อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                     อุทปานวคฺควณฺณนา
                       --------
                     อุทปานทูสกชาตกํ
     อารญฺญกสฺส อิสิโนติ อิทํ สตฺถา อิสิปตเน วิหรนฺโต เอกํ
อุทปานทูสกํ สิคาลํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     เอโก กิร สิคาโล ภิกฺขุสงฺฆสฺส อุทปานํ อุจฺจารปสฺสาวกรเณน
ทูเสตฺวา ปกฺกามิ ฯ อถ นํ เอกทิวสํ อุทปานสมีปํ
อาคตํ สามเณรา เลฑฺฑูหิ ปหริตฺวา กิลเมสุํ ฯ โส ตโต ปฏฺฐาย
ตํ ฐานํ ปุน นิวตฺเตตฺวาปิ น โอโลเกสิ ฯ ภิกฺขู ตํ ปวุตฺตึ ญตฺวา
ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส อุทปานทูสกสิคาโล กิร
สามเณเรหิ กิลมิตกาลโต ปฏฺฐาย ปุน นิวตฺเตตฺวาปิ น โอโลเกสีติ ฯ
สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ
ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว อยํ
อุทปานทูสโก ปุพฺเพปิ อุทปานทูสโกเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ อิทเมว อิสิปตนํ อยเมว อุทปาโน อโหสิ ฯ
ตทา โพธิสตฺโต พาราณสิยํ กุลฆเร นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต
อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อิสิคณปริวุโต อิสิปตเน วาสํ กปฺเปสิ ฯ
ตทา เอโก จ สิคาโล อิทเมว อุทปานํ ทูเสตฺวา ปกฺกมติ ฯ
อถ นํ เอกทิวสํ ตาปสา ปริวาเรตฺวา เอเกน อุปาเยน ตํ คเหตฺวา
โพธิสตฺตสฺส สนฺติกํ นยึสุ ฯ โพธิสตฺโต สิคาเลน สทฺธึ สลฺลปนฺโต
ปฐมํ คาถมาห
        อารญฺญกสฺส อิสิโน        จิรํ รตฺตํ ตปสฺสิโน
        กิจฺฉากตํ อุทปานํ         กถํ สมฺม อปาหสีติ ฯ
     ตสฺสตฺโถ อรญฺเญ วสนตาย อารญฺญกสฺส เอสิตคุณตฺตา
อิสิโน จิรํ รตฺตํ ตปํ นิสฺสาย วุฏฺฐตฺตา ตปสฺสิโน กิจฺฉากตํ
กิจฺเฉน ทุกฺเขน นิฏฺฐาปิตํ อุทปานํ กถํ กิมตฺถาย สมฺม สิคาล ตฺวํ
อปาหสิ มุตฺตกรีเสน อชฺโฌตฺถริ ทูเสสิ ตฺวํ กึ มุตฺตกรีสํ เอตฺถ
อปาหสิ ปาเตสีติ ฯ
     ตํ สุตฺวา สิคาโล ทุติยํ คาถมาห
        เอส ธมฺโม สิคาลานํ      ยํ ปิวิตฺวา โอหทามเส
        ปิตุปิตามหํ ธมฺโม         น ตํ อุชฺฌาตุมรหสีติ ฯ
     ตตฺถ เอส ธมฺโมติ เอส สภาโว ฯ ยํ ปิวิตฺวา โอหทามเสติ
สมฺม ยํ มยํ ยตฺถ ปานียํ ปิวาม ตเมว อูหทามปิ โอมุตฺเตมปิ
เอส อมฺหากํ สิคาลานํ ธมฺโมติ ทสฺเสติ ฯ ปิตุปิตามหนฺติ
ปิตูนญฺจ ปิตามหานญฺจ โน เอส ธมฺโม ฯ น ตํ อุชฺฌาตุมรหสีติ
ตํ เอตํ อมฺหากํ ปเวณิยา อาคตํ ธมฺมํ สภาวํ ตฺวํ อุชฺฌายิตุํ
นารหสิ น ยุตฺตํ โว เอตฺถ กุชฺฌิตุนฺติ ฯ
    อถสฺส โพธิสตฺโต ตติยํ คาถมาห
        เยสํ โว เอทิโส ธมฺโม    อธมฺโม ปน กีทิโส
        มา โว ธมฺมํ อธมฺมํ วา    อทฺทสาม กุทาจนนฺติ ฯ
     ตตฺถ มา โวติ ตุมฺหากํ ธมฺมํ วา อธมฺมํ วา มยํ มา
กทาจิ อทฺทสามาติ ฯ
     เอวํ มหาสตฺโต ตสฺส โอวาทํ ทตฺวา มา ปุน อาคจฺเฉยฺยาสีติ
อาห ฯ โส ตโต ปฏฺฐาย ปุน นิวตฺเตตฺวาปิ น โอโลเกสิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา สจฺจานิ ปกาเสตฺวา ชาตกํ
สโมธาเนสิ ตทา อุทปานทูสโก อยเมว สิคาโล อโหสิ
คณสตฺถา ปน อหเมวาติ ฯ
                   อุทปานทูสกชาตกํ ปฐมํ
                   ----------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๑๐๑-๑๐๓.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=2098&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=2098&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=412
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2236
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2211
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2211
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27