อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                     ๘. เวทพฺพชาตกํ
     อนุปาเยน โย อตฺถนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต
ทุพฺพจภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     ตญฺหิ ภิกฺขุํ สตฺถา น ตฺวํ ภิกฺขุ อิทาเนว ทุพฺพโจ ปุพฺเพปิ
ทุพฺพโจเยว เตเนว การเณน ปณฺฑิตานํ วจนํ อกตฺวา ติณฺเหน
อสินา ทฺวิธา กตฺวา ฉินฺโน หุตฺวา มคฺเค นิปติตฺถ ตญฺจ เอกกํ
นิสฺสาย ปุริสสหสฺสํ ชีวิตกฺขยํ ปตฺตนฺติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต เอกสฺมึ คามเก
อญฺตโร พฺราหฺมโณ เวทพฺพํ นาม มนฺตํ ชานาติ ฯ โส กิร
มนฺโต อนคฺโฆ มหารโห นกฺขตฺตโยเค ลทฺเธ ตํ มนฺตํ ปริวตฺเตตฺวา
อากาเส โอโลกิเต อากาสโต สตฺตรตนวสฺสํ วสฺสิ ฯ ตทา
โพธิสตฺโต ตสฺส พฺราหฺมณสฺส สนฺติเก สิปฺปํ อุคฺคณฺหาติ ฯ
อเถกทิวสํ พฺราหฺมโณ โพธิสตฺตํ อาทาย เกนจิเทว กรณีเยน อตฺตโน
คามา นิกฺขมิตฺวา เจติรฏฺ อคมาสิ ฯ อนฺตรามคฺเค จ เอกสฺมึ
อรญฺฏฺาเน ปญฺจสตา เปสนกโจรา นาม ปนฺถฆาตํ กโรนฺติ ฯ เต
โพธิสตฺตญฺจ เวทพฺพพฺราหฺมณญฺจ คณฺหึสุ ฯ กสฺมา ปเนเต เปสนกโจราติ
วุจฺจนฺติ ฯ เต กิร เทฺว ชเน คเหตฺวา เอกํ ธนาหรณตฺถาย
เปเสนฺติ ตสฺมา เปสนกโจราเตฺวว วุจฺจนฺติ ฯ เตปิ จ เอกสฺมึ
อรญฺฏฺาเน ิตา ปิตาปุตฺเต คเหตฺวา ปิตรํ ตฺวํ อมฺหากํ ธนํ
อาหริตฺวา ปุตฺตํ คเหตฺวา ยาหีติ วทนฺติ ฯ เอเตนุปาเยน มาตาธีตโร
คเหตฺวา มาตรํ วิสฺสชฺเชนฺติ เชฏฺกกนิฏฺเ คเหตฺวา เชฏฺกภาติกํ
วิสฺสชฺเชนฺติ  อาจริยนฺเตวาสิเก คเหตฺวา อนฺเตวาสิกํ วิสฺสชฺเชนฺติ ฯ
     เต ตสฺมึปิ กาเล เวทพฺพพฺราหฺมณํ คเหตฺวา โพธิสตฺตํ
วิสฺสชฺเชสุํ ฯ โพธิสตฺโต อาจริยํ วนฺทิตฺวา อหเมกาหทฺวีหจฺจเยน
อาคมิสฺสามิ ตุมฺเห มา ภายิตฺถ อปิจ โข ปน มม วจนํ
กโรถ อชฺช ธนวสฺสาปนกนกฺขตฺตโยโค ภวิสฺสติ มา โข ตุมฺเห
ทุกฺขํ อสหนฺตา มนฺตํ ปริวตฺเตตฺวา ธนํ วสฺสาปยิตฺถ สเจ
วสฺสาเปสฺสถ ตุมฺเห จ วินาสํ ปาปุณิสฺสถ อิเม ปญฺจสตา โจรา
ฆาเตสฺสนฺตีติ เอวํ อาจริยํ โอวทิตฺวา ธนตฺถาย อคมาสิ ฯ โจราปิ
สุริเย อฏฺงฺคเต พฺราหฺมณํ พนฺธิตฺวา นิปชฺชาเปสุํ ฯ ตํ ขณญฺเว
ปาจีนโลกธาตุโต ปริปุณฺณจนฺทมณฺฑลํ อุฏฺหิ ฯ พฺราหฺมโณ
นกฺขตฺตํ โอโลเกนฺโต ธนวสฺสาปนกนกฺขตฺตโยโค ลทฺโธ กึ เม
ทุกฺเขน อนุภูเตน มนฺตํ ปริวตฺเตตฺวา รตนวสฺสํ วสฺสาเปตฺวา โจรานํ
ธนํ ทตฺวา ยถาสุขํ คมิสฺสามีติ จินฺเตตฺวา โจเร อามนฺเตสิ โภนฺโต
โจรา ตุมฺเห มํ กิมตฺถาย คณฺหถาติ ฯ ธนตฺถาย อาจริยาติ ฯ
สเจ โภ ธเนน อตฺโถ ขิปฺปํ มํ พนฺธนา โมเจตฺวา สีสํ นฺหาเปตฺวา
อหตวตฺถานิ อจฺฉาทาเปตฺวา คนฺเธหิ วิลิมฺปาเปตฺวา ปุปฺผานิ
ปิลนฺธาเปตฺวา เปถาติ ฯ โจรา ตสฺส กถํ สุตฺวา ตถา อกํสุ ฯ พฺราหฺมโณ
นกฺขตฺตโยคํ ตฺวา มนฺตํ ปริวตฺเตตฺวา อากาสํ โอโลเกสิ ฯ
ตาวเทว อากาสา รตนานิ ปตึสุ ฯ โจรา ธนํ สงฺกฑฺฒิตฺวา
อุตฺตราสงฺเคสุ ภณฺฑิกํ กตฺวา ปายึสุ ฯ พฺราหฺมโณปิ เตสํ ปจฺฉโตว
อคมาสิ ฯ อถ เต โจเร อญฺเ ปญฺจสตา โจรา คณฺหึสุ ฯ
กิมตฺถํ อมฺเห คณฺหถาติ จ วุตฺเต ธนตฺถายาติ อาหํสุ ฯ ยทิ
โว ธเนนตฺโถ เอตํ พฺราหฺมณํ คณฺหถ เอโส อากาสํ
โอโลเกตฺวา ธนํ วสฺสาเปติ อมฺหากํ เจตํ เอเตเนว ทินฺนนฺติ ฯ โจรา
โจเร วิสฺสชฺเชตฺวา อมฺหากมฺปิ ธนํ เทหีติ พฺราหฺมณํ คณฺหึสุ ฯ
พฺราหฺมโณ อหํ ตุมฺหากํ ธนํ ทเทยฺยํ ธนวสฺสาปนกนกฺขตฺตโยโค
ปน อิโต สํวจฺฉรมตฺถเก ภวิสฺสติ ยทิ โว ธเนน อตฺโถ อธิวาเสถ
ตทา ธนวสฺสํ วสฺสาเปสฺสามีติ อาห ฯ โจรา กุชฺฌิตฺวา อมฺโภ
ทุฏฺพฺราหฺมณ อญฺเสํ อิทาเนว ธนํ วสฺสาเปตฺวา อมฺเห อญฺ
สํวจฺฉรํ อธิวาสาเปสีติ ติณฺเหน อสินา พฺราหฺมณํ ทฺวิธา ฉินฺทิตฺวา
มคฺเค ฉฑฺเฑตฺวา เวเคน อนุพนฺธิตฺวา เตหิ โจเรหิ สทฺธึ ยุชฺฌิตฺวา
เต สพฺเพปิ มาเรตฺวา ธนํ อาทาย ปุน เทฺว โกฏฺาสา หุตฺวา
อญฺมญฺ ยุชฺฌิตฺวา อฑฺฒเตยฺยานิ ปุริสสตานิ ฆาเตตฺวา
เอเตนุปาเยน ยาว เทฺว ชนา อวสิฏฺา อเหสุํ ตาว อญฺมญฺ
ฆาตยึสุ ฯ เอวนฺตํ ปุริสสหสฺสํ วินาสํ ปตฺตํ ฯ
     เต ปน เทฺว ชนา อุปาเยน ตํ ธนํ อาหริตฺวา เอกสฺมึ คามสมีเป
คหนฏฺาเน ธนํ ปฏิจฺฉาเทตฺวา เอโก ขคฺคํ คเหตฺวา รกฺขนฺโต
นิสีทิ เอโก ตณฺฑุเล คเหตฺวา ภตฺตํ ปจาเปตุํ คามํ ปาวิสิ ฯ
โลโภ จ นาเมโส วินาสมูลเมวาติ ฯ ธนสนฺติเก นิสินฺโน จินฺเตสิ
ตสฺมึ อาคเต อิทํ ธนํ เทฺวโกฏฺาสํ ภวิสฺสติ ยนฺนูนาหํ ตํ อาคตมตฺตเมว
ขคฺเคน ปหริตฺวา ฆาเตยฺยนฺติ ฯ โส ขคฺคํ สนฺนยฺหิตฺวา ตสฺส
อาคมนํ โอโลเกนฺโต นิสีทิ ฯ อิตโรปิ จินฺเตสิ ตํ ธนํ เทฺวโกฏฺาสํ
ภวิสฺสติ ยนฺนูนาหํ ภตฺเต วิสํ ปกฺขิปิตฺวา ตํ ปุริสํ โภเชตฺวา
ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา เอกโกว ธนํ คณฺเหยฺยนฺติ ฯ โส นิฏฺิเต ภตฺเต
สยํ ภุญฺชิตฺวา เสสเก วิสํ ปกฺขิปิตฺวา ตํ อาทาย ตตฺถ อคมาสิ ฯ
ตํ ภตฺตํ โอตาเรตฺวา ิตมตฺตเมว อิตโร ขคฺเคน ทฺวิธา ฉินฺทิตฺวา
ปฏิจฺฉนฺนฏฺาเน ฉฑฺเฑตฺวา ตํ ภตฺตํ ภุญฺชิตฺวา สยมฺปิ ตตฺเถว
ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิ ฯ เอวํ ตํ ธนํ นิสฺสาย สพฺเพ วินาสํ ปาปุณึสุ ฯ
     โพธิสตฺโตปิ โข เอกาหทฺวีหจฺจเยนปิ ธนํ อาทาย อาคโต
ตสฺมึ าเน อาจริยํ อทิสฺวา วิปฺปกิณฺณํ ปน ธนํ ทิสฺวา อาจริเยน
มม วจนํ อกตฺวา ธนํ วสฺสาปิตํ ภวิสฺสติ สพฺเพหิ วินาสํ ปตฺเตหิ
ภวิตพฺพนฺติ มหามคฺเค ปายาสิ ฯ คจฺฉนฺโต อาจริยํ มหามคฺเค
ทฺวิธา ฉินฺนํ  ทิสฺวา มม วจนํ อกตฺวา มโตติ ทารูนิ อุทฺธริตฺวา
จิตกํ กตฺวา อาจริยํ ฌาเปตฺวา วนปุปฺเผหิ ปูเชตฺวา ปุรโต คจฺฉนฺโต
ชีวิตกฺขยํ ปตฺเต ปญฺจสเต ปุรโต อฑฺฒเตยฺยสเตติ อนุกฺกเมน
อวสาเน เทฺว ชเน ชีวิตกฺขยํ ปตฺเต ทิสฺวา จินฺเตสิ อิมํ ทฺวีหิ
โอนํ ปุริสสหสฺสํ วินาสํ ปตฺตํ อญฺเหิ ทฺวีเหว โจเรหิ ภวิตพฺพํ
เตปิ สนฺถมฺภิตุํ น สกฺขิสฺสนฺติ กหํ นุ โข เต คตาติ คจฺฉนฺโต
เตสมฺปิ ตํ ธนํ อาทาย คหนฏฺานํ ปวิฏฺมคฺคํ ทิสฺวา คจฺฉนฺโต
ภณฺฑิกพนฺธสฺส ธนสฺส ราสึ ทิสฺวา เอกํ ภตฺตปาฏึ อวตฺถริตฺวา
มตํ อทฺทส ฯ ตโต อิทํ นาม เตหิ กตํ ภวิสฺสตีติ สพฺพํ ตฺวา
กหํ นุ โข โส ปุริโสติ วิจินนฺโต ตมฺปิ ปฏิจฺฉนฺนฏฺาเน อปวิฏฺ
ทิสฺวา อมฺหากํ อาจริโย มม วจนํ อกตฺวา อตฺตโน ทุพฺพจภาเวน
อตฺตนาปิ วินาสํ ปตฺโต อปรํปิ เตน ปุริสสหสฺสํ วินาสิตํ อนุปาเยน
วต อการเณน อตฺตโน วุฑฺฒึ ปฏฺยมานา อมฺหากํ อาจริโย
วิย มหาวินาสเมว ปาปุณิสฺสนฺตีติ จินฺเตตฺวา อิมํ คาถมาห
         อนุปาเยน โย อตฺถํ    อิจฺฉติ โส วิหญฺติ
         เจตา หนึสุ เวทพฺพํ    สพฺเพ เต พฺยสนมชฺฌคุนฺติ ฯ
     ตตฺถ โส วิหญฺตีติ โส อนุปาเยน อตฺตโน อตฺถํ วุฑฺฒึ
สุขํ อิจฺฉามีติ อกาเล วายามํ กโรนฺโต ปุคฺคโล วิหญฺติ กิลมติ
มหาวินาสํ ปาปุณาติ ฯ เจตาติ เจติรฏฺวาสิโน โจรา ฯ หนึสุ
เวทพฺพนฺติ เวทพฺพมนฺตวเสน เวทพฺโพติ ลทฺธนามํ พฺราหฺมณํ
หนึสุ ฯ สพฺเพ เต พฺยสนมชฺฌคุนฺติ เตปิ จ สพฺเพ อนวเสสา
อญฺมญฺ ฆาตยมานา พฺยสนํ อธิคจฺฉึสุ ปฏิลภึสุ ฯ
     เอวํ โพธิสตฺโต ยถา อมฺหากํ อาจริโย อนุปาเยน อฏฺาเน
ปรกฺกมํ กโรนฺโต ธนํ วสฺสาเปตฺวา อตฺตนาปิ ชีวิตกฺขยํ ปตฺโต
อญฺเสญฺจ ปญฺจนฺนมฺปิ ชนสตานํ วินาสปจฺจโย ชาโต เอวเมว
โย อญฺโปิ อนุปาเยน อตฺตโน อตฺถํ อิจฺฉนฺโต วายามํ กริสฺสติ
สพฺโพ โส อตฺตนาว วินสฺสิสฺสติ ปเรสญฺจ วินาสปจฺจโย ภวิสฺสตีติ
วนํ อุนฺนาเทตฺวา เทวตาสุ สาธุการํ ททมานาสุ อิมาย คาถาย
ธมฺมํ เทเสตฺวา ตํ ธนํ อุปาเยน อตฺตโน เคหํ อาหริตฺวา ทานาทีนิ
ปุญฺานิ กตฺวา ยาวตายุกํ ตฺวา ชีวิตปริโยสาเน สคฺคปถํ
ปูรยมาโน อคมาสิ ฯ
     สตฺถาปิ น ตฺวํ ภิกฺขุ อิทาเนว ทุพฺพโจ ปุพฺเพปิ ทุพฺพโจว
ทุพฺพจตฺตา ปน มหาวินาสํ ปตฺโตสีติ อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา
ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา เวทพฺพพฺราหฺมโณ ทุพฺพจภิกฺขุ อโหสิ
อนฺเตวาสิโก ปน อหเมวาติ ฯ
                   เวทพฺพชาตกํ อฏฺมํ ฯ
                     ------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๒๘-๓๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=550&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=550&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=48
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=317
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=312
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=312
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27