อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                    ๕. มหาสุทสฺสนชาตกํ
     อนิจฺจา วต สงฺขาราติ อิทํ สตฺถา ปรินิพฺพานมญฺจเก นิปนฺโน
อานนฺทตฺเถรสฺส มา ภควา อิมสฺมึ ขุทฺทกนครเกติ วจนํ อารพฺภ
กเถสิ ฯ
     ตถาคเต หิ เชตวเน วิหรนฺเต สารีปุตฺตตฺเถโร กตฺติกปุณฺณมายํ
นาลกคามเก ชาโต วรเก ปรินิพฺพายิ ฯ มหาโมคฺคลฺลาโน
กตฺติกมาสสฺเสว กาฬปกฺเข อามาวสิยํ ปรินิพฺพายิ ฯ เอวํ ปรินิพฺพุเต
อคฺคสาวกยุเค อหมฺปิ กุสินารายํ ปรินิพฺพายิสฺสามีติ อนุปุพฺเพน
จาริกํ จรมาโน ตตฺถ คนฺตฺวา ยมกสาลานมนฺตเร อุตฺตรสีสเก
มญฺจเก อนุฏฺฐานเสยฺยาย นิปชฺชิ ฯ อถ นํ อายสฺมา อานนฺทตฺเถโร
มา ภนฺเต ภควา อิมสฺมึ ขุทฺทกนครเก วิสเม อุชฺชงฺคลนครเก
สาขานครเก ปรินิพฺพายิ อญฺเญสํ จมฺปากราชคหาทีนํ มหานครานํ
อญฺญตรสฺมึ ภควา ปรินิพฺพายตูติ ยาจิ ฯ สตฺถา มา อานนฺท
อิมํ ขุทฺทกนครกํ อุชฺชงฺคลนครกํ สาขานครกนฺติ วเทสิ อหํ ปุพฺเพ
สุทสฺสนจกฺกวตฺติราชกาเล อิมสฺมึ นคเร วสึ ตทา อิทํ ทฺวาทสโยชนิเกน
รตนปฺปากาเรน ปริกฺขิตฺตํ มหานครํ อโหสีติ วตฺวา เถเรน
ยาจิโต อตีตํ อาหรนฺโต มหาสุทสฺสนสุตฺตํ กเถสิ ฯ
     ตทา ปน มหาสุทสฺสนํ สุธมฺมปฺปาสาทา โอตริตฺวา อวิทูเร
สตฺตรตนมเย ตาลวเน ปญฺญตฺเต ตสฺมึ กปฺปิยมญฺจเก ทกฺขิเณน
ปสฺเสน อนุฏฺฐานเสยฺยาย นิปนฺนํ ทิสฺวา อิมานิ เต เทว
จตุราสีตินครสหสฺสานิ กุสาวตีราชธานิปฺปมุขานิ เอตฺถ ฉนฺทํ กโรหีติ
สุภทฺทาย เทวิยา วุตฺเต มหาสุทสฺสโน  มา เทวิ เอวํ อวจ อถ
โข เอตฺถ ฉนฺทํ วิเนหิ มา อเปกฺขํ อกาสีติ เอวํ มํ โอวทาติ
วตฺวา กึการณา เทวาติ ปุจฺฉิโต อชฺชาหํ กาลกิริยํ กริสฺสามีติ
อาห ฯ อถ นํ เทวี โรทมานา อกฺขีนิ ปุญฺฉิตฺวา กิจฺเฉน กสิเรน
ตถา วตฺวา โรทิ ปริเทวิ ฯ เสสาปิ จตุราสีติสหสฺสา อิตฺถิโย
โรทึสุ ปริเทวึสุ ฯ อมจฺจาทีสุปิ เอโกปิ อธิวาเสตุํ นาสกฺขิ ฯ
สพฺเพปิ โรทึสุ ฯ โพธิสตฺโต อลํ ภเณ มา สทฺทมกริตฺถาติ
สพฺเพ นิวาเรตฺวา เทวึ อามนฺเตตฺวา มา ตฺวํ เทวิ โรทิ มา
ปริเทวิ ติลมตฺโตปิ หิ สงฺขาโร นิจฺโจ นาม นตฺถิ สพฺเพ
อนิจฺจา เภทนธมฺมาเอวาติ เทวึ โอวทนฺโต อิมํ คาถมาห
         อนิจฺจา วต สงฺขารา   อุปฺปาทวยธมฺมิโน
         อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนฺติ   เตสํ วูปสโม สุโขติ ฯ
     ตตฺถ อนิจฺจา วต สงฺขาราติ ภทฺเท สุภทฺทาเทวิ ยตฺตเกหิ
ปจฺจเยหิ สมาคนฺตฺวา กตา ขนฺธายตนาทโย สงฺขารา สพฺเพ เต
อนิจฺจาเยว นาม ฯ เอเตสุ หิ รูปํ อนิจฺจํ ฯเปฯ วิญฺญาณํ อนิจฺจํ
จกฺขุํ อนิจฺจํ ฯเปฯ ธมฺมา อนิจฺจา ยงฺกิญฺจิ สวิญฺญาณกาวิญฺญาณกํ
รตนํ สพฺพนฺตํ อนิจฺจเมว อิติ อนิจฺจา วต
สงฺขาราติ คณฺห ฯ กสฺมา ฯ อุปฺปาทวยธมฺมิโนติ สพฺเพ เหเต
อุปฺปาทธมฺมิโน เจว วยธมฺมิโน จ อุปฺปชฺชนภิชฺชนสภาวาเยว
ตสฺมา อนิจฺจาติ เวทิตพฺพา ฯ ยสฺมา ปน อนิจฺจา ตสฺมา
อุปฺปชฺชิตฺวาว นิรุชฺฌนฺติ อุปฺปชฺชิตฺวา ฐิตึ ปตฺวาปิ
นิรุชฺฌนฺติเยว สพฺเพว เหเต นิพฺพตฺตมานา อุปฺปชฺชนฺติ นาม ภิชฺชมานา
นิรุชฺฌนฺติ นาม เตสํ อุปฺปาเท สติเยว ฐิติ นาม โหติ ฐิติยา
สติเยว ภงฺโค นาม โหติ น หิ อนุปฺปนฺนสฺส ฐิติ นาม
ฐิตํ อภิชฺชนกนฺนาม อตฺถิ อิติ สพฺเพปิ สงฺขารา ตีณิ ขณานิ
ปตฺวา ตตฺถ ตตฺเถว นิรุชฺฌนฺติ ตสฺมา สพฺเพปิเม อนิจฺจา ขณิกา
อิตฺตรา อทฺธุวา ปภงฺคุณา จลิตา สมีริตา อนทฺธนิยา ปายาตา
ตาวกาลิกา นิสฺสารา ตาวกาลิกฏฺเฐน มายามรีจิเผณสทิสา เตสุ ภทฺเท
สุภทฺทาเทวิ กสฺมา สุขสญฺญํ อุปฺปาเทสิ เอวํ น คณฺห ฯ เตสํ
วูปสโม สุโขติ สพฺพวฏฺฏวูปสมนโต เตสํ วูปสโม นาม นิพฺพานํ
ตเทเวตํ ภทฺเท เอกนฺตโต สุขํ อญฺญํ สุขํ นาม นตฺถีติ ฯ
     เอวํ มหาสุทสฺสโน อมตมหานิพฺพาเนน เทสนาย กูฏํ คเหตฺวา
อวเสสสฺสาปิ มหาชนสฺส ทานํ เทถ สีลํ รกฺขถ อุโปสถกมฺมํ
กโรถาติ โอวาทํ ทตฺวา เทวโลกปรายโน อโหสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
สุภทฺทา เทวี ราหุลมาตา อโหสิ ปริณายกรตนํ ราหุโล อโหสิ
เสสปริสา พุทฺธปริสา มหาสุทสฺสโน ปน อหเมวาติ ฯ
                  มหาสุทสฺสนชาตกํ ปญฺจมํ ฯ
                       --------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๒๓๓-๒๓๖.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=4706&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=4706&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=95
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=629
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=621
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=621
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27