเสตุํ "อสฺสู จ เต ปวตฺตนฺ"ติอาทิ วุตฺตํ. ตสฺสตฺโถ:- อิมสฺมึ อนมตคฺเค สํสาเร ปริพฺภมนฺติยา พหุกานิ ชาติสหสฺสานิ โสกาภิภูตาย อสฺสุ จ ปวตฺตํ, อวิเสสิตํ กตฺวา วุตฺตญฺเจตํ, มหาสมุทฺทสฺส อุทกโตปิ พหุกเมว สิยา. วสิตา สุสานมชฺเฌติ มนุสฺสมํสขาทิกา สุนขี สิงฺคาลี จ หุตฺวา สุสานมชฺเฌ วุสิตา. ขาทิตานิ ปุตฺตมํสานีติ พฺยคฺฆทีปิพิฬาราทิกาเล ปุตฺตมํสานิปิ ๑- ขาทิตานิ. หตกุลิกาติ วินฏฺฐกุลวํสา. สพฺพครหิตาติ สพฺเพหิ ฆรวาสีหิ ครหิตา ครหปฺปตฺตา. มตปติกาติ วิธวา. อิเม ปน ตโย ปกาเร ปุริมตฺตภาเว ๒- อตฺตโน อนุปฺปตฺเต คเหตฺวา วทติ. เอวํภูตาปิ หุตฺวา อธิกิจฺจลทฺธกลฺยาณมิตฺตเสวนํ ๓- อมตมธิคจฺฉึ นิพฺพานํ อนุปฺปตฺตา. อิทานิ ตเมว อมตาธิคมํ ปากฏํ กตฺวา ทสฺเสตุํ "ภาวิโต"ติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ ภาวิโตติ วิภาวิโต อุปฺปาทิโต วฑฺฒิโต ภาวนาภิสมยวเสน ปฏิวิทฺโธ. ๔- ธมฺมาทาสํ อเวกฺขึหนฺติ ธมฺมมยํ อาทาสํ อทฺทกฺขึ อปสฺสึ อหํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปิ-สทฺโท น ทิสฺสติ ม. จริมตฺตภาเว @ สี. อาทิสฺส..., ฉ.ม. อธิจฺจ ลทฺธาย กลฺยาณมิตฺตเสวาย สี.,อิ. ปฏิลทฺโธ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๘.

อหมมฺหิ กนฺตสลฺลาติ อริยมคฺเคน สมุจฺฉินฺนราคาทิสลฺลา อหํ อมฺหิ. โอหิตภาราติ โอโรปิตกามขนฺธกิเลสาภิสงฺขารภารา. กตํ หิ กรณียนฺติ ปริญฺญาทิเภทํ โสฬสวิธมฺปิ กิจฺจํ กตํ ปริโยสิตํ. วิมุตฺตจิตฺตา อิมํ ภณีติ สพฺพโส วิมุตฺต- จิตฺตา กิสาโคตมี เถรี อิมมตฺถํ "กลฺยาณมิตฺตตา"ติอาทินา คาถาพนฺธวเสน อภณีติ อตฺตานํ ปรํ วิย เถรี วทติ. ตตฺริทํ อิมิสฺสา เถริยา อปทานํ ๑-:- "ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก. ตทาหํ หํสวติยํ ชาตา อญฺญตเร กุเล อุเปตฺวา ตํ นรวรํ สรณํ สมุปาคมึ. ธมฺมญฺจ ตสฺส อสฺโสสึ จตุสจฺจูปสญฺหิตํ มธุรํ ปรมสฺสาทํ วฏฺฏสนฺติสุขาวหํ. ตทา จ ภิกฺขุนึ ธีโร ลูขจีวรธารินึ ฐเปนฺโต เอตทคฺคมฺหิ วณฺณยี ปุริสุตฺตโม. ชเนตฺวานปฺปกํ ปีตึ สุตฺวา ภิกฺขุนิยา คุเณ การํ กตฺวาน พุทฺธสฺส ยถาสตฺติ ยถาพลํ. นิปจฺจ มุนิธีรํ ๒- ตํ ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ตทานุโมทิ สมฺพุทฺโธ ฐานลาภาย นายโก. สตสหสฺสิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม โคตฺเตน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ. @เชิงอรรถ: ขุ.อป. ๓๓/๕๕/๓๕๙ ฉ.ม. มุนิวรํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๙.

ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา กิสาโคตมี นาเมน เหสฺสติ ๑- สตฺถุสาวิกา. ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ เมตฺตจิตฺตา ปริจรึ ปจฺจเยหิ วินายกํ. เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ ๒- เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสมคจฺฉหํ. อิมสฺมึ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม โคตฺเตน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร. อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส ตทา อาสิ นริสฺสโร กาสิราชา กิกี นาม พาราณสิปุรุตฺตเม. ปญฺจมี ตสฺส ธีตาหํ ๓- ธมฺมา นาเมน วิสฺสุตา ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส ปพฺพชฺชํ สมโรจยึ. อนุชานิ น โน ตาโต อคาเรว ตทา มยํ วีสวสฺสสหสฺสานิ วิจริมฺห อตนฺทิตา. โกมาริพฺรหฺมจริยํ ราชกญฺญา สุเขธิตา ๔- พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา มุทิตา สตฺต ธีตโร. สมณี สมณคุตฺตา จ ภิกฺขุนี ภิกฺขุทาสิกา ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ สตฺตมี สงฺฆทาสิกา. เขมา อุปฺปลวณฺณา จ ปฏาจารา จ กุณฺฑลา อหญฺจ ธมฺมทินฺนา จ วิสาขา โหติ สตฺตมี. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. เหสฺสสิ ฉ.ม. เตน กมฺเมน สุกเตน ฉ.ม. ธีตาสึ ก. สุเข ฐิตา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๐.

เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสมคจฺฉหํ. ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหํ ทุคฺคเต อธเน นีเจ ๑- คตา จ สธนํ กุลํ. ปตึ ฐเปตฺวา เสสา เม เทสฺสนฺติ อธนา อิติ ยทา จ ปสูตา อาสึ สพฺเพสํ ทยิตา ตทา. ยทา โส ตรุโณ ภทฺโท โกมลโก สุเขธิโต สปาณมิว กนฺโต เม ตทา ยมวสํ คโต. โสกฏฺฏาทีนวทนา อสฺสุเนตฺตา รุทมฺมุขา มตํ กุณปมาทาย วิลปนฺตี คมามหํ. ตทา เอเกน สนฺทิฏฺฐา อุเปตฺวาภิสกฺกุตฺตมํ อโวจํ เทหิ เภสชฺชํ ปุตฺตสญฺชีวนนฺติ โภ. น วิชฺชนฺเต มตา ยสฺมึ เคเห สิทฺธตฺถกํ ตโต อาหราติ ชิโน อาห วินโยปายโกวิโท. ตทา คมิตฺวา สาวตฺถึ น ลภึ ตาทิสํ ฆรํ กุโต สิทฺธตฺถกํ ตสฺมา ตโต ลทฺธา สตึ อหํ. กุณปํ ฉฑฺฑยิตฺวาน อุเปสึ โลกนายกํ ทูรโตว มมํ ทิสฺวา อโวจ มธุรสฺสโร. โย จ วสฺสสตํ ชีเว อปสฺสํ อุทยพฺพยํ เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย ปสฺสโต อุทยพฺพยํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. นฏฺเฐ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๑.

น คามธมฺโม นิคมสฺส ธมฺโม น จาปิยํ เอกกุลสฺส ธมฺโม สพฺพสฺส โลกสฺส สเทวกสฺส เอเสว ธมฺโม ยทิทมนิจฺจตา. สาหํ สุตฺวานิมา คาถา ธมฺมจกฺขุํ วิโสธยึ ตโต วิญฺญาตสทฺธมฺมา ปพฺพชึ อนคาริยํ. ตถา ปพฺพชิตา สนฺตี ยุญฺชนฺตี ชินสาสเน นจิเรเนว กาเลน อรหตฺตํ อปาปุณึ. อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา ปรจิตฺตานิ ชานามิ สตฺถุสาสนการิกา. ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ วิสุทฺธาสึ สุนิมฺมลา. ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ โอหิโต ครุโก ภาโร ภวเนตฺติ สมูหตา. ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา อคารสฺมานคาริยํ โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต สพฺพสํโยชนกฺขโย. อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเน ตเถว จ ญาณํ เม วิมลํ สุทฺธํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส วาหสา. สงฺการกูฏา อาหิตฺวา สุสานา รถิยาปิ จ ตโต สงฺฆาฏิกํ กตฺวา ลูขํ ธาเรมิ จีวรํ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๒.

ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ ลูขจีวรธารเณ ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ ปริสาสุ วินายโก. กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ฯเปฯ กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺ"ติ. กิสาโคตมีเถรีคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตา. เอกาทสกนิปาตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -----------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้า ๒๒๒-๒๓๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=4766&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=4766&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=464              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9507              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9540              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9540              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]