ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๔ ติก-ปญฺจกนิปาต

                     จุลฺลธมฺมปาลชาตกํ
     อหเมว ทูสิยา ภูนหตาติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต
เทวทตฺตสฺส วธาย ปริสกฺกนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     อญฺเญสุ ชาตเกสุ เทวทตฺโต โพธิสตฺตสฺส ตาสมตฺตมฺปิ กาตุํ
นาสกฺขิ ฯ อิมสฺมึ ปน จุลฺลธมฺมปาลชาตเก  โพธิสตฺตสฺส สตฺตมาสิกกาเล
หตฺถปาเท จ สีสญฺจ ฉินฺทาเปตฺวา อสิมาลกํ นาม กาเรสิ ฯ
ททฺทรชาตเก คีวํ วตฺเตตฺวา ๑- มาเรตฺวา อุทฺธเน มํสํ ปจิตฺวา ขาทิ ฯ
@เชิงอรรถ:  วลิตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๑.

ขนฺติวาทิชาตเก ทฺวีหิปิ กสาหิ ปหารสหสฺเสหิ ตาฬาเปตฺวา หตฺถปาเท จ กณฺณนาสญฺจ ฉินฺทาเปตฺวา ชฏาสุ คเหตฺวา กฑฺฒาเปตฺวา อุตฺตานกํ นิปชฺชาเปตฺวา อุเร ปาเทน ปหริตฺวา คโต ฯ โพธิสตฺโต ตํทิวสญฺเญว ชีวิตกฺขยํ ปาปุณิ ฯ จุลฺลนนฺทิกชาตเกปิ มหากปิชาตเกปิ มาราเปสิเยว ฯ เอวเมเวส ทีฆรตฺตํ วธาย ปริสกฺกนฺโต พุทฺธกาเล ปริสกฺกติเยว ฯ อเถกทิวสํ ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ อาวุโส เทวทตฺโต พุทฺธานํ มารณตฺถเมว อุปายํ กโรติ สมฺมาสมฺพุทฺธํ มาราเปสฺสามีติ ธนุคฺคหํ ปโยเชสิ สิลํ ปวิชฺฌิ นาฬาคิรึ วิสชฺชาเปสีติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อิทาเนว ปุพฺเพเปส มยฺหํ วธาย ปริสกฺกเตว อิทานิ ปน ตาสมตฺตมฺปิ กาตุํ น สกฺโกติ ปุพฺเพ มํ ธมฺมปาลกุมารกาเล อตฺตโน ปุตฺตํ สมานํ ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา อสิมาลกํ นาม กาเรสีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ มหาปตาเป นาม รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต ตสฺส อคฺคมเหสิยา จนฺทาย เทวิยา กุจฺฉิมฺหิ นิพฺพตฺติ ฯ ธมฺมปาโลติสฺส นามํ กรึสุ ฯ ตเมนํ สตฺตมาสิกกาเล มาตา คนฺโธทเกน นฺหาเปตฺวา อลงฺกริตฺวา กีฬาปยมานา นิสีทิ ฯ ราชา ตสฺสา วสนฏฺฐานํ อคมาสิ ฯ สา ปุตฺตํ กีฬาปยมานา สิเนเหน สมปฺปิตา หุตฺวา ราชานํ ปสฺสิตฺวาปิ น อุฏฺฐหิ ฯ โส จินฺเตสิ อยํ อิทาเนว ตาว ปุตฺตํ นิสฺสาย มานํ กโรติ มํ กิสฺมิญฺจิ น มญฺญติ ปุตฺเต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๒.

ปน วฑฺฒนฺเต มยิ มนุสฺโสติปิ น สญฺญํ กริสฺสติ อิทาเนว ฆาเตสฺสามีติ ฯ โส นิวตฺติตฺวา คนฺตฺวา ราชาสเน นิสีทิตฺวา อตฺตโน วิธาเนน อาคจฺฉตูติ โจรฆาตกํ ปกฺโกสาเปสิ ฯ โส กาสาววตฺถนิวตฺโถ รตฺตมาลาธโร ผรสุํ อํเส ฐเปตฺวา อุปธานฆฏิกํ หตฺถปาทฐปนทณฺฑกํ อาทาย อาคนฺตฺวา ราชานํ วนฺทิตฺวา กึ กโรมิ เทวาติ อฏฺฐาสิ ฯ เทวิยา สิริคพฺภํ ปวิสิตฺวา ธมฺมปาลํ อาเนหีติ ฯ เทวีปิ รญฺโญ กุชฺฌิตฺวา นิวตฺตภาวํ ญตฺวา โพธิสตฺตํ อุเร นิปชฺชาเปตฺวา โรทมานา นิสีทิ ฯ โจรฆาตโก คนฺตฺวา ตํ ปิฏฺฐิยา หตฺเถน ปหริตฺวา หตฺถโต กุมารํ อจฺฉินฺทิตฺวา อาทาย รญฺโญ สนฺติกํ อาคนฺตฺวา กึ กโรมิ เทวาติ อาห ฯ ราชา เอกํ ผลกํ อาหราเปตฺวา ปุรโต นิกฺขิปาเปตฺวา อิธ นํ นิปชฺชาเปหีติ อาห ฯ โส ตเถว อกาสิ ฯ จนฺทาเทวี ปุตฺตสฺส ปจฺฉโตว ปริเทวมานา อาคจฺฉิ ฯ ปุน โจรฆาตโก กึ กโรมิ เทวาติ อาห ฯ ธมฺมปาลสฺส หตฺเถ ฉินฺทาติ ฯ จนฺทาเทวี มหาราช มม ปุตฺโต สตฺตมาสิโก พาลโก น กิญฺจิ ชานาติ นตฺเถตสฺส โทโส โทโส ปน มหนฺโตปิ ๑- มยิ ภเวยฺย ตสฺมา มยฺหํ หตฺเถ ฉินฺทาเปหีติ อิมมตฺถํ ปกาเสนฺตี ปฐมํ คาถมาห อหเมว ทูสิยา ภูนหตา รญฺโญ มหาปตาปสฺส เอตํ มุญฺจตุ ธมฺมปาลํ หตฺเถ เม เทว เฉทหีติ ฯ ตตฺถ ทูสิยาติ ทูสิกา ตุมฺเห ทิสฺวา อนุฏฺฐหมานา @เชิงอรรถ: ๑. โหนฺโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๓.

โทสการิกาติ อตฺโถ ฯ ทูสิกาติปิ ปาโฐ ฯ อยเมว อตฺโถ ฯ ภูนหตาติ หตภูนา หตวุฑฺฒีติ อตฺโถ ฯ รญฺโญติ อิทํ ทูสิยาติ ปเทน โยเชตพฺพํ ฯ อหํ รญฺโญ มหาปตาปสฺส อปราธการิกา นายํ กุมาโร ตสฺมา นิรปราธํ เอตํ พาลกํ มุญฺจตุ ธมฺมปาลํ สเจ หิ หตฺเถ เฉทาเปตุกาโม โทสการิกาย หตฺเถ เม เทว เฉเทหีติ อยเมตฺถ อตฺโถ ฯ ราชา โจรฆาตกํ โอโลเกสิ ฯ กึ กโรมิ เทวาติ ฯ ปปญฺจํ อกตฺวา หตฺเถ ฉินฺทาติ ฯ ตสฺมึ ขเณ โจรฆาตโก ติขิณผรสุํ คเหตฺวา กุมารสฺส ตรุณวํสกลีเร วิย เทฺว หตฺเถ ฉินฺทิ ฯ โส ทฺวีสุ หตฺเถสุ ฉินฺทิยมาเนสุ เนว โรทติ น ปริเทวติ ฯ ขนฺติญฺจ เมตฺตญฺจ ปุเรจาริกํ กตฺวา อธิวาเสสิ ฯ จนฺทา ปน เทวี ฉินฺนหตฺถโกฏิยํ คเหตฺวา อุจฺจงฺเก กตฺวา โลหิตลิตฺตา ปริเทวมานา วิจริ ฯ ปุน โจรฆาตโก กึ กโรมิ เทวาติ ปุจฺฉิ ฯ เทฺวปิ ปาเท ฉินฺทาติ ฯ ตํ สุตฺวา จนฺทาเทวี ทุติยํ คาถมาห อหเมว ทูสิยา ภูนหตา รญฺโญ มหาปตาปสฺส เอตํ มุญฺจตุ ธมฺมปาลํ ปาเท เม เทว เฉทหีติ ฯ ตตฺถ อธิปฺปาโย ปุริมนเยเนว เวทิตพฺโพ ฯ ราชาปิ ปุน โจรฆาตกํ อาณาเปสิ ฯ โส อุโภปิ ปาเท ฉินฺทิ ฯ จนฺทาเทวี ปาทโกฏิกํ คเหตฺวา อุจฺจงฺเก กตฺวา โลหิตลิตฺตา ปริเทวมานา สามิ มหาปตาป นนุ ตุมฺเหหิ ฉินฺนหตฺถปาทา นาม ทารกา มาตรา โปเสตพฺพา โหนฺติ อหํ ภตึ กตฺวา มม ปุตฺตํ โปเสสฺสามิ เทหิ เม เอตนฺติ อาห ฯ โจรฆาตโก กึ เทว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๔.

กตา ราชาณา นิฏฺฐิตํ มม กิจฺจนฺติ ปุจฺฉิ ฯ น ตาว นิฏฺฐิตนฺติ ฯ อถ กึ กโรมีติ ฯ สีสมสฺส ฉินฺทาติ ฯ ตโต จนฺทาเทวี ตติยํ คาถมาห อหเมว ทูสิยา ภูนหตา รญฺโญ มหาปตาปสฺส เอตํ มุญฺจตุ ธมฺมปาลํ สีสํ เม เทว เฉทหีติ ฯ วตฺวา จ ปน สีสํ อุปเนสิ ฯ ปุน โจรฆาตโก กึ กโรมิ เทวาติ ปุจฺฉิ ฯ สีสมสฺส ฉินฺทาติ ฯ โส สีสํ ฉินฺทิตฺวา กตา เทว ราชาณาติ ปุจฺฉิ ฯ น ตาว กตาติ ฯ อถ กึ กโรมิ เทวาติ ฯ อสิตุณฺเฑน ตํ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อสิมาลกํ นาม กโรหีติ ฯ โส ตสฺส กเลวรํ อากาเส ขิปิตฺวา ตํ อสิตุณฺเฑน สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อสิมาลกํ นาม กตฺวา มหาตเล วิปฺปกีริ ฯ จนฺทาเทวี โพธิสตฺตสฺส มํเส อุจฺจงฺเก กตฺวา มหาตเล โรทมานา ปริเทวมานา อิมา คาถา อภาสิ นห นูนิมสฺส รญฺโญ มิตฺตามจฺจา จ วิชฺชเร สุหทา เย น วทนฺติ ราชานํ มา ฆาตยิ โอรสํ ปุตฺตํ นห นูนิมสฺส รญฺโญ มิตฺตา ญาตี จ วิชฺชเร สุหทา เย น วทนฺติ ราชานํ มา ฆาตยิ อตฺรชํ ปุตฺตํ จนฺทนสารานุลิตฺตา หตฺถา ฉิชฺชนฺติ ธมฺมปาลสฺส ทายาทสฺส ปฐพฺยา ปาณา เม เทว รุชฺฌตีติ ๑- ฯ ตตฺถ มิตฺตามจฺจา จ วิชฺชเรติ นูน อิมสฺส รญฺโญ @เชิงอรรถ: ๑. ตติยคาถา อติเรกํ วิย ขายติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๕.

ทฬฺหมิตฺตา วา สพฺพกิจฺเจสุ สหภาวิโน อมจฺจา วา มุทุหทยตาย สุหทา วา เกจิ น วิชฺชนฺติ ฯ เย น วทนฺตีติ เย อธุนา อาคนฺตฺวา อตฺตโน ปิยปุตฺตํ มา ฆาตยีติ น วทนฺติ อิมํ ราชานํ ปฏิเสเธนฺติ เต นตฺถิเยวาติ มญฺญามิ ฯ ทุติยคาถาย ญาตีติ ญาตกา ฯ อิมา ปน เทฺว คาถา วตฺวา จนฺทาเทวี อุโภหิ หตฺเถหิ หทยมํสํ ธารยมานา ตติยํ คาถมาห จนฺทนสารานุลิตฺตา พาหา ฉิชฺชนฺติ ธมฺมปาลสฺส ทายาทสฺส ปฐพฺยา ปาณา เม เทว รุชฺฌตีติ ๑- ฯ ตตฺถ ทายาทสฺส ปฐพฺยาติ ปิตุสนฺตกาย จาตุรนฺตาย ปฐวิยา ทายาทสฺส โลหิตจนฺทนสารานุลิตฺตา หตฺถา ฉิชฺชนฺติ ปาทา ฉิชฺชนฺติ สีสํ ฉิชฺชติ อสิมาลโกปิ กโต ตว สีสํ ๒- อจฺฉินฺทิตฺวา คโตสิทานีติ เอวมาทีนิ วิปฺปลปนฺตา เอวมาห ฯ ปาณา เม เทว รุชฺฌตีติ เทว มยฺหํ อิมํ โสกํ ธาเรตุํ อสกฺโกนฺติยาว ชีวิตํ นิรุชฺฌตีติ ฯ ตสฺสา เอวํ ปริเทวมานาย เอวํ ทยฺหมานํ เวฬุ วิย ๓- หทยํ ผลิ ฯ สา ตตฺเถว ชีวิตกฺขยํ ปตฺตา ฯ ราชาปิ ปลฺลงฺเก ฐาตุํ อสกฺโกนฺโต มหาตเล ปติ ฯ ปทรตลํ ทฺวิธา ภิชฺชิ ฯ โส ตโตปิ ภูมิยํ ปติ ฯ ตโต จตุนหุตาธิกทฺวิโยชนสตสหสฺสพหลาปิ ฆนปฐวี ตสฺสาคุณํ ธาเรตุํ อสกฺโกนฺตี ภิชฺชิตฺวา วิวรมทาสิ ฯ อวีจิโต @เชิงอรรถ: นิรุชฺฌนฺติ ฯ วํสํ ฯ ทยฺหมาเน เวฬุวเน เวฬุ วิย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕๖.

ชาลา อุฏฺฐาย กุลทตฺติเยน กมฺพเลน ปริกฺขิปนฺตา วิย ตํ คเหตฺวา อวีจิมฺหิ ขิปิ ฯ จนฺทาย จ โพธิสตฺตสฺส จ อมจฺจา สรีรกิจฺจํ กรึสุ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา ราชา เทวทตฺโต อโหสิ จนฺทาเทวี มหาปชาปตีโคตมี ธมฺมปาลกุมาโร ปน อหเมวาติ ฯ จุลฺลธมฺมปาลชาตกํ อฏฺฐมํ ------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๔๕๐-๔๕๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=9351&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=9351&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=737              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3492              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3463              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3463              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]