อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                        โคธชาตกํ
     สมณนฺตํ มญฺญมาโนติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต กุหกํ
ภิกฺขุํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     วตฺถุ เหฏฺฐา วิตฺถาริตเมว ฯ อิธาปิ ภิกฺขู ตํ ภิกฺขุํ อาเนตฺวา
อยํ ภนฺเต กุหโกติ สตฺถุ ทสฺเสสุํ ฯ สตฺถา น ภิกฺขเว อิทาเนว
ปุพฺเพปิ เอส กุหโกเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
โคธโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต กายุปปนฺโน อรญฺเญ วสติ ฯ
เอโก ทุสฺสีลตาปโส ตสฺส อวิทูเร ปณฺณสาลํ มาเปตฺวา วาสํ
กปฺเปสิ ฯ โพธิสตฺโต โคจราย จรนฺโต ตํ ทิสฺวา สีลวนฺตตาปสสฺส
ปณฺณสาลา ภวิสฺสตีติ ตตฺถ คนฺตฺวา ตํ วนฺทิตฺวา อตฺตโน
วสนฏฺฐานเมว คโต ฯ อเถกทิวสํ โส กูฏตาปโส อุปฏฺฐากกุเลสุ
สมฺปาทิตํ มธุรมํสํ ลภิตฺวา กึ มํสนฺนาเมตนฺติ ปุจฺฉิตฺวา
โคธมํสนฺติ สุตฺวา รสตณฺหาย อภิภูโต มยฺหํ อสฺสมปทํ นิพทฺธํ อาคจฺฉมานํ
โคธํ มาเรตฺวา ยถารุจึ ปจิตฺวา ขาทิสฺสามีติ สปฺปิทธิกฏุกภณฺฑาทีนิ
คเหตฺวา ตตฺถ คนฺตฺวา มุคฺครํ กาสาเวน ปฏิจฺฉาเทตฺวา
โพธิสตฺตสฺสาคมนํ โอโลเกนฺโต ปณฺณสาลทฺวาเร อุปสนฺตุปสนฺโต
วิย นิสีทิ ฯ โส อาคนฺตฺวา ตํ ปทุฏฺฐินฺทฺริยํ ทิสฺวา อิมินา
อมฺหากํ สชาติกมํสํ ขาทิตํ ภวิสฺสติ   ปริคฺคณฺหามิ นนฺติ อโธวาเต
ฐตฺวา สรีรคนฺธํ ฆายิตฺวา สชาติกมํสสฺส ขาทิตภาวํ ญตฺวา ตาปสํ
อนุปคมฺม ปฏิกฺกมิตฺวา จริ ฯ โสปิ ตสฺส อนาคมนํ ญตฺวา มุคฺครํ
ขิปิ ฯ มุคฺคโร สรีเร อปติตฺวา นงฺคุฏฐโกฏึ ปาปุณิ ฯ ตาปโส
คจฺฉ วิรทฺโธสฺมีติ อาห ฯ โพธิสตฺโต มํ ตาว วิรทฺโธสิ
จตฺตาโร ปน อปาเย น วิรทฺโธสีติ ปลายิตฺวา จงฺกมนโกฏิยํ
ฐิตวมฺมิกํ ปวิสิตฺวา อญฺเญน ฉิทฺเทน สีสํ นีหริตฺวา เตน สทฺธึ
สลฺลปนฺโต เทฺว คาถา อภาสิ
         สมณนฺตํ มญฺญมาโน      อุปาคญฺฉึ อสญฺญตํ
         โส มํ ทณฺเฑน ปาหาสิ   ยถา อสฺสมโณ ตถา
         กินฺเต ชฏาหิ ทุมฺเมธ    กินฺเต อชินสาฏิยา
         อพฺภนฺตรนฺเต คหนํ พาหิรํ ปริมชฺชสีติ ฯ
     ตตฺถ อสญฺญตนฺติ กายาทีหิ อสญฺญตํ อสฺสมณเมว สมานํ
ตํ สมโณ เอโสติ  สมิตปาปตาย สมตาย สมโณติ มญฺญมาโน
อุปคญฺฉึ ฯ ปาหาสีติ ปหริ ฯ อชินสาฏิยาติ เอกํสํ กตฺวา ปารุเตน
อชินจมฺเมน ตุยฺหํ โก อตฺโถ ฯ อพฺภนฺตรนฺเตติ ตว สรีรพฺภนฺตรํ
วิสปูรํ วิย อลาพุ คูถปูโร วิย อาวาโฏ อาสีวิสปูโร วิย วมฺมิโก
กิเลสคหนํ ฯ พาหิรนฺติ เกวลํ พหิ สรีรํ ปริมชฺชสี (ติ) อนฺโต
ผรุสตาย พหิ มฏฺฐตาย หตฺถิลณฺฑํ วิย อสฺสลณฺฑํ วิย จ โหติ ฯ
     ตํ สุตฺวา ตาปโส ตติยํ คาถมาห
         เอหิ โคธ นิวตฺตสฺสุ     ภุญฺช สาลีนโมทนํ
         เตลํ โลณญฺจ เม อตฺถิ   ปหุตํ มยฺหํ ปิปฺผลีติ ฯ
     ตตฺถ ปหุตํ มยฺหํ ปิปฺผลีติ น กวลํ สาลีนโมทนํ เตลโลณเมว
หิงฺคุชิรกสิงฺคิเวรมริจปิปฺผลิปฺปเภทํ  กฏุกภณฺฑมฺปิ มยฺหํ พหุ
อตฺถิ เตนาภิสงฺขตํ สาลีนโมทนํ ภุญฺช เอหีติ ฯ
     ตํ สุตฺวา โพธิสตฺโต จตุตฺถํ คาถมาห
         เอส ภิยฺโย ปเวกฺขามิ   วมฺมิกํ สตโปริสํ
         เตลํ โลณญฺจ กินฺเตสิ    อหิตํ มยฺหํ ปิปฺผลีติ ฯ
     ตตฺถ ปเวกฺขามีติ ปวิสิสฺสามิ ฯ อหิตนฺติ ยํ เอตํ ตว
กฏุกภณฺฑสงฺขาตํ ปิปฺผลิ เอตํ มยฺหํ อหิตํ อสปฺปายนฺติ ฯ
     เอวญฺจปน วตฺวา     อเร กูฏชฏิล สเจ อิธ วสิสฺสสิ
โคจรคามมนุสฺเสว ตํ อยํ โจโรติ คาหาเปตฺวา วิปฺปการํ
ปาเปสฺสามิ ขิปฺปํ ปลายสฺสูติ ตํ ตชฺเชสิ ฯ กูฏชฏิโล ตโต ปลายิ ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
กูฏชฏิโล อยํ กุหกภิกฺขุ อโหสิ โคธราชา ปน อหเมวาติ ฯ
                     โคธชาตกํ ปญฺจมํ
                      ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๓๓๒-๓๓๔.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=6902&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=6902&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=598
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=2955
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=2917
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=2917
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27