ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                      ๕ กฏาหกชาตกํ
     พหุมฺปิ โส วิกตฺเถยฺยาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ
วิกตฺถิกํ ภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ ตสฺส วตฺถุํ เหฏฺฐา กถิตสทิสเมว ฯ
     อตีเต ปน พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
มหาวิภโว อโหสิ ฯ ตสฺส ภริยา ปุตฺตํ วิชายิ ฯ ทาสีปิสฺส ตํ
ทิวสเมว ปุตฺตํ วิชายิ ฯ เต เอกโตว วฑฺฒึสุ ฯ เสฏฺฐิปุตฺเต
ปุพฺเพ เลขํ สิกฺขนฺเต ทาโสปิสฺส ผลกํ วหมาโน คนฺตฺวา เตเนว
สทฺธึ เลขํ สิกฺขิ เทฺว ตโย โวหาเร อกาสิ ฯ โส อนุกฺกเมน
วจนกุสโล โวหารกุสโล ยุวา อภิรูโป อโหสิ นาเมน กฏาหโก
นาม ฯ โส เสฏฺฐิสฺส ฆเร ภณฺฑาคาริกกมฺมํ กโรนฺโต จินฺเตสิ
น มํ อิเม สพฺพกาลํ ภณฺฑาคาริกกมฺเมว กาเรสฺสนฺติ กิญฺจิเทว
โทสํ ทิสฺวา ตาเฬตฺวา พนฺธิตฺวา ลกฺขเณน องฺเกตฺวา ทาสปริโภเคนปิ
ปริภุญฺชิสฺสนฺติ ปจฺจนฺเต โข ปน เสฏฺฐิสฺส สหายโกปิ
เสฏฺฐี อตฺถิ ยนฺนูนาหํ เสฏฺฐิสฺส วจเนน เลขํ อาทาย ตตฺถ
คนฺตฺวา อหํ เสฏฺฐิปุตฺโตติ วตฺวา ตํ เสฏฺฐึ วญฺเจตฺวา ตสฺส
ธีตรํ คเหตฺวา สุขํ วเสยฺยนฺติ ฯ โส สยเมว ปณฺณํ คเหตฺวา
อหํ อสุกนฺนาม มม ปุตฺตํ ตว สนฺติกํ ปหิณึ อาวาหวิวาหสมฺพนฺโธ
นาม มยฺหํ ตยา ตุยฺหญฺจ มยา สทฺธึ ปฏิรูโป ตสฺมา
ตฺวํ อิมสฺส ทารกสฺส อตฺตโน ธีตรํ ทตฺวา เอตํ ตตฺเถว วสาเปหิ
อหํปิ โอกาสํ ลภิตฺวา อาคมิสฺสามีติ ลิขิตฺวา เสฏฺฐิสฺเสว มุทฺทิกาย
ลญฺจิตฺวา ยถารุจิตํ ปริพฺพยญฺเจว คนฺธวตฺถาทีนิ จ คเหตฺวา
ปจฺจนฺตํ คนฺตฺวา เสฏฺฐึ ทิสฺวา วนฺทิตฺวา อฏฺฐาสิ ฯ อถ นํ
เสฏฺฐี  กุโต อาคโตสิ ตาตาติ ปุจฺฉิ ฯ พาราณสิโตติ ฯ กสฺส
ปุตฺโตสีติ ฯ พาราณสีเสฏฺฐิสฺสาติ ฯ เกนตฺเถนาคโตสีติ ฯ ตสฺมึ
ขเณ กฏาหโก อิทํ ทิสฺวา ชานิสฺสถาติ ปณฺณํ อทาสิ ฯ
เสฏฺฐี ปณฺณํ วาเจตฺวา อิทานาหํ ชีวามิ นามาติ ตุฏฺฐจิตฺโต
ธีตรํ ทตฺวา ปติฏฺฐาเปสิ ฯ ตสฺส ปริวาโร มหนฺโต อโหสิ ฯ
โส ยาคุขชฺชกาทีสุ วา สุทฺธคนฺธวตฺถาทีสุ วา อุปนีเตสุ เอวมฺปิ
นาม ยาคุํ ปจนฺติ เอวํ ขชฺชกํ เอวํ ภตฺตํ อโห ปจฺจนฺตวาสิกา
นามาติ ยาคุอาทีนิ ครหติ อิเม ปจฺจนฺตวาสิภาเวเนว อหตสาฏเก
วลญฺชิตุํ น ชานนฺติ คนฺเธปิ ปึสิตุํ ปุปฺผานิ คนฺถิตุํ น ชานนฺตีติ
วตฺถกมฺมการาทโย ครหติ ฯ
     โพธิสตฺโต ทาสํ อปสฺสนฺโต กฏาหโก น ทิสฺสติ กุหึ
คโต ปริเยสถ นนฺติ สมนฺตา มนุสฺเส ปโยเชสิ ฯ เตสุ เอโก
ตตฺถ คนฺตฺวา ตํ ทิสฺวาว สญฺชานิตฺวา อตฺตานํ อชานาเปตฺวา
คนฺตฺวา โพธิสตฺตสฺส อาโรเจสิ ฯ โพธิสตฺโต, ตํ ปวุตฺตึ สุตฺวา
อยุตฺตํ เตน กตํ คนฺตฺวา นํ คเหตฺวา อาคมิสฺสามีติ ราชานํ
อาปุจฺฉิตฺวา มหนฺเตน ปริวาเรน นิกฺขมิ ฯ เสฏฺฐี กิร ปจฺจนฺตํ
คจฺฉตีติ สพฺพตฺถ ปากโฏ ชาโต ฯ กฏาหโก เสฏฺฐี กิร
อาคจฺฉตีติ สุตฺวา จินฺเตสิ น โส อญฺเญน การเณน อาคจฺฉติ มํ
นิสฺสาเยวสฺส อาคมเนน ภวิตพฺพํ สเจ ปนาหํ ปลายิสฺสามิ ปุน
อาคนฺตุํ น สกฺกา ภวิสฺสติ อตฺถิ ปเนส อุปาโย มม สามิกสฺส
ปฏิปถํ คนฺตฺวา ทาสกมฺมํ กตฺวา ตเมว อาราเธสฺสามีติ ฯ โส
ตโต ปฏฺฐาย ปริสมชฺเฌ เอวํ ภาสติ อญฺเญ พาลมนุสฺสา
อตฺตโน พาลภาเวน มาตาปิตูนํ คุณํ อชานนฺตา เตสํ โภชนเวลาย
อปจิติกมฺมํ อกตฺวา เตหิ สทฺธึเยว ภุญฺชนฺติ มยมฺปน มาตาปิตูนํ
ปริภุญฺชนกาเล ปฏิคฺคหํ อุปเนม เขฬสรกํ อุปเนม โภชนานิ อุปเนม
ปานียมฺปิ วีชนิมฺปิ คเหตฺวา อุปติฏฺฐามาติ ยาว สรีรวลญฺชนกาเล
อุทกกลสํ อาทาย ปฏิจฺฉนฺนฏฺฐานคมนา สพฺพํ ทาเสหิ สามิกานํ
กตฺตพฺพกิจฺจํ ปกาเสสิ ฯ โส เอวํ ปุริสํ อุคฺคณฺหาเปตฺวา
โพธิสตฺตสฺส ปจฺจนฺตสมีปํ อาคตกาเล สสฺสุรํ อโวจ ตาต มม กิร
ปิตา ตุมฺหากํ ทสฺสนตฺถาย อาคจฺฉติ ตุมฺเห ขาทนียโภชนียํ
ปฏิยาทาเปถ อหํ ปณฺณาการํ คเหตฺวา ปฏิปถํ คมิสฺสามีติ ฯ
โส สาธุ ตาตาติ สมฺปฏิจฺฉิ ฯ
     กฏาหโก พหุปณฺณาการมาทาย มหนฺเตน ปริวาเรน คนฺตฺวา
โพธิสตฺตํ วนฺทิตฺวา ปณฺณาการํ อทาสิ ฯ โพธิสตฺโตปิ ปณฺณาการํ
คเหตฺวา เตน สทฺธึ ปฏิสณฺฐารํ กตฺวา ปาตราสกาเล ขนฺธาวารํ
นิวาเสตฺวา สรีรวลญฺชนตฺถาย ปฏิจฺฉนฺนฏฺฐานํ ปาวิสิ ฯ กฏาหโก
อตฺตโน ปริวารํ นิวตฺตาเปตฺวา กลสํ อาทาย โพธิสตฺตสฺส สนฺติกํ
คนฺตฺวา อุทกกิจฺจปริโยสาเน ปาเทสุ ปติตฺวา สามิ อหํ ตุมฺหากํ
ยตฺตกํ อิจฺฉถ ตตฺตกํ ธนํ ทสฺสามิ มา เม ยสํ อนฺตรธายิตฺถาติ
อาห ฯ โพธิสตฺโต ตสฺส วตฺตสมฺปทาย ปสีทิตฺวา มา ภายิ
นตฺถิ เต มม สนฺติกา อนฺตราโยติ สมสฺสาเสตฺวา ปจฺจนฺตนครํ
ปาวิสิ ฯ มหนฺโต สกฺกาโร อโหสิ ฯ กฏาหโกปิสฺส นิรนฺตรํ
ทาเสน กตฺตพฺพกิจฺจํ กโรติ ฯ อถ นํ เอกาย เวลาย สุขนิสินฺนํ
ปจฺจนฺตเสฏฺฐี อาห มหาเสฏฺฐิ มยา ตุมฺหากํ ปณฺณํ ทิสฺวาว
ตุมฺหากํ ปุตฺตสฺส ทาริกา ทินฺนาติ ฯ โพธิสตฺโต กฏาหกํ ปุตฺตเมว
กตฺวา ตทนุจฺฉวิกํ ปิยวจนํ วตฺวา เสฏฺฐึ โตเสสิ ตโต ปฏฺฐาย
กฏาหกสฺส มุขํ โอโลเกตุํ สมตฺโถ นาม นาโหสิ ฯ อเถกทิวสํ
มหาสตฺโต เสฏฺฐิธีตรํ ปกฺโกสิตฺวา เอหิ อมฺม สีเส เม อูกา
วิจินาหีติ ตํ อาคนฺตฺวา อูกา คเหตฺวา ฐิตํ ปิยวจนํ วตฺวา
อมฺม กจฺจิ เต มม ปุตฺโต สุขทุกฺเขสุ อปฺปมตฺโต อุโภ ชนา
สมฺโมทมานา สมคฺคสํวาสํ วสถาติ ปุจฺฉิ ฯ ตาต มหาเสฏฺฐิปุตฺตสฺส
อญฺโญ โทโส นตฺถิ เกวลํ อาหารํ ครหตีติ ฯ อมฺม
นิจฺจกาเลเปส ทุกฺขสีโลว อปิจ เต อหนฺตสฺส มุขพนฺธนมนฺตํ
ทสฺสามิ ตํ ตฺวํ สาธุกํ อุคฺคณฺหิตฺวา มม ปุตฺตสฺส โภชนกาเล
ครหนฺตสฺส อุคฺคหิตนิยาเมเนว ปุรโต ฐตฺวา วเทยฺยาสีติ
คาถํ อุคฺคณฺหาเปตฺวา กติปาหํ วสิตฺวา พาราณสิเมว อคมาสิ ฯ
กฏาหโกปิ พหุขาทนียโภชนียมาทาย อนุมคฺคํ คนฺตฺวา พหุํ ธนํ ทตฺวา
วนฺทิตฺวา นิวตฺติ ฯ โส โพธิสตฺตสฺส คตกาลโต ปฏฺฐาย อติเรกมานี
อโหสิ ฯ โส เอกทิวสํ เสฏฺฐิธีตาย นานคฺครสโภชนํ อุปเนตฺวา
กฏจฺฉุํ อาทาย ปริวิสนฺติยา ภตฺตํ ครหิตุํ อารภิ ฯ เสฏฺฐิธีตา
โพธิสตฺตสฺส สนฺติเก อุคฺคหิตนิยาเมเนว อิมํ คาถมาห
         พหุมฺปิ โส วิกตฺเถยฺย   อญฺญํ ชนปทํ คโต
         อนฺวาคนฺตวาน ทูเสยฺย  ภุญฺช โภเค กฏาหกาติ ฯ
     ตตฺถ พหุมฺปิ โส วิกตฺเถยฺย  อญฺญํ ชนปทํ คโตติ โย
อตฺตโน ชาติภูมิโต อญฺญํ ชนปทํ คโต โหติ ยตฺถสฺส ชาตึ
น ชานนฺติ โส พหุมฺปิ วิกตฺเถยฺย วมฺภนวจนํ วเทยฺย ฯ
อนฺวาคนฺตวาน ทูเสยฺยาติ อิมํ ตาว วารํ สามิกสฺส ปฏิปถํ คนฺตฺวา
ทาสกิจฺจสฺส กตตฺตา กสาหิ ปหริตฺวา ปิฏฺฐิจมฺมุปฺปาตนโต จ
ลกฺขณาหนนโต จ มุตฺโตสิ สเจ อนาจารํ กโรสิ ปุน อญฺญสฺมึ
อาคมนวาเร ตว สามิโก อนฺวาคนฺตฺวาน ทูเสยฺย อิมํ เคหํ
อนุอาคนฺตฺวา กสาภิฆาเตหิ เจว ลกฺขณาหนเนน จ ชาติปฺปกาเสเนว ตํ
ทูเสยฺย อุปหเนยฺย ตสฺมา อิมํ อนาจารํ ปหาย ภุญฺช โภเค
กฏาหก มา ปจฺฉา อตฺตโน ทาสภาวํ ปากฏํ กาเรตฺวา วิปฺปฏิสารี
อโหสีติ อยเมว เสฏฺฐิโน อธิปฺปาโย ฯ
     เสฏฺฐิธีตา ปน เอตมตฺถํ อชานนฺตี อุคฺคหิตนิยาเมน
พฺยญฺชนเมว ปยิรุทาหสิ ฯ กฏาหโก เสฏฺฐินา มม กูฏํ อาจิกฺขิตฺวา
เอติสฺสา สพฺพํ กถิตํ ภวิสฺสตีติ ตโต ปฏฺฐาย ปุน ภตฺตํ
วิครหิตุํ น วิสหิ นิหีนมาโน ยถาลทฺธํ ภุญฺชิตฺวา ยถากมฺมํ
คโต ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
กฏาหโก วิกตฺถิกภิกฺขุ อโหสิ พาราณสีเสฏฺฐี ปน อหเมวาติ ฯ
                   กฏาหกชาตกํ ปญฺจมํ ฯ
                       --------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๓๒๖-๓๓๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=6495&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=6495&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=125              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=826              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=821              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=821              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]