บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
๕ มูลปริยายชาตกํ กาโล ฆสติ ภูตานีติ อิทํ สตฺถา อุกฺกฏฺฐํ นิสฺสาย สุภควเน วิหรนฺโต มูลปริยายสุตฺตนฺตํ อารพฺภ กเถสิ ฯ ตทา กิร ปญฺจสตา พฺราหฺมณา ติณฺณํ เวทานํ ปารคู สาสเน ปพฺพชิตฺวา ตีณิ ปิฏกานิ อุคฺคณฺหิตฺวา มานมทมตฺตา หุตฺวา สมฺมาสมฺพุทฺโธปิ ตีณิ ปิฏกานิ ชานาติ, มยมฺปิ ตานิ ชานาม, เอวํ สนฺเต กึ ตสฺส อมฺเหหิ นานากรณนฺติ พุทฺธุปฏฺฐานํ น คจฺฉนฺติ ปฏิปกฺขา หุตฺวา จรนฺติ ฯ อเถกทิวสํ สตฺถา เตสุ อาคนฺตฺวา อตฺตโน สนฺติเก สนฺนิสินฺเนสุ อฏฺฐหิ ภูมีหิ ปฏิมณฺฑิตฺวา มูลปริยายสุตฺตํ กเถสิ ฯ เต น กิญฺจิ สลฺลกฺขึสุ ฯ อถ เนสํ เอตทโหสิ มยํ อมฺเหหิ สทิสา ปณฺฑิตา นตฺถีติ มานํ กโรม, อิทานิ ปน น กิญฺจิ ชานาม, พุทฺเธหิ สทิโส ปณฺฑิโต นาม นตฺถิ, อโห พุทฺธคุณา นามาติ ฯ เต ตโต ปฏฺฐาย--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๖.
นีหตมานา หุตฺวา อุทฺธตทาฐา วิย สปฺปา นิพฺพิเสวนา ชาตา ฯ สตฺถา อุกฺกฏฺฐายํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เวสาลึ คนฺตฺวา โคตมเก เจติเย โคตมกสุตฺตนฺตํ กเถสิ ฯ ทสสหสฺสี โลกธาตุ กมฺปิ ฯ ตํ สุตฺวา เต ภิกฺขู อรหตฺตํ ปาปุณึสุ ฯ มูลปริยายสุตฺตนฺตปริโยสาเน ปน สตฺถริ อุกฺกฏฺฐายํ วิหรนฺเต เยว ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส อโห พุทฺธานํ อานุภาโว, เต นาม พฺราหฺมณา ปพฺพชิตฺวา ตถา มานมทมตฺตา ภควตา มูลปริยายเทสนาย นีหตมานา กตาติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพปาหํ อิเม เอวํ มานปคฺคหิตสิเร วิจรนฺเต นีหตมาเน อกาสึ เยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ติณฺณํ เวทานํ ปารคู ทิสาปาโมกฺโข อาจริโย หุตฺวา ปญฺจมาณวกสตานํ มนฺเต วาเจสิ ฯ เต ปญฺจสตา นิฏฺฐิตสิปฺปา สิปฺเปสุ อนุโยคํ ทตฺวา ยตฺตกํ อมฺเห ชานาม, อาจริโยปิ ตตฺตกเมว, วิเสโส นตฺถีติ มานถทฺธา หุตฺวา อาจริยสฺส สนฺติกํ น คจฺฉนฺติ วตฺตปฏิวตฺตํ น กโรนฺติ ฯ เต เอกทิวสํ อาจริเย พทรรุกฺขมูเล นิสินฺเน ตํ วมฺเภตุกามา พทรรุกฺขํ นเขน อาโกเฏตฺวา นิสฺสาโร จายํ รุกฺโขติ อาหํสุ ฯ โพธิสตฺโต อตฺตโน วมฺภนภาวํ ญตฺวา อนฺเตวาสิกา เอกํ โว ปญฺหํ ปุจฺฉิสฺสามีติ อาห ฯ เต หฏฺฐปหฏฺฐาว วเทถ,--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๗.
กเถสฺสามาติ ฯ อาจริโย ปญฺหํ ปุจฺฉนฺโต ปฐมํ คาถมาห กาโล ฆสติ ภูตานิ สพฺพาเนว สหตฺตนา, โย จ กาลฆโส ภูโต ส ภูตปจนึ ปจีติ ฯ ตตฺถ กาโลติ ปุเรภตฺตกาโลปิ ปจฺฉาภตฺตกาโลปีติ เอวมาทิ ฯ ภูตานีติ สตฺตาธิวจนเมตํ ฯ น กาโล ภูตานํ จมฺมมํสาทีนิ ลุญฺจิตฺวา ขาทติ, อปิ จ โข เนสํ อายุวณฺณพลานิ เขเปนฺโต โยพฺพนํ มทฺทนฺโต อาโรคฺยํ วินาเสนฺโต ฆสติ ขาทตีติ วุจฺจติ ฯ เอวํ ฆสนฺโต จ น กิญฺจิ วชฺเชนฺโต สพฺพาเนว ฆสติ ฯ น เกวลญฺจ ภูตาเนว อปิ จ โข สหตฺตนา อตฺตานมฺปิ ฆสติ, ปุเรภตฺตกาโล ปจฺฉาภตฺตกาลํ น ปาปุณาติ ฯ เอส นโย ปจฺฉาภตฺตกาลาทีสุ ฯ โย จ กาลฆโส ภูโตติ ขีณาสวสฺเสตํ อธิวจนํ ฯ โส หิ อริยมคฺเคน อายตึ ปฏิสนฺธิกาลํ เขเปตฺวา ขาทิตฺวา ฐิตตฺตา กาลฆโสติ วุจฺจติ ฯ ส ภูตปจนึ ปจีติ ยายํ ตณฺหา อปาเยสุ ภูเต ปจติ ตํ ญาณคฺคินา ปจิ ทหิ ภสฺมมกาสิ ฯ เตน ภูตปจนึ ปจีติ วุจฺจติ ฯ ปชนินฺติปิ ปาโฐ ฯ ชนิตํ นิพฺพตฺติตนฺติ อตฺโถ ฯ อิมํ ปญฺหํ สุตฺวา มาณเวสุ เอโกปิ ชานิตุํ สมตฺโถ นาโหสิ ฯ อถ เน โพธิสตฺโต มา โข ตุมฺเห อยํ ปญฺโห ตีสุ เวเทสุ อตฺถีติ สญฺญํ อกริตฺถ, ตุมฺเห ยมหํ ชานามิ, ตํ สพฺพํ ชานามาติ มญฺญมานา มํ พทรรุกฺขสทิสํ กโรถ, มม ตุมฺเหหิ อญฺญาตสฺส พหุโน ปชานนภาวํ น ชานาถ, คจฺฉถ, สตฺตเม ทิวเส กาลํ--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๘.
ทมฺมิ, เอตฺตเกน กาเลน อิมํ ปญฺหํ จินฺเตถาติ ฯ เต โพธิสตฺตํ วนฺทิตฺวา อตฺตโน อตฺตโน วสนฏฺฐานํ คนฺตฺวา สตฺตาหํ จินฺเตตฺวาปิ ปญฺหสฺส เนว อนฺตํ น โกฏึ ปสฺสึสุ ฯ เต สตฺตเม ทิวเส อาจริยสฺส สนฺติกํ อาคนฺตฺวา วนฺทิตฺวา นิสีทิตฺวา กึ ภทฺทมุขา ชานาถ ปญฺหนฺติ วุตฺเต น ชานามาติ วทึสุ ฯ ปุน โพธิสตฺโต เต ครหมาโน ทุติยํ คาถมาห พหูนิ นรสีสานิ โลมสานิ พฺรหานิ จ คีวาสุ ปฏิมุกฺกานิ โกจิเทเวตฺถ กณฺณวาติ ฯ ตสฺสตฺโถ พหูนิ นรานํ สีสานิ ทิสฺสนฺติ, สพฺพานิ จ ตานิ โลมสานิ, สพฺพานิ มหนฺตานิ, คีวาสุ เยว ฐปิตานิ, น ตาลผลํ วิย หตฺเถน คหิตานิ, นตฺถิ เตสํ อิเมหิ ธมฺเมหิ นานากรณํ ฯ เอตฺถ ปน โกจิเทว กณฺณวาติ อตฺตานํ สนฺธายาห ฯ กณฺณวาติ ปญฺญวา ฯ กณฺณฉิทฺทํ ปน น กสฺสจิ นตฺถิ ฯ อิติ เต มาณวเก กณฺณฉิทฺทมตฺตเมว ตุมฺหากํ พาลานํ อตฺถิ, น ปญฺญาติ ครหิตฺวา ปญฺหํ วิสฺสชฺเชสิ ฯ เต สุตฺวา อโห อาจริยา นาม มหนฺตาติ ขมาเปตฺวา นีหตมานา โพธิสตฺตํ อุปฏฺฐหึสุ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ ตทา ปญฺจสตา มาณวกา อิเม ภิกฺขู อเหสุํ, อาจริโย ปน อหเมวาติ ฯ มูลปริยายชาตกํ ปญฺจมํ ฯ ---------อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้า ๓๔๕-๓๔๘. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=6827&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=6827&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=340 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1920 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1907 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1907 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]