ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๔ ภาษาบาลีอักษรไทย ที.อ. (สุมงฺคล.๑)

                          ๑๒. โลหิจฺจสุตฺต
                       โลหิจฺจพฺราหฺมณวตฺถุวณฺณนา
      [๕๐๑] เอวมฺเม สุตํ ฯเปฯ โกสเลสูติ โลหิจฺจสุตฺตํ. ตตฺรายํ
อนุตฺตานปทวณฺณนา:-  สาลวติกาติ ตสฺส คามสฺส นามํ, โส กิร วติยา วิย
สมนฺตโต สาลปนฺติยา ปริกฺขิตฺโต. ตสฺมา สาลวติกาติ วุจฺจติ. โลหิจฺโจติ ตสฺส
พฺราหฺมณสฺส นามํ.
      [๕๐๒] ปาปกนฺติ ปรานุกมฺปา วิรหิตตฺตา ลามกํ, น ปน
อุจฺเฉทสสฺสตานํ อญฺญตรํ. อุปฺปนฺนํ โหตีติ ชาตํ โหติ, น เกวลญฺจ จิตฺเต
ชาตมตฺตเมว. โส กิร ตสฺส ๑- วเสน ๑- ปริสมชฺเฌปิ เอวํ ภาสติเยว. กึ หิ ปโร
ปรสฺสาติ ปโร โย  อนุสาสิยติ, โส ตสฺส อนุสาสกสฺส กึ กริสสฺสติ. อตฺตนา
ปฏิลทฺธํ กุสลํ ธมฺมํ อตฺตนาว สกฺกตฺวา ครุํ กตฺวา วิหาตพฺพนฺติ วทติ.
      [๕๐๔] โรสิกํ นฺหาปิตํ อามนฺเตสีติ "โรสิกา"ติ เอวํ อิตฺถีลิงฺควเสน
ลทฺธนามํ นฺหาปิตํ อามนฺเตสิ. โส กิร ภควโต อาคมนํ สุตฺวา จินฺเตสิ "วิหารํ
คนฺตฺวา ทฏฺฐพฺพํ ๒- นาม ๒- ภาโร, เคหมฺปน อาณาเปตฺวา ปสฺสิสฺสามิ เจว
ยถาสตฺติ จ อาคนฺตุกภิกฺขํ ทสฺสามี"ติ, ตสฺมา ตํ ๓- นฺหาปิตํ อามนฺเตสิ.
      [๕๐๘] ปิฏฺฐิโต ปิฏฺฐิโตติ กถาผาสุกตฺถํ ปจฺฉโต ปจฺฉโต อนุพนฺโธ
โหติ. วิเวเจตูติ วิโมเจตุ, ๔- ตํ ทิฏฺฐิคตํ วิโนเทตูติ วทติ. อยํ กิร อุปาสโก
โลหิจฺจสฺส พฺราหฺมณสฺส ปิยสหายโก, ตสฺมา ตสฺส อตฺถกามตาย เอวมาห.
อปฺเปวนาม สิยาติ เอตฺถ ปฐมวจเนน ภควา คชฺชติ, ทุติยวจเนน อนุคชฺชติ.
อยํ กิเรตฺถ อธิปฺปาโย:- โรสิเก เอตทตฺถเมว มยา จตฺตาริ อสงฺเขยฺยานิ
กปฺปสตสหสฺสญฺจ วิวิธานิ ทุกฺกรานิ กโรนฺเตน ปารมิโย ปูริตา, เอตทตฺถเมว
สพฺพญฺญุตญาณํ ปฏิวิทฺธํ, น เม โลหิจฺจสฺส ทิกฺฐิคตํ ภินฺทิตุํ ภาโรติ อิมมตฺถํ
ทสฺเสนฺโต ปฐมวจเนน ภควา คชฺชติ. เกวลํ โรสิเก โลหิจฺจสฺส มม สนฺติเก
อาคมนํ วา นิสชฺชา วา อลฺลาปสลฺลาโป วา โหตุ, สเจปิ โลหิจฺจสทิสานํ
@เชิงอรรถ: ๑-๑ ม. ตสฺเสว      ๒-๒ ฉ.ม. ทิฏฺฐํ นามํ ภาโร      ฉ.ม. เอวํ     ม. โมเจตุ
สตสหสฺสกงฺขา ๑- โหติ, ปฏิพโล  อหํ วิโนเทตุํ, โลหิจฺจสฺส ปน เอกกสฺส
ทิฏฺฐิวิโนทเน มยฺหํ โก ภาโรติ อิมมตฺถํ ทสฺเสนฺโต ทุติยวจเนน ภควา
อนุคชฺชตีติ เวทิตพฺโพ.
                      โลหิจฺจพฺราหฺมณานุโยควณฺณนา
      [๕๐๙] สมุทยสญฺชาตีติ สมุทยสฺส สญฺชาติ โภคุปฺปาโท, ตโต
อุฏฺฐิตํ ธนธญฺญนฺติ อตฺโถ. เย ตํ อุปชีวนฺตีติ เย ญาติปริชนทาสกมฺมกราทโย
ชนา ตํ นิสฺสาย ชีวนฺติ. อนฺตรายกโรติ ลาภนฺตรายกโร. หิตานุกมฺปีติ เอตฺถ
หิตนฺติ วุฑฺฒิ. อนุกมฺปีติ อิจฺฉตีติ ๒- อตฺโถ, วุฑฺฒึ อิจฺฉติ วา โน วาติ
วุตฺตํ โหติ. นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนึ วาติ สเจ สา มิจฺฉาทิฏฺฐิ สมฺปชฺชติ,
นิยตา โหติ, เอกํเสน นิรเย นิพฺพตฺเตติ, ๓- โน เจ, ติรจฺฉานโยนิยํ
นิพฺพตฺเตตีติ ๓- อตฺโถ.
      [๕๑๐-๕๑๑] อิทานิ ยสฺมา ยถา อตฺตโน ลาภนฺตราเยน สตฺตา
สํวิชฺชนฺติ, น ตถา ปเรสํ, ตสฺมา สุฏฺฐุตรํ พฺราหฺมณํ สํเวเชตุกาโม "ตํ กึ
มญฺญสี"ติ ทุติยํ อุปปตฺติมาห. เย จิเมติ เย จ อิเม ตถาคตสฺส ธมฺมเทสนํ
สุตฺวา อริยภูมึ โอกฺกมิตุํ อสกฺโกนฺตา ๔- กุลปุตฺตา. ทิพฺพา คพฺภาติ อุปโยคตฺเถ
ปจฺจตฺตวจนํ, ทิพฺเพ คพฺเภติ อตฺโถ. ทิพฺพา, คพฺภาติ จ ฉนฺนํ เทวโลกานเมตํ
อธิวจนํ. ปริปาเจนฺตีติ เทวโลกคามินึ ปฏิปทํ ปูรยมานา, ทานํ ททมานา, สีลํ
รกฺขมานา, คนฺธมาลาทีหิ ปูชํ กุรุมานา, ภาวนํ ภาวยมานา ปาเจนฺติ วิปาเจนฺติ
ปริปาเจนฺติ ปริณามํ คเมนฺติ. ทิพฺพานํ ภวานํ อภินิพฺพตฺติยาติ ทิพฺพภวา
นาม เทวานํ วิมานานิ, เตสํ นิพฺพตฺตนตฺถายาติ อตฺโถ. อถวา, ทิพฺพา
คพฺภาติ ทานาทโย ปุญฺญวิเสสา. ทิพฺพา ภวาติ เทวโลเก วิปากกฺขนฺธา, เตสํ
นิพฺพตฺตนตฺถาย ตานิ ปุญฺญานิ กโรนฺตีติ  อตฺโถ. เตสํ อนฺตรายกโรติ เตสํ
มคฺคสมฺปตฺติผลสมฺปตฺติทิพฺพภววิเสสานํ อนฺตรายกโร.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สตสหสฺสสฺส กงฺขา       ฉ.ม. อนุกมฺปตีติ อนุกมฺปี, อิจฺฉตีติ อตฺโถ,
@๓-๓ ฉ.ม. นิพฺพตฺตติ            ฉ.ม. อสกฺกุณนฺตา
                         ตโยโจทนารหวณฺณนา
      [๕๑๓] อิติ ภควา เอตฺตาวตา อนิยมิเตเนว โอปมฺมวิธินา ยาว
ภวคฺคา อุคฺคตํ พฺราหฺมณสฺส มานํ ภินฺทิตฺวา อิทานิ โจทนารเห ตโย สตฺถาเร
ทสฺเสตุํ "ตโย โข เม โลหิจฺจา"ติ อาทิมาห. ตตฺถ สา โจทนาติ ตโย
สตฺถาเร โจเทนฺตสฺส โจทนา. น อญฺญา จิตฺตํ อุปฏฺฐเปนฺตีติ อญฺญาย
อาชานนตฺถาย จิตฺตํ น อุปฏฺฐเปนฺติ. โวกฺกมฺมาติ นิรนฺตรํ ตสฺส สาสนํ อกตฺวา
ตโต โอกฺกมิตฺวาปิ ๑- วตฺตนฺตีติ อตฺโถ. โอสกฺกนฺติยา วา อุสฺสกฺเกยฺยาติ
ปฏิกฺกมนฺติยา อุปคจฺเฉยฺย, อนิจฺฉนฺติยา อิจฺเฉยฺย, เอกาย สมฺปโยคํ อนิจฺฉนฺติยา
เอโก อิจฺเฉยฺยาติ วุตฺตํ โหติ. ปรมฺมุขึ วา อาลิงฺเคยฺยาติ ทฏฺฐุํปิ อนิจฺฉมานํ
ปรมฺมุขึ ฐิตํ ปจฺฉโต คนฺตฺวา อาลิงฺเคยฺย. เอวํ สมฺปทมิทนฺติ อิมสฺสปิ สตฺถุโน
"มม อิเม สาวกา"ติ สาสนา โวกฺกมฺม วตฺตมาเนปิ เต โลเภน อนุสาสโต อิมํ
โลภธมฺมํ เอวํ สมฺปทเมว อีทิสเมว วทามิ. อิติ โส เอวรูโป ตว โลภธมฺโม
เยน ตฺวํ โอสกฺกนฺติยา อุสฺสกฺกนฺโต วิย ปรมฺมุขึ อาลิงฺเคนฺโต วิย อโหสีติปิ
ตํ โจทนํ อรหติ. กึ หิ ปโร ปรสฺส กริสฺสตีติ เยน ธมฺเมน ปรํ ๒- อนุสาสิ,
อตฺตานเมว ตาว ตตฺถ ๓- สมฺปาเทหิ, อุชุํ กโรหิ, "กึ หิ ปโร ปรสฺส
กริสฺสตี"ติ โจทนํ อรหติ.
      [๕๑๔] นิทฺทายิตพฺพนฺติ สสฺสทูสกานิ ๔- ติณานิ อุปฺปาเฏตฺวา
ปริสุทฺธํ กาตพฺพํ.
      [๕๑๕] ตติยโจทนาย กึ หิ ปโร ปรสฺสาติ อนุสาสนํ อสมฺปฏิจฺฉนกาลโต
ปฏฺฐาย ปโร อนุสาสิตพฺโพ, ปรสฺส อนุสาสกสฺส กึ กริสฺสตีติ นนุ ตตฺถ
อปฺโปสฺสุกฺกตํ อาปชฺชิตฺวา อตฺตนา ปฏิวิทฺธธมฺมํ อตฺตนาว มาเนตฺวา ปูเชตฺวา
วิหาตพฺพนฺติ เอวํ โจทนํ อรหตีติ อตฺโถ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อุกฺกมิตฺวา อุกฺกมิตฺวา, ม. อุปกฺกมิตฺวา    ฉ.ม. ปเร    สี. เจตฺถ
@ ฉ.ม. สสฺสรูปกานิ, สี. สสฺสทูสิกานิ
                        นโจทนารหสตฺถุวณฺณนา
      [๕๑๖] น โจทนารโหติ อยํ หิ ยสฺมา ปฐมเมว อตฺตานํ   ปฏิรูเป
ปติฏฺฐเปตฺวา สาวกานํ ธมฺมํ เทเสติ, สาวกา จสฺส อสฺสวา หุตฺวา ยถานุสิฏฺฐํ
ปฏิปชฺชนฺติ ตาย จ ปฏิปตฺติยา มหนฺตํ วิเสสมธิคจฺฉนฺติ, ตสฺมา น โจทนารโหติ.
      [๕๑๗] นรกปปาตํ ปปตนฺโตติ มยา คหิตาย ทิฏฺฐิยา อหํ
นรกปปาตํ ปปตนฺโต. อุทฺธริตฺวา ถเล ปติฏฺฐาปิโตติ ตํ ทิฏฺฐึ ฉินฺทิตฺวา ๑-
ธมฺมเทสนาหตฺเถน อปายปตนโต อุทฺธริตฺวา สคฺคมคฺคถเล ฐปิโตมฺหีติ วทติ.
เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ.
                  อิติ สุมงฺคลวิลาสินิยา ทีฆนิกายฏฺฐกถาย
                      โลหิจฺจสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                             ทฺวาทสมํ.
                        -----------------
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ภินฺทิตฺวา, ม. ฉินฺทิตฺวาว


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้า ๓๒๘-๓๓๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=4&A=8573&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=4&A=8573&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=351              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=9&A=7899              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=9&A=5649              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=9&A=5649              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๙ http://84000.org/tipitaka/read/?index_9

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]