ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๗ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๓ ทุกนิปาตวณฺณนา

                      ๓ ปุฏภตฺตชาตกํ
     นเม นมนฺตสฺสาติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ กุฏุมฺพิกํ
อารพฺภ กเถสิ ฯ
     สาวตฺถินครวาสี กิเรโก กุฏุมฺพิโก เอเกน ชานปทกุฏุมฺพิเกน
สทฺธึ โวหารํ อกาสิ ฯ โส อตฺตโน ภริยํ อาทาย ตสฺส ธารณกสฺส
สนฺติกํ อคมาสิ ฯ ธารณโก ทาตุํ น สกฺโกมีติ น กิญฺจิ อทาสิ ฯ
อิตโร กุชฺฌิตฺวา ภตฺตํ อภุญฺชิตฺวาว นิกฺขมิ ฯ อถ นํ อนฺตรามคฺเค
ฉาตชฺฌตฺตํ ทิสฺวา มคฺคปฏิปนฺนา ปุริสา ภริยายปิ ทตฺวา
ภุญฺชาหีติ ภตฺตปุฏํ อทํสุ ฯ โส ตํ คเหตฺวา ตสฺสา อทาตุกาโม
หุตฺวา ภทฺเท อิทํ โจรานํ ติฏฺฐนฏฺฐานํ, ตฺวํ ปุรโต ยาหีติ ตํ
อุยฺโยเชตฺวา สพฺพํ ภตฺตํ ภุญฺชิตฺวา ตุจฺฉปุฏํ ทสฺเสตฺวา ภทฺเท
อภตฺตกตุจฺฉปุฏํ อทํสูติ อาห ฯ สา เตน เอเกน ภุตฺตภาวํ ญตฺวา
โทมนสฺสปฺปตฺตา อโหสิ ฯ เต อุโภปิ เชตวนปิฏฺฐิวิหาเรน คจฺฉนฺตา
ปานียํ ปิวิสฺสามาติ เชตวนํ ปวิสึสุ ฯ สตฺถาปิ เตสญฺเญว อาคมนํ
โอโลเกนฺโต  มิคํ คเหตฺวา ฐิตลุทฺทโก วิย คนฺธกุฏิจฺฉายาย นิสีทิ ฯ
เต สตฺถารํ ทิสฺวา อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา นิสีทึสุ ฯ สตฺถา เตหิ
สทฺธึ ปฏิสนฺถารํ กตฺวา กึ อุปาสิเก อยํ เต ภตฺตา หิตกาโม
สเสฺนโหติ ปุจฺฉิ ฯ ภนฺเต อหํ เอตสฺส สเสฺนหา, อยํ ปน มยฺหํ
นิเสฺนโห, ติฏฺฐนฺตุ อญฺเญ ทิวสา, อชฺเชเวสนฺตรามคฺเค ปุฏภตฺตํ
ลภิตฺวา มยฺหํ อทตฺวา อตฺตนาว ภุญฺชตีติ ฯ อุปาสิเก นิจฺจากาลมฺปิ
ตฺวํ เอตสฺส หิตกามา สเสฺนหา, อยํ นิเสฺนโหว, ยทา ปน
ปณฺฑิเต นิสฺสาย ตว คุเณ ชานาติ, ตทา สพฺพิสฺสริยํ นิยฺยาเทตีติ
วตฺวา ตาย ยาจิโต อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
อมจฺจกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ตสฺส อตฺถธมฺมานุสาสโก อโหสิ ฯ
อถ นํ ราชา ปทุพฺเภยฺยาปิ เม อยนฺติ อตฺตโน ปุตฺตํ อาสงฺกนฺโต
นีหริ ฯ โส อตฺตโน ภริยํ คเหตฺวา นครา นิกฺขมฺม เอกสฺมึ
กาสิกคาเม วาสํ กปฺเปสิ ฯ โส อปรภาเค ปิตุ กาลกตภาวํ สุตฺวา
กุลสนฺตกํ รชฺชํ คณฺหิสฺสามีติ พาราณสึ ปจฺจาคจฺฉนฺโต อนฺตรามคฺเค
ภริยายปิ ทตฺวา ภุญฺชาหีติ ปุฏภตฺตํ ลภิตฺวา ตสฺสา อทตฺวา
สยเมว ภุญฺชิ ฯ สา กกฺขโฬ วตายํ ปุริโสติ โทมนสฺสปฺปตฺตา
อโหสิ ฯ โส พาราณสิยํ รชฺชํ คเหตฺวา ตํ อคฺคมเหสิฏฺฐาเน
ฐเปตฺวา เอตฺตกเมว เอติสฺสา อลนฺติ น อญฺญํ สกฺการํ วา
สมฺมานํ วา กโรติ, กถํ ยาเปสีติปิ นํ น ปุจฺฉติ ฯ โพธิสตฺโต
จินฺเตสิ อยํ เทวี รญฺโญ พหุปฺปการา สเสฺนหา, ราชา ปเนตํ
กิสฺมิญฺจิ น มญฺญติ, สกฺการสมฺมานมสฺสา กาเรสฺสามีติ ตํ
อุปสงฺกมิตฺวา อุปจารํ กตฺวา เอกมนฺตํ ฐตฺวา กินฺตาตาติ วุตฺเต กถํ
สมุฏฺฐาเปตุํ มยํ เทวิ ตุมฺเห อุปฏฺฐหาม, กึ นาม มหลฺลกานํ
มาตาปิตูนํ วตฺถกฺขณฺฑํ วา ภตฺตปิณฺฑํ วา ทาตุํ น วฏฺฏตีติ อาห ฯ
ตาต อหํ อตฺตนาปิ กิญฺจิ น ลภามิ, ตุมฺหากํ กึ ทสฺสามิ, นนุ
ลภนกาเล อทาสึ, อิทานิ ปน เม ราชา น กิญฺจิ เทติ,  ติฏฺฐตุ
อญฺญํ ทานํ, รชฺชํ คณฺหิตุํ อาคจฺฉนฺโต อนฺตรามคฺเค ภตฺตปุฏํ
ลภิตฺวา ภตฺตมตฺตมฺปิ เม อทตฺวา อตฺตนาว ภุญฺชีติ ฯ กึ ปน
อมฺม รญฺโญ สนฺติเก เอวํ กเถตุํ สกฺขิสฺสถาติ ฯ สกฺขิสฺสามิ
ตาตาติ ฯ เตน หิ อชฺเชว มม รญฺโญ สนฺติเก ฐิตกาเล มยิ
ปุจฺฉนฺเต เอวํ กเถถ, อชฺเชว โว คุณํ ชานาเปสฺสามีติ ฯ เอวํ
วตฺวา โพธิสตฺโต ปุริมตรํ คนฺตฺวา รญฺโญ สนฺติเก อฏฺฐาสิ ฯ
สาปิ คนฺตฺวา รญฺโญ สนฺติเก อฏฺฐาสิ ฯ อถ นํ โพธิสตฺโต อมฺม
ตุมฺเห อติวิย กกฺขฬา, กินฺนาม ปิตูนํ วตฺถกฺขณฺฑํ วา
ภตฺตปิณฺฑมตฺตํ วา ทาตุํ น วฏฺฏตีติ ฯ ตาต อหเมว รญฺโญ สนฺติกา
กิญฺจิ น ลภามิ, ตุมฺหากํ กึ ทสฺสามีติ ฯ นนุ อคฺคมเหสิฏฺฐานํ
โว ลทฺธนฺติ ฯ ตาต กิสฺมิญฺจิ สมฺมาเน อสติ อคฺคมเหสิฏฺฐานํ
กึ กริสฺสติ, อิทานิ เม ตุมฺหากํ ราชา กึ ทสฺสติ, โส อนฺตรามคฺเค
ภตฺตปุฏํ ลภิตฺวา ตโต กิญฺจิ อทตฺวา สยเมว ภุญฺชีติ ฯ โพธิสตฺโต
เอวํ กิร มหาราชาติ ปุจฺฉิ ฯ ราชา อธิวาเสสิ ฯ โพธิสตฺโต ตสฺส
อธิวาสนํ วิทิตฺวา เตน หิ อมฺม รญฺโญ อปฺปิยกาลโต ปฏฺฐาย
กึ ตุมฺหากํ อิธ วาเสน, โลกสฺมึ หิ อปฺปิยสมฺปโยโคว ทุกฺโข,
ตุมฺหากํ อิธ วาเส สติ รญฺโญ อปฺปิยสมฺปโยโค ทุกฺขํ ภวิสฺสติ,
อิเม สตฺตา นาม ภชนฺตํ ภชนฺติ, อภชนฺตํ อภชนภาวํ ญตฺวา
อญฺญตฺถ คนฺตพฺพํ, มหนฺโต หิ โลกสนฺนิวาโสติ วตฺวา อิมา คาถา
อโวจ
                นเม นมนฺตสฺส, ภเช ภชนฺตํ,
                กิจฺจานุกุพฺพสฺส กเรยฺย กิจฺจํ,
                นานตฺถกามสฺส กเรยฺย อตฺถํ,
                อสมฺภชนฺตมฺปิ น สมฺภเชยฺย ฯ
                จเช จชนฺตํ, วนถํ น กยิรา,
                อเปตจิตฺเตน น สมฺภเชยฺย,
                ทิโช ทุมํ ขีณผลํว ญตฺวา
                อญฺญํ สเมกฺเขยฺย, มหา หิ โลโกติ ฯ
     ตตฺถ นเม นมนฺตสฺส ภเช ภชนฺตนฺติ โย อตฺตโน นมติ
ตสฺเสว ปฏินเมยฺย, โย จ ภชติ ตญฺเญว ภเชยฺย ฯ กิจฺจานุกุพฺพสฺส
กเรยฺย กิจฺจนฺติ อตฺตโน อุปฺปนฺนํ กิจฺจํ อนุกุพฺพนฺตสฺเสว ตสฺสาปิ
อุปฺปนฺนกิจฺจํ ปฏิกเรยฺย ฯ จเช จชนฺตํ, วนถํ น กยิราติ อตฺตานํ
ชหนฺตํ ชเหเถว, กิญฺจิ ตสฺมึ ตณฺหาสงฺขาตํ วนถํ น กเรยฺย ฯ
อเปตจิตฺเตนาติ วิคตจิตฺเตน วิปลฺลฏฺฐจิตฺเตน ฯ น สมฺภเชยฺยาติ
ตถารูเปน สทฺธึ น สมาคจฺเฉยฺย ฯ ทิโช ทุมนฺติ ยถา สกุโณ
ปุพฺเพ ผลิตมฺปิ รุกฺขํ ผเล ขีเณ ขีณผโล อยนฺติ ญตฺวา ตํ ฉฑฺเฑตฺวา
อญฺญํ สเมกฺขติ ปริเยสติ เอวํ อญฺญํ สเมกฺเขยฺย, มหา หิ เอส
โลโก, อวสฺสํ ตุมฺเหสุ สเสฺนหํ เอกํ ปุริสํ ลภิสฺสถาติ ฯ
     ตํ สุตฺวา พาราณสิราชา เทวิยา สพฺพิสฺสริยํ อทาสิ ฯ ตโต
ปฏฺฐาย สมคฺคา สมฺโมทมานา วสึสุ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ
สโมธาเนสิ ฯ สจฺจปริโยสาเน เทฺว ชายปติกา โสตาปตฺติผเล
ปติฏฺฐหึสุ ฯ ตทา ชายปติกา อิเมว เทฺว ชายปติกา อเหสุํ,
ปณฺฑิตามจฺโจ ปน อหเมวาติ ฯ
                    ปุฏภตฺตชาตกํ ตติยํ ฯ
                        -------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๒๖๙-๒๗๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=5344&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=5344&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=295              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1700              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1690              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1690              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]