ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๔๑ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๗ วีสติ-จตฺตาฬีส

หน้าที่ ๒๑.

จิตฺตสมฺภูตชาตกํ สพฺพํ นรานํ สผลํ สุจิณฺณนฺติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต อายสฺมโต มหากสฺสปสฺส ปิยสํวาเส เทฺว สทฺธิวิหาริเก ภิกฺขู อารพฺภ กเถสิ ฯ เต กิร อญฺญมญฺญํ อปฺปฏิวิภตฺตโภคา ปรมวิสฺสาสิกา อเหสุํ ปิณฺฑาย จรนฺตาปิ เอกโต คจฺฉนฺติ วินา ภวิตุํ น สกฺโกนฺติ ฯ ธมฺมสภายํ ภิกฺขู เตสํเยว วิสฺสาสํ วณฺณยมานา นิสีทึสุ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กายนุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย นามาติ วุตฺเต อนจฺฉริยํ ภิกฺขเว อิเมสํ เอกสฺมึ อตฺตภาเว วิสฺสาสิกตฺตํ โปราณกปณฺฑิตา ปน ตีณิ จตฺตาริ ภวนฺตรานิ คจฺฉนฺตาปิ มิตฺตภาวํ น วิชหึสุเยวาติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต อวนฺติรฏฺเฐ อุชฺเชนิยํ อวนฺติมหาราชา นาม รชฺชํ กาเรสิ ฯ ตทา อุชฺเชนิยา พหิ จณฺฑาลกคามโก อโหสิ ฯ มหาสตฺโต ตตฺถ นิพฺพตฺติ ฯ อปโรปิ สตฺโต ตสฺเสว มาตุจฺฉาปตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ ฯ เตสุ เอโก จิตฺโต นาม อโหสิ เอโก สมฺภูโต นาม อโหสิ เต อุโภปิ วยปฺปตฺตา จณฺฑาลวํสโธวนํ นาม สิปฺปํ อุคฺคณฺหิตฺวา เอกทิวสํ อุชฺเชนีนครทฺวาเร สิปฺปํ ทสฺเสสฺสามาติ เอโก อุตฺตรทฺวาเร สิปฺปํ ทสฺเสสิ เอโก ปาจีนทฺวาเร สิปฺปํ ทสฺเสสิ ฯ ตสฺมิญฺจ นคเร เทฺว ทิฏฺฐมงฺคลิกาโย อเหสุํ ฯ เอกา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒.

เสฏฺฐิธีตา เอกา ปุโรหิตธีตา ฯ ตา พหุขาทนีย โภชนีย มาลาคนฺธาทีนิ คาหาเปตฺวา อุยฺยานกีฬํ กีฬิสฺสามาติ เอกา อุตฺตรทฺวาเรน นิกฺขมิ เอกา ปาจีนทฺวาเรน ฯ ตา เต จณฺฑาลปุตฺเต สิปฺปํ ทสฺเสนฺเต ทิสฺวา เก เอเตติ ปุจฺฉิตฺวา จณฺฑาลปุตฺตาติ สุตฺวา อปสฺสิตพฺพยุตฺตกํ วต ปสฺสิมฺหาติ คนฺโธทเกน อกฺขีนิ โธวิตฺวา นิวตฺตึสุ ฯ มหาชนา อเร ทุฏฺฐจณฺฑาลา ตุมฺเห นิสฺสาย มยํ อมูลกานิ สุราภตฺตานิ น ลภิมฺหาติ เต อุโภปิ ภาติเก โปเถตฺวา อนยพฺยสนํ ปาเปสุํ ฯ เต ปฏิลทฺธสญฺญา อุฏฺฐาย อญฺญมญฺญสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา เอกสฺมึ ฐาเน สมาคนฺตฺวา อญฺญมญฺญสฺส ตํ ทุกฺขุปฺปตฺตึ อาโรเจตฺวา โรทิตฺวา ปริเทวิตฺวา กินฺติ กริสฺสามาติ มนฺเตตฺวา อิทํ อมฺหากํ ชาตึ นิสฺสาย ทุกฺขํ อุปฺปนฺนํ จณฺฑาลกมฺมํ กาตุํ น สกฺขิสฺสามาติ ชาตึ ปฏิจฺฉาเทตฺวา พฺราหฺมณมาณวกเวเสน ตกฺกสิลํ คนฺตฺวา สิปฺปํ อุคฺคณฺหิสฺสามาติ สนฺนิฏฺฐานํ กตฺวา ตตฺถ คนฺตฺวา ธมฺมนฺเตวาสิกา หุตฺวา ทิสาปาโมกฺขาจริยสฺส สนฺติเก สิปฺปํ ปฏฺฐเปสุํ ฯ ชมฺพูทีปตเล เทฺว กิร จณฺฑาลา ชาตึ ปฏิจฺฉาเทตฺวา สิปฺปํ อุคฺคณฺหนฺตีติ สุยฺยิตฺถ ฯ เตสุ จิตฺตปณฺฑิตสฺส สิปฺปํ นิฏฺฐิตํ สมฺภูตสฺส น ตาว นิฏฺฐิตํ ฯ อเถกทิวสํ เอโก คามวาสี พฺราหฺมโณ วาจกํ กริสฺสามีติ อาจริยํ นิมนฺเตสิ ฯ ตเมว รตฺตึ เทโว วสฺสิตฺวา มคฺเค กนฺทราทีนิ ปูเรสิ ฯ อาจริโย ปาโตว จิตฺตปณฺฑิตํ ปกฺโกสาเปตฺวา ตาต อหํ คนฺตุํ น สกฺขิสฺสามิ ตฺวํ มาณเวหิ สทฺธึ คนฺตฺวา มงฺคลํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓.

วตฺวา ตุมฺเหหิ ลทฺธํ ภุญฺชิตฺวา อมฺเหหิ ลทฺธํ อาหราติ เปเสสิ ฯ โส สาธูติ มาณวเก คเหตฺวา อาคโต ฯ ยาว มาณวา นหายนฺติ เจว มุขานิ โธวนฺติ จ ตาว มนุสฺสา ปายาสํ วฑฺฒิตฺวา นิพฺพาตูติ ปฏฺฐเปสุํ ฯ มาณวา ตสฺมึ อนิพฺพุเตเยว อาคนฺตฺวา นิสีทึสุ ฯ มนุสฺสา ทกฺขิโณทกํ ทตฺวา เตสํ ปุรโต ปาติโย ฐเปสุํ ฯ สมฺภูโต ลุทฺธธาตุโก วิย หุตฺวา สีตโลติ สญฺญาย ตํ ปายาสปิณฺฑํ อุกฺขิปิตฺวา มุเข ฐเปสิ ฯ โส ตสฺส อาทิตฺตอโยคุโฬ มุขํ ทหิ ฯ โส กมฺปมาโน สตึ อนุปฏฺฐเปตฺวา จิตฺตปณฺฑิตํ โอโลเกตฺวา จณฺฑาลภาสาย เอวํ ขลุ ขลูติ อาห ฯ โสปิ ตเถว สตึ อนุปฏฺฐเปตฺวา จณฺฑาลภาสาย เอวํ นิคฺคล นิคฺคลาติ อาห ฯ มาณวา อญฺญมญฺญํ โอโลเกตฺวา กึภาสา นาเมสาติ วทึสุ ฯ จิตฺตปณฺฑิโต มงฺคลํ อภาสิ ฯ มาณวา พหิ นิกฺขมิตฺวา วคฺควคฺคา หุตฺวา ตตฺถ ตตฺถ นิสีทิตฺวา ภาสํ โสเธนฺตา จณฺฑาลภาสาติ ญตฺวา อเร ทุฏฺฐจณฺฑาลา เอตฺตกํ กาลํ พฺราหฺมณมฺหาติ วตฺวา วญฺจยิตฺถาติ อุโภปิ เต โปถยึสุ ฯ อเถโก สปฺปุริโส อเปถาติ นิวาเรตฺวา อยํ ตุมฺหากํ ชาติยา โทโส คจฺฉถ กตฺถจิ เทเสว ปพฺพชิตฺวา ชีวถาติ เต อุโภ อุยฺโยเชสิ ฯ มาณวา เตสํ จณฺฑาลภาวํ อาจริยสฺส อาโรเจสุํ ฯ อิตเรปิ อรญฺญํ ปวิสิตฺวา อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา น จิรสฺเสว ตโต จวิตฺวา เนรญฺชราย ตีเร มิคิยา กุจฺฉิสฺมึ นิพฺพตฺตึสุ ฯ เต มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขนฺตกาลโต ปฏฺฐาย เอกโตว วิจรนฺติ วินา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔.

ภวิตุํ น สกฺโกนฺติ ฯ เต เอกทิวสํ โคจรํ คเหตฺวา เอกสฺมึ รุกฺขมูเล สีเสน สีสํ สิงฺเคน สิงฺคํ ตุณฺเฑน ตุณฺฑํ อลฺลิยาเปตฺวา โรมสมาเน ฐิเต ทิสฺวา เอโก ลุทฺทโก สตฺตึ ขิปิตฺวา เอกปฺปหาเรเนว ชีวิตา โวโรเปสิ ฯ ตโต จวิตฺวา รมฺมทานทีตีเร อุกฺกุสโยนิยํ นิพฺพตฺตึสุ ฯ ตตฺถาปิ เต วุฑฺฒิปฺปตฺเต โคจรํ คเหตฺวา สีเสน สีสํ ตุณฺเฑน ตุณฺฑํ อลฺลิยาเปตฺวา ฐิเต ทิสฺวา เอโก ยฏฺฐิลุทฺทโก เอกปฺปหาเรเนว พนฺธิตฺวา วธิ ฯ ตโต ปน จวิตฺวา จิตฺตปณฺฑิโต โกสมฺพิยํ ปุโรหิตสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ ฯ สมฺภูตปณฺฑิโต อุตฺตรปญฺจาลรญฺโญ ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ ฯ เต นามคหณทิวสกาลโต ปฏฺฐาย อตฺตโน ชาตึ อนุสฺสรึสุ ฯ สมฺภูตปณฺฑิโต นิรนฺตรํ สริตุํ อสกฺโกนฺโต จตุตฺถํ จณฺฑาลชาติเมว อนุสฺสรติ ฯ จิตฺตปณฺฑิโต ปฏิปาฏิยา จตสฺโส ชาติโยติ ฯ โส โสฬสวสฺสกาเล นิกฺขมิตฺวา หิมวนฺตํ ปวิสิตฺวา อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา ฌานาภิญฺญาโย นิพฺพตฺเตตฺวา ฌานสุเขน วีตินาเมนฺโต วสิ ฯ สมฺภูโตปิ ปิตุอจฺจเยน ฉตฺตํ อุสฺสาเปตฺวา ฉตฺตมงฺคลทิวเสเยว มหาชนมชฺเฌ มงฺคลคีตํ กตฺวา อุทานวเสน เทฺว คาถา อภาสิ ฯ ตา สุตฺวา อมฺหากํ กิร รญฺโญ มงฺคลคีตนฺติ โอโรธาปิ คนฺธพฺพาปิ ตเมว คีตํ คายนฺติ ฯ อนุกฺกเมน รญฺโญ ปิยคีตนฺติ สพฺเพปิ นครวาสิโน มนุสฺสา ตเมว คายนฺติ ฯ จิตฺตปณฺฑิโตปิ หิมวนฺตปฺปเทเส วสนฺโตเยว กินฺนุโข เม ภาติเกน สมฺภูเตน ฉตฺตํ ลทฺธํ อุทาหุ น ตาวาติ อุปธาเรนฺโต ลทฺธภาวํ ญตฺวา นวรชฺชํ ตาว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕.

อิทานิ คนฺตฺวา ตํ ปโพเธตุํ น สกฺขิสฺสามิ มหลฺลกกาเล นํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ กเถตฺวา ปพฺพาเชสฺสามีติ จินฺเตตฺวา ปณฺณาสวสฺสานิ อคนฺตฺวา รญฺโญ ปุตฺตธีตาหิ วฑฺฒิตกาเล อิทฺธิยา อากาเสนาคนฺตฺวา รญฺโญ อุยฺยาเน โอตริตฺวา มงฺคลสิลาปฏฺเฏ สุวณฺณปฏิมา วิย นิสีทิ ฯ ตสฺมึ ขเณ เอโก ทารโก รญฺโญ ตํ คีตํ คายนฺโต ทารูนิ อุทฺธรติ ฯ จิตฺตปณฺฑิโต ตํ ปกฺโกสิ ฯ โส อาคนฺตฺวา วนฺทิตฺวา อฏฺฐาสิ ฯ อถ นํ อาห ตฺวํ ปาโต ปฏฺฐาย อิมเมว คีตํ คายสิ กึ อญฺญํ น ชานาสีติ ฯ ภนฺเต อญฺญานิปิ พหูนิ ชานามิ อิมานิ ปน เทฺว รญฺโญ ปิยคีตานิ ตสฺมา อิมาเนว คายามีติ ฯ อตฺถิ โกจิ ปน รญฺโญ คีตสฺส ปฏิคีตํ คายนฺโตติ ฯ นตฺถิ ภนฺเตติ ฯ สกฺขิสฺสสิ ปน ตฺวํ ปฏิคีตํ คายิตุนฺติ ฯ ชานนฺโต สกฺขิสฺสามีติ ฯ เตนหิ ตฺวํ รญฺญา ทฺวีสุ คีเตสุ คายิเตสุ อิทํ ตติยํ กตฺวา คายสฺสูติ คีตํ ทตฺวา รญฺโญ สนฺติกํ คนฺตฺวา คายิสฺสสิ ราชา เต ปสีทิตฺวา มหนฺตํ อิสฺสริยํ ทสฺสตีติ อุยฺโยเชสิ ฯ โส สีฆํ มาตุ สนฺติกํ คนฺตฺวา อตฺตานํ อลงฺการาเปตฺวา ราชทฺวารํ คนฺตฺวา เอโก กิร ทารโก ตุมฺเหหิ สทฺธึ ปฏิคีตํ คายิสฺสตีติ รญฺโญ อาโรจาเปตฺวา อาคนฺตฺวา คายตูติ วุตฺเต คนฺตฺวา วนฺทิตฺวา ตฺวํ กิร ตาต ปฏิคีตํ คายิสฺสสีติ ปุฏฺโฐ อาม เทวาติ สพฺพํ ราชปริสํ สนฺนิปาตาเปตฺวา สนฺนิปติตาย ปริสาย ราชานํ อาห ตุมฺเห ตาวเทว ตุมฺหากํ คีตํ คายถ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖.

อถาหํ ปฏิคีตํ คายิสฺสามีติ ฯ ราชา เทฺว คาถา อภาสิ สพฺพํ นรานํ สผลํ สุจิณฺณํ น กมฺมุนา กิญฺจน โมฆมตฺถิ ปสฺสามิหํ สมฺภูตํ มหานุภาวํ สกมฺมุนา ปุญฺญผลูปปนฺนํ ฯ สพฺพํ นรานํ สผลํ สุจิณฺณํ น กมฺมุนา กิญฺจน โมฆมตฺถิ กจฺจินฺนุ จิตฺตสฺสปิ เอวเมว อิทฺโธ มโน ตสฺส ยถาปิ มยฺหนฺติ ฯ ตตฺถ น กมฺมุนา กิญฺจน โมฆมตฺถีติ สุกตทุกฺกเตสุ กมฺเมสุ กิญฺจนํ เอกํ กมฺมํปิ โมฆํ นาม นตฺถิ นิปฺผลํ น โหติ วิปากํ ทตฺวา วินสฺสตีติ อปราปริยเวทนียกมฺมํ สนฺธายาห ฯ สมฺภูตนฺติ อตฺตานํ วทติ ปสฺสามิ อหํ อายสฺมนฺตํ สมฺภูตํ ฯ สกมฺมุนา ปุญฺญผลูปปนฺนนฺติ สเกน กมฺเมน ปุญฺญผลูปปนฺนํ สกมฺมํ นิสฺสาย ปุญฺญผเลน อุปปนฺนํ ตํ ปสฺสามีติ อตฺโถ ฯ กจฺจินฺนุ จิตฺตสฺสปีติ มยํ หิ เทฺวปิ ชนา เอกโต หุตฺวา น จิรํ สีลํ รกฺขิมฺหา อหํ ตาว ตสฺเสว ผเลน มหนฺตํ ยสํ ปตฺโต กจฺจิ นุโข เม ภาติกสฺส จิตฺตสฺสาปิ เอวเมว มโน อิทฺโธ สมิทฺโธติ ฯ ตสฺส คีตาวสาเน ทารโก คายนฺโต ตติยํ คาถมาห สพฺพํ นรานํ สผลํ สุจิณฺณํ น กมฺมุนา กิญฺจน โมฆมตฺถิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗.

จิตฺตํปิ ชานาติ ตเถว เทว อิทฺโธ มโน ตสฺส ยถาปิ ตุยฺหนฺติ ฯ ตํ สุตฺวา ราชา จตุตฺถํ คาถมาห ภวํ นุ จิตฺโต สุตมญฺญโต เต อุทาหุ เต โกจิ นํ เอตทกฺขา คาถา สุคีตา น มมตฺถิ กงฺขา ททามิ เต คามวรํ สตญฺจาติ ฯ ตตฺถ สุตมญฺญโต เตติ อหํ สมฺภูตสฺส ภาตา จิตฺโต นามาติ วทนฺตสฺส จิตฺตสฺเสว นุ เต สนฺติกา สุตนฺติ อตฺโถ ฯ โกจิ นนฺติ อุทาหุ มยา สมฺภูตสฺส รญฺโญ ภาตา จิตฺโต ทิฏฺโฐติ โกจิ เต เอตมตฺถํ อาจิกฺขิ ฯ สุคีตาติ สพฺพถาปิ อยํ คาถา สุคีตา นตฺเถตฺถ มม กงฺขา ฯ คามวรํ สตญฺจาติ คามวรานํ เต สตํ ททามีติ วทติ ฯ ตโต ทารโก ปญฺจมํ คาถมาห น จาหํ จิตฺโต สุตมญฺญโต เม อิสิ จ เม เอตมตฺถํ อสํสิ คนฺตฺวาน รญฺโญ ปฏิคาหิ คาถํ อปิ นุ เต คามวรํ ทเทยฺยาติ ฯ ตตฺถ เอตมตฺถนฺติ ตุมฺหากํ อุยฺยาเน นิสินฺโน เอโก อิสิ มยฺหํ เอตมตฺถํ อาจิกฺขิ ฯ ตํ สุตฺวา ราชา โส มม ภาตา จิตฺโต ภวิสฺสติ อิทาเนว

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘.

นํ คนฺตฺวา ปสฺสิสฺสามีติ ปุริเส อาณาเปนฺโต คาถาทฺวยมาห โยเชนฺตุ เม ราชรเถ สุกเต จิตฺตสิพฺพเน กจฺฉํ นาคานํ พนฺธถ คีเวยฺยํ ปฏิมุญฺจถ ฯ หญฺญนฺตุ โภ เภริ มุทิงฺค สงฺเข สีฆานิ ยานานิ จ โยชยนฺตุ อชฺเชวหํ อสฺสมนฺตํ คมิสฺสํ ยตฺเถว ทกฺขิสฺส อิสึ นิสินฺนนฺติ ฯ ตตฺถ หญฺญนฺตูติ อาหญฺญนฺตุ ฯ อสฺสมนฺตนฺติ ตํ อสฺสมํ ฯ โส เอวํ วตฺวา รถํ อภิรุยฺห สีฆํ คนฺตฺวา อุยฺยานทฺวาเร รถํ ฐเปตฺวา จิตฺตปณฺฑิตํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสินฺโน ตุฏฺฐมานโส อฏฺฐมํ คาถมาห สุลทฺธลาโภ วต เม อโหสิ คาถา สุคีตา ปริสาย มชฺเฌ โสหํ อิสึ สีลวตูปปนฺนํ ทิสฺวา ปตีโต สุมโนหมสฺมีติ ฯ ตสฺสตฺโถ สุลทฺธลาโภ วต มยฺหํ ฉตฺตมงฺคลทิวเส ปริสาย มชฺเฌ คีตา คาถา สุคีตา วต อโหสิ สฺวาหํ อชฺช สีลวตูปปนฺนํ อิสึ ทิสฺวา ปีติโสมนสฺสปฺปตฺโต ชาโตติ ฯ โส จิตฺตปณฺฑิตสฺส ทิฏฺฐกาลโต ปฏฺฐาย โสมนสฺสปฺปตฺโต ภาติกสฺส เม ปลฺลงฺกํ อตฺถรถาติ อาทีนิ อาณาเปนฺโต นวมํ คาถมาห

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙.

อาสนํ อุทกปิฏฺฐํ ปฏิคฺคณฺหาตุ โน ภวํ อคฺเฆ ภวนฺตํ ปุจฺฉามิ อคฺฆํ กุรุตุ โน ภวนฺติ ฯ ตตฺถ อคฺเฆติ อติถิโน ทาตพฺพยุตฺตกสฺมึ อคฺเฆ ภวนฺตํ อาปุจฺฉามิ ฯ กุรุตุ โนติ อิมํ โน อคฺฆํ ภวํ ปฏิคฺคณฺหาตูติ ฯ เอวํ มธุรปฏิสนฺถารํ กตฺวา รชฺชํ มชฺเฌ ภินฺทิตฺวา เทนฺโต อิตรํ คาถมาห รมฺมญฺจ เต อาวสถํ กโรตุ นารีคเณหิ ปริจารยสฺสุ กโรหิ โอกาสมนุคฺคหาย อุโภปิ มํ อิสฺสริยํ กโรมาติ ฯ ตตฺถ อิมํ อิสฺสริยนฺติ กปิลรฏฺเฐ อุตฺตรปญฺจาลนคเร รชฺชํ มชฺเฌ ภินฺทิตฺวา เทฺว ราชาโน กโรม อนุภวาม ฯ ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา จิตฺตปณฺฑิโต ธมฺมํ เทเสนฺโต ฉ คาถา อภาสิ ทิสฺวา ผลํ ทุจฺจริตสฺส ราช อโถ สุจิณฺณสฺส มหาวิปากํ อตฺตานเมว ปฏิสํยมิสฺสํ น ปตฺถเย ปุตฺตปสุทฺธนํ วา ฯ ทเสวิมา วสฺสทสา มจฺจานํ อิธ ชีวิตํ อปฺปตฺตญฺเญว ตํ โอธึ นโฬ ฉินฺโนว สุสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐.

ตตฺถ กา นนฺทิ กา ขิฑฺฑา กา รติ กา ธเนสินา กึ เม ปุตฺเตหิ ทาเรหิ ราช มุตฺโตสฺมิ พนฺธนา ฯ โสหเมตํ ปชานามิ มจฺจุ เม นปฺปมชฺชติ อนฺตเกนาธิปนฺนสฺส กา รติ กา ธเนสินา ฯ ชาตี นรานํ อธมฺมา ชนินฺท จณฺฑาลโยนี ทฺวิปทกนิฏฺฐา สเกหิ กมฺเมหิ สุปาปเกหิ จณฺฑาลิคพฺเภ อวสิมฺห ปุพฺเพ ฯ จณฺฑาลาหุมฺหาวนฺตีสุ มิคา เนรญฺชรํ ปติ อุกฺกุสา รมฺมทาตีเร ตยชฺช พฺราหฺมณขตฺติยาติ ฯ ตตฺถ ทุจฺจริตสฺสาติ มหาราช ตฺวํ สุจริตสฺเสว ผลํ ชานาสิ อหํ ปน ทุจฺจริตสฺสาปิ ผลํ ปสฺสามิเยว มยํ หิ อุโภ ทุจฺจริตผเลน อิโต จตุตฺเถ อตฺตภาเว จณฺฑาลโยนิยํ นิพฺพตฺตา ตตฺถ น จิรํ สีลํ รกฺขิตฺวา ตสฺส ผเลน ตฺวํ ขตฺติยกุเล นิพฺพตฺโต อหํ พฺราหฺมณกุเล เอวาหํ ทุจฺจริตสฺส จ ผลํ สุจิณฺณสฺส จ ผลํ มหาวิปากํ ทิสฺวา อตฺตานเมว สีลสํยเมน ปฏิสํยมิสฺสํ ปุตฺตํ วา ปสุํ วา ธนํ วา น ปตฺเถมิ ฯ ทเสวิมา วสฺสทสาติ มหาราช มนฺททสกํ ขิฑฺฑาทสกํ วณฺณทสกํ พลทสกํ ปญฺญาทสกํ หานิทสกํ ปพฺภารทสกํ วงฺกทสกํ โมมูหทสกํ สยนทสกนฺติ อิเมสํ หิ ทสนฺนํ ทสกานํ วเสน ทเสว วสฺสทสา อิมํ มจฺจานํ อิธ มนุสฺสโลกมฺหิ ชีวิตํ ตยิทํ นิยเมน สพฺพา เอตา ทสา น ปาปุณาติ อถโข

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑.

อปฺปตฺตญฺเญว ตํ โอธึ นโฬ ฉินฺโนว สุสฺสติ เยปิ สกลํ วสฺสสตํ ชีวนฺติ เตสํปิ มนฺททสเก ปวตฺตา รูปารูปธมฺมา วิจฺฉินฺทิตฺวา อาตเป ปกฺขิตฺตนโฬ วิย ตตฺเถว สุสฺสนฺติ อนฺตรธายนฺติ ตํ โอธึ อติกฺกมิตฺวา ขิฑฺฑาทสกํ น ปาปุณนฺติ ตถา ขิฑฺฑาทสกาทีสุ ปวตฺตานิ วณฺณทสกาทีนิ ฯ ตตฺถาติ ตสฺมึ เอวํ สุสฺสมาเน ชีวิเต กา ปญฺจกามคุเณ นิสฺสาย อภินนฺทิ กา กายกีฬาทิวเสน ขิฑฺฑา วา กา โสมนสฺสวเสน รติ กา ธเนสินา กึ เม ปุตฺเตหิ ทาเรหิ มุตฺโตสฺมิ เอตมฺหา ปุตฺตทารพนฺธนาติ อตฺโถ ฯ อนฺตเกนาธิปนฺนสฺสาติ ชีวิตนฺตกเรน มจฺจุนา อภิภูตสฺส ฯ ทฺวิปทกนิฏฺฐาติ ทฺวิปทานํ อนฺตเร ลามกา ฯ อวสิมฺหาติ เทฺวปิ มยํ อวสิมฺห ฯ จณฺฑาลาหุมฺหาติ มหาราช อิโต ปุพฺเพว จตุตฺถํ ชาตึ อวนฺติรฏฺเฐ อุชฺเชนีนคเร จณฺฑาลา อหุมฺหา ตโต จวิตฺวา เนรญฺชราย นทิยา ตีเร อุโภปิ มิคา อหุมฺหา ตตฺถ เทฺวปิ อมฺเห เอกสฺมึ รุกฺขมูเล อญฺญมญฺญํ นิสฺสาย ฐิเต เอโก ลุทฺทโก เอเกเนว สตฺติปฺปหาเรน ชีวิตา โวโรเปสิ ตโต จวิตฺวา รมฺมทาตีเร กุรรา อหุมฺหา ตตฺราปิ โน นิสฺสาย ฐิเต เอโก เนสาโท เอกปฺปหาเรเนว พนฺธิตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปสิ ตโต จวิตฺวา เต มยํ อชฺช พฺราหฺมณขตฺติยา ชาตา อหํ โกสมฺพิยํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺโต ตฺวํ อิธ ราชา ชาโตติ เอวมสฺส อตีตา ลามกา ชาติโย ปกาเสตฺวา อิทาเนว อิมิสฺสาปิ ชาติยา อายุสงฺขารปริตฺตกํ ทสฺเสตฺวา ปุญฺเญสุ อุสฺสาหํ ชเนนฺโต จตสฺโส คาถา อภาสิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒.

อุปนียติ ชีวิตมปฺปมายุํ ชรูปนีตสฺส น สนฺติ ตาณา กโรหิ ปญฺจาล มเมว วากฺยํ มากาสิ กมฺมานิ ทุกฺขุทฺรยานิ ฯ อุปนียติ ชีวิตมปฺปมายุํ ชรูปนีตสฺส น สนฺติ ตาณา กโรหิ ปญฺจาล มเมว วากฺยํ มากาสิ กมฺมานิ ทุกฺขปฺผลานิ ฯ อุปนียติ ชีวิตมปฺปมายุํ ชรูปนีตสฺส น สนฺติ ตาณา กโรหิ ปญฺจาล มเมว วากฺยํ มากาสิ กมฺมานิ รชสฺสิรานิ ฯ อุปนียติ ชีวิตมปฺปมายุํ วณฺณํ ชรา หนฺติ นรสฺส ชียโต กโรหิ ปญฺจาล มเมว วากฺยํ มากาสิ กมฺมํ นิรยูปปตฺติยาติ ฯ ตตฺถ อุปนียตีติ มหาราช อิทํปิ ชีวิตํ มรณํ อุปคจฺฉติ อิทํ หิ เตสํ สตฺตานํ อปฺปมายุํ สรสปริตฺตตายปิ ฐิติปริตฺตตายปิ ปริตฺตํ สุริยุคฺคมเน ติณคฺเค อุสฺสาวพินฺทุสทิสํ ฯ น สนฺติ ตาณาติ น หิ ชราย มรณํ อุปนีตสฺส ปุตฺตาทโย ตาณา นาม โหนฺติ ฯ มเมว วากฺยนฺติ เอตํ มม วจนํ ฯ มากาสีติ มา รูปาทิกามคุณเหตุ ปมาทํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓.

อาปชฺชตฺวา นิรยาทีสุ ทุกฺขวฑฺฒนานิ กมฺมานิ อกาสิ ฯ ทุกฺขปฺผลานีติ ทุกฺขวิปากานิ ฯ รชสฺสิรานีติ กิเลสรเชน โอกิณฺณสีสานิ ฯ วณฺณนฺติ ชิรมานสฺส นรสฺส สรีรวณฺณํ ชรา หนฺติ ฯ นิรยูปปตฺติยาติ นิรสฺสาเท นิรเย อุปฺปชฺชนตฺถาย ฯ เอวํ มหาสตฺเต กเถนฺเต ราชา ปพุชฺฌิตฺวา ติสฺโส คาถา อภาสิ อทฺธา หิ สจฺจํ วจนํ ตเวทํ ยถา อิสี ภาสสิ เอวเมตํ กามา จ เม สนฺติ อนปฺปรูปา เต ทุจฺจชา มาทิสเกน ภิกฺขู ฯ นาโค ยถา ปงฺกมชฺเฌ พฺยสนฺโน ปสฺสํ ถลํ นาภิสมฺโภติ คนฺตุํ เอวมหํ กามปงฺเก พฺยสนฺโน น ภิกฺขุโน มคฺคมนุพฺพชามิ ฯ ยถาปิ มาตาปิตโร จ ปุตฺตํ นานุสาสเร กินฺติ สุขี ภเวยฺย เอวํปิ มํ ตฺวํ อนุสาส ภนฺเต ยถา จิรํ เปจฺจ สุขี ภเวยฺยนฺติ ฯ ตตฺถ อนปฺปรูปาติ อปริตฺตชาติกา พหู อปริมิตา ฯ เต ทุจฺจชา มาทิสเกนาติ ภาติก ตฺวํ กิเลเส ปหาย ฐิโต อหํ ปน กามปงฺเก นิมุคฺโค ตสฺมา มาทิเสเนว เต กามา ทุจฺจชา ฯ นาโค ยถาติ อิมินา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔.

อตฺตโน กามปงฺเก นิมุคฺคภาวสฺส อุปมํ ทสฺเสติ ฯ ตตฺถ พฺยสนฺโนติ วิสนฺโน วิสตฺโต อนุปฺปวิฏฺโฐ ฯ อยเมว วา ปาโฐ ฯ มคฺคนฺติ ตุมฺหากํ โอวาทานุสาสนิมคฺคํ ฯ นานุพฺพชามีติ ปพฺพชิตุํ น สกฺโกมิ อิเธว ปน เม ฐิตสฺส โอวาทํ เทถาติ ฯ อนุสาสเรติ อนุสาเสนฺติ ฯ อถ นํ มหาสตฺโต อาห โน เจ ตุวํ อุสฺสาหเส ชนินฺท กาเม อิเม มานุสเก ปหาตุํ ธมฺมิพลึ ปฏฺฐปยสฺสุ ราช อธมฺมกาโร จ เต มาหุ รฏฺเฐ ฯ ทูตา วิธาวนฺตุ ทิสา จตสฺโส นิมนฺติตา สมณพฺราหฺมณานํ เต อนฺนปาเนน อุปฏฺฐหสฺสุ วตฺเถน เสนาสนปจฺจเยน อนฺเนน ปาเนน ปสนฺนจิตฺโต สนฺตปฺปย สมณพฺราหฺมเณ จ ทตฺวา จ ภุตฺวา จ ยถานุภาวํ อนนฺทิโต สคฺคมุเปหิ ฐานํ ฯ สเจ จ ตํ ราช มโท สเหยฺย นารีคเณหิ ปริวารยนฺตํ อิมเมว คาถํ มนสิกโรหิ ภาเสสิ เจตํ ปริสาย มชฺเฌ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕.

อพฺโภกาสสโย ชนฺตุ วชนฺตฺยา ขีรปายิโต ปริกิณฺโณ สุวาเนหิ สฺวาชฺช ราชาติ วุจฺจตีติ ฯ ตตฺถ น อุสฺสาหเสติ น อุสฺสหสิ ฯ ธมฺมิพลินฺติ ธมฺเมน สเมน อนติริตฺตพลึ คณฺหาติ อตฺโถ ฯ อธมฺมกาโร เตติ โปราณกราชูหิ ฐปิตํ วินิจฺฉยธมฺมํ ภินฺทิตฺวา ปวตฺตา อธมฺมกิริยา ฯ นิมนฺติตาติ ธมฺมิกสมณพฺราหฺมเณ นิมนฺเตตฺวา ปกฺโกสกา ฯ ยถานุภาวนฺติ ยถาพลํ ยถาสตึ ฯ อิมเมว คาถนฺติ อิทานิ วตฺตพฺพํ สนฺธายาห ฯ ตตฺรายํ อธิปฺปาโย มหาราช สเจ ตํ มโท อภิภเวยฺย สเจ เต นารีคเณหิ ปริวุตสฺส รูปาทโย วา กามคุเณ รชฺชสุขํ วา อารพฺภ มาโน อุปฺปชฺเชยฺย อเถว จินฺเตยฺยาสิ อหํ ปุเร จณฺฑาลโยนิยํ นิพฺพตฺโต ฉนฺนสฺส ติณกุฏิมตฺตสฺสาปิ อภาวา อพฺโภกาสสโย อโหสึ ตทา หิ เม มาตา จณฺฑาลี อรญฺญํ ทารุปณฺณาทีนํ อตฺถาย คจฺฉนฺตี มํ กุกฺกุรคณสฺส มชฺเฌ อพฺโภกาเส นิปชฺชาเปตฺวา อตฺตโน ขีรํ ปาเยตฺวา คจฺฉติ โสหํ กุกฺกุเรหิ ปริวาริโต เตหิเยว สทฺธึ สุนขิยา ขีรํ ปิวิตฺวา วฑฺฒิโต เอวํ นีจชจฺโจ หุตฺวา อชฺช ราชา นาม ชาโตติ อิติ โข ตฺวํ มหาราช อิมินา อตฺเถน อตฺตานํ โอวทนฺโต โย โส ปุพฺเพ อพฺโภกาสสโย ชนฺตุ อรญฺญํ วชนฺติยา จณฺฑาลิยา อิโตจีโตจ อนุสญฺจรนฺติยา สุนขิยา จ ขีรํ ปายิโต สุนเขหิ ปริกิณฺโณ วฑฺฒิโต โส อชฺช ราชาติ วุจฺจตีติ อิมํ คาถํ ภาเสยฺยาสีติ ฯ เอวํ มหาสตฺโต ตสฺส โอวาทํ ทตฺวา ทินฺโน เต มยา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖.

โอวาโท อิทานิ ตฺวํ ปพฺพช วา มา วา อตฺตนาว อตฺตโน กมฺมสฺส วิปากํ ปฏิเสวิสฺสตีติ วตฺวา อากาเส อุปฺปติตฺวา ตสฺส มตฺถเก ปาทรชํ ปาเตนฺโต หิมวนฺตเมว คโต ฯ ราชาปิ ตํ ทิสฺวา อุปฺปนฺนสํเวโค เชฏฺฐปุตฺตสฺส รชฺชํ ทตฺวา พลนิกายํ นิวตฺตาเปตฺวา หิมวนฺตาภิมุโข ปายาสิ ฯ มหาสตฺโต ตสฺสาคมนํ ญตฺวา อิสิคณปริวุโต อาคนฺตฺวา ตํ อาทาย คนฺตฺวา ปพฺพาเชตฺวา กสิณปริกมฺมํ อาจิกฺขิ ฯ โส ฌานาภิญฺญา นิพฺพตฺเตสิ ฯ อิติ เต อุโภปิ พฺรหฺมโลกปรายนา อเหสุํ ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา เอวํ ภิกฺขเว โปราณกปณฺฑิตา ตีณิ จตฺตาริ ภวนฺตรานิ คจฺฉนฺตาปิ ทฬฺหวิสฺสาสาว อเหสุนฺติ วตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา สมฺภูโต อานนฺโท อโหสิ จิตฺตปณฺฑิโต ปน อหเมวาติ ฯ จิตฺตสมฺภูตชาตกํ นิฏฺฐิตํ ฯ ทุติยํ ฯ ----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๑ หน้า ๒๑-๓๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=413&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=413&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2054              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=8065              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=8488              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=8488              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]