อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                  ๓. วิสฺสาสโภชนชาตกํ
     น วิสฺสเส อวิสฺสฏฺเติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
วิสฺสาสโภชนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตสฺมึ หิ กิร สมเย เยภุยฺเยน ภิกฺขู มาตรา โน ทินฺนํ
ปิตรา โน ทินฺนํ ภาตรา ภคินิยา จูฬมาตรา จูฬปิตรา มาตุเลน
มาตุลานิยา ทินฺนํ อมฺหากํ คิหิกาเลปิ ภิกฺขุกาเลปิ เอเต ทาตุํ
ยุตฺตรูปาติ าตีหิ ทินฺเน จตฺตาโร ปจฺจเย วิสฺสฏฺา หุตฺวา
อปจฺจเวกฺขิตฺวา ปริภุญฺชนฺติ ฯ  สตฺถา ตํ การณํ ตฺวา ภิกฺขูนํ
มยา ธมฺมเทสนํ กาตุํ วฏฺฏตีติ ภิกฺขู สนฺนิปาตาเปตฺวา ภิกฺขเว
ภิกฺขุนา นาม าตีหิปิ ทินฺนเก จตฺตาโร ปจฺจเย ปจฺจเวกฺขิตฺวา
ปริโภโค กาตพฺโพ อปจฺจเวกฺขิตปริโภคํ กตฺวา หิ กาลํ กุรุมานา
ภิกฺขู ยกฺขปฺเปตอตฺตภาวโต น มุจฺจนฺติ อปจฺจเวกฺขิตปริโภโค
นาเมส วิสปริโภคสทิโส วิสฺสาสิเกน ทินฺนกํปิ อวิสฺสาสิเกน ทินฺนกํปิ
มาเรติเยว ปุพฺเพปิ วิสฺสาเสน ทินฺนกํ วิสํ ปริภุญฺชิตฺวา ชีวิตกฺขยํ
ปตฺตาติ วตฺวา เตหิ ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหมฺทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
มหาวิภโว เสฏฺี อโหสิ ฯ ตสฺเสโก โคปาลโก กิฏฺสมฺพาธสมเย
คาโว คเหตฺวา อรญฺ ปวิสิตฺวา ตตฺถ โคปลฺลิกํ กตฺวา รกฺขนฺโต
วสติ เสฏฺิโน จ กาเลน กาลํ โครสํ อาหรติ ฯ อถสฺส โคปาลกสฺส
อวิทูเร สีโห นิวาสํ คณฺหิ ฯ คาวีนํ สีหสนฺตาเสน มิลาตานํ
ขีรํ มณฺฑํ อโหสิ ฯ อถ นํ เอกทิวสํ สปฺปึ อาทาย อาคตํ
เสฏฺี ปุจฺฉิ กินฺนุ โข สมฺม โคปาลก มณฺฑํ สปฺปีติ ฯ โส
ตํ การณํ อาจิกฺขิ ฯ อตฺถิ ปน สมฺม ตสฺส สีหสฺส กตฺถจิ
ปฏิพทฺโธติ ฯ อตฺถิ สามิ เอกาย มิคมาตุกาย สทฺธึ สํสคฺโคติ ฯ
สกฺกา ปน ตํ คาหาเปตุนฺติ ฯ สกฺกา สามีติ ฯ เตนหิ
ตํ คเหตฺวา ตสฺสา นลาฏโต ปฏฺาย สรีเร โลมานิ วิเสน
ปุนปฺปุนํ รชิตฺวา สุกฺขาเปตฺวา เทฺว ตโย ทิวเส อติกฺกมิตฺวา
ตํ มิคมาตุกํ วิสฺสชฺเชหิ โส ตสฺสา สิเนเหน สรีรํ เลหิตฺวา
ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิสฺสติ อถสฺส จมฺมนขทาา เจว มํสญฺจ คเหตฺวา
อาคจฺเฉยฺยาสีติ หลาหลวิสํ ทตฺวา อุยฺโยเชสิ ฯ โคปาลโก ชาลํ
ขิปิตฺวา อุปาเยน ตํ มิคมาตุกํ คเหตฺวา ตถา อกาสิ ฯ สีโห ตํ
ทิสฺวา พลวสิเนเหน ตสฺสา สรีรํ เลหิตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิ ฯ
โคปาลโกปิ จมฺมาทีนิ คเหตฺวา โพธิสตฺตสฺส สนฺติกํ อคมาสิ ฯ
     โพธิสตฺโต ตํ การณํ ตฺวา ปเรสุ สิเนโห นาม น
กาตพฺโพ เอวํ พลสมฺปนฺโนปิ สีโห มิคราชา กิเลสวเสน สํสคฺคํ
นิสฺสาย มิคมาตุกาย สรีรํ เลหนฺโต วิสปริโภคํ กตฺวา ชีวิตกฺขยํ
ปตฺโตติ วตฺวา สมฺปตฺตปริสาย ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห
        น วิสฺสเส อวิสฺสฏฺเ    วิสฺสฏฺเปิ น วิสฺสเส
        วิสฺสาสา ภยมเนฺวติ     สีหํว มิคมาตุกาติ ฯ
     ตตฺรายํ สงฺเขปตฺโถ โย ปุพฺเพ สภโย อตฺตนิ อวิสฺสฏฺโ
อโหสิ ตสฺมึ อวิสฺสฏฺเ โย ปุพฺเพปิ นิพฺภโย อตฺตนิ
วิสฺสาสิโกเยว ตสฺมึ วิสฺสฏฺเปิ น วิสฺสเส เนว วิสฺสาสํ กเรยฺย ฯ
กึการณา ฯ วิสฺสาสา ภยมเนฺวตีติ โย หิ มิตฺเตปิ อมิตฺเตปิ
วิสฺสาโส ตโต  ภยเมว อาคจฺฉติ ฯ กถํ ฯ สีหํว มิคมาตุกาติ
ยถา มิตฺตสนฺถววเสน กตวิสฺสาสาย มิคมาตุกาย สนฺติกา สีหสฺส
ภยํ อเนฺวนฺตํ อุปคตํ สมฺปตฺตนฺติ อตฺโถ ยถา วา วิสฺสาสวเสน
สีหํ มิคมาตุกา อเนฺวตุกามา อุปคตาติปิ อตฺโถ ฯ
     เอวํ โพธิสตฺโต สมฺปตฺตปริสาย ธมฺมํ เทเสตฺวา ทานาทีนิ
ปุญฺานิ กตฺวา ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
มหาเสฏฺี อหเมว อโหสีติ ฯ
                  วิสฺสาสโภชนชาตกํ ตติยํ ฯ
                       ---------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๒๒๗-๒๓๐.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=4587&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=4587&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=93
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=617
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=611
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=611
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27