ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ ภาษาบาลีอักษรไทย ปฏิสํ.อ.๑ (สทฺธมฺม.๑)

                        ปริญฺเญยฺยนิทฺเทสวณฺณนา
     [๒๑] ปริญฺเญยฺยนิทฺเทเส กิญฺจาปิ ปริญฺญาสทฺเทน ญาตปริญฺญา
ตีรณปริญฺญา ปหานปริญฺญาติ ติสฺโส ปริญฺญา สงฺคหิตา, เหฏฺฐา "อภิญฺเญยฺยา"ติ
ญาตปริญฺญาย วุตฺตตฺตา อุปริ "ปหาตพฺพา"ติ ปหานปริญฺญาย วุตฺตตฺตา
ตีรณปริญฺญาว อิธ อธิปฺเปตา. ผสฺโส สาสโว อุปาทานิโยติ อาสวานญฺเจว
อุปาทานานญฺจ ปจฺจยภูโต เตภูมกผสฺโส. โสปิ หิ อตฺตานํ อารมฺมณํ กตฺวา
ปวตฺตมาเนหิ สห อาสเวหีติ สาสโว, อารมฺมณภาวํ อุปคนฺตฺวา อุปาทาน-
สมฺพนฺธเนน อุปาทานานํ หิโตติ อุปาทานิโย. ยสฺมา ผสฺเส ตีรณปริญฺญาย
ปริญฺญาเต ผสฺสมุเขน เสสาปิ อรูปธมฺมา ตทนุสาเรน จ รูปธมฺมา ปริญฺญายนฺติ,
ตสฺมา เอโกว ผสฺโส วุตฺโต. เอวํ เสเสสุปิ ยถาโยคํ โยเชตพพํ.
     นามนฺติ จตฺตาโร ขนฺธา อรูปิโน นิพฺพานญฺจ. รูปนฺติ จตฺตาริ จ
มหาภูตานิ จตุนฺนญฺจ มหาภูตานํ อุปาทาย รูปานิ จตุวีสติ. จตฺตาโร ขนฺธา
นมนฏฺเฐน นามํ. เต หิ อารมฺมณาภิมุขา นมนฺติ. สพฺพมฺปิ นามนฏฺเฐน นามํ.
จตฺตาโร หิ ขนฺธา อารมฺมเณ อญฺญมญฺญํ นาเมนฺติ, นิพฺพานํ อารมฺมณาธิปติ-
ปจฺจยตาย ๑- อตฺตนิ อนวชฺชธมฺเม นาเมติ. สนฺตติวเสน สีตาทีหิ รุปฺปนฏฺเฐน รูปํ.
รุปฺปนฏฺเฐนาติ กุปฺปนฏฺเฐน. สนฺตติวิปริณามวเสน หิ สีตาทีหิ ฆฏฺฏนียํ ธมฺมชาตํ
รูปนฺติ วุจฺจติ. อิธ ปน นามนฺติ โลกิกเมว อธิปฺเปตํ, รูปํ ปน เอกนฺเตน
โลกิกเมว.
     ติสฺโส เวทนาติ สุขา เวทนา ทุกฺขา เวทนา อทุกฺขมสุขา เวทนา. ตา
โลกิกา เอว. อาหาราติ ปจฺจยา. ปจฺจยา หิ อตฺตโน ผลํ อาหรนฺตีติ อาหารา.
กพฬีกาโร อาหาโร ผสฺสาหาโร มโนสญฺเจตนาหาโร วิญฺญาณาหาโรติ จตฺตาโร.
@เชิงอรรถ:  สี. อารมฺมณอารมฺมณาธิปติปจฺจยตาย
วตฺถุวเสน กวฬีกาตพฺพตฺตา กพฬีกาโร, อชฺโฌหริตพฺพตฺตา อาหาโร.
โอทนกุมฺมาสาทิวตฺถุกาย โอชาเยตํ นามํ. สา หิ โอชฏฺฐมกรูปานิ อาหรตีติ อาหาโร.
จกฺขุสมฺผสฺสาทิโก ฉพฺพิโธ ผสฺโส ติสฺโส เวทนา อาหรตีติ อาหาโร. มนโส
สญฺเจตนา, น สตฺตสฺสาติ มโนสญฺเจตนา ยถา จิตฺเตกคฺคตา. มนสา วา สมฺปยุตฺตา
สญฺเจตนา มโนสญฺเจตนา ยถา อาชญฺญรโถ. เตภูมกกุสลากุสลเจตนา. สา หิ
ตโย ภเว อาหรตีติ อาหาโร. วิญฺญาณนฺติ เอกูนวีสติเภทํ ปฏิสนฺธิวิญฺญาณํ. ตํ
หิ ปฏิสนฺธินามรูปํ อาหรตีติ อาหาโร. อุปาทานกฺขนฺธาติ อุปาทานโคจรา
ขนฺธา, มชฺฌปทโลโป ทฏฺฐพฺโพ. อุปาทานสมฺภูตา วา ขนฺธา อุปาทานกฺขนฺธา
ยถา ติณคฺคิ ถุสคฺคิ. อุปาทานวิเธยฺยา วา ขนฺธา อุปาทานกฺขนฺธา ยถา
ราชปุริโส. อุปาทานปฺปภวา วา ขนฺธา อุปาทานกฺขนฺธา ยถา ปุปฺผรุกฺโข
ผลรุกฺโข. อุปาทานานิ ปน กามุปาทานํ ทิฏฺฐุปาทานํ สีลพฺพตุปาทานํ
อตฺตวาทุปาทานนฺติ จตฺตาริ. อตฺถโต ปน ภุสํ อาทานนฺติ อุปาทานํ.
รูปุปาทานกฺขนฺโธ เวทนุปาทานกฺขนฺโธ สญฺญุปาทานกฺขนฺโธ สงฺขารุปาทานกฺขนฺโธ
วิญฺญาณุปาทานกฺขนฺโธติ ปญฺจ.
     ฉ อชฺฌตฺติกานิ อายตนานีติ จกฺขายตนํ โสตายตนํ ฆานายตนํ ชิวฺหายตนํ
กายายตนํ มนายตนํ.
     สตฺต วิญฺญาณฏฺฐิติโยติ กตมา สตฺต. วุตฺตํ เหตํ ภควตา:-
             สนฺติ ภิกฺขเว ๑- สตฺตา นานตฺตกายา นานตฺตสญฺญิโน. เสยฺยถาปิ
        มนุสฺสา เอกจฺเจ จ เทวา เอกจฺเจ จ วินิปาติกา. อยํ ปฐมา
        วิญฺญาณฏฺฐิติ.
@เชิงอรรถ:  ที.ปา. ๑๑/๓๓๒,๓๕๗/๒๒๒,๒๕๘, องฺ.สตฺตก. ๒๓/๔๑/๔๑ (สฺยา)
          สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา นานตฺตกายา เอกตฺตสญฺญิโน. เสยฺยถาปิ
      เทวา พฺรหฺมกายิกา ปฐมาภินิพฺพตฺตา. อยํ ทุติยา วิญฺญาณฏฺฐิติ.
          สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา เอกตฺตกายา นานตฺตสญฺญิโน. เสยฺยถาปิ
      เทวา อาภสฺสรา. อยํ ตติยา วิญฺญาณฏฺฐิติ.
          สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา เอกตฺตกายา เอกตฺตสญฺญิโน. เสยฺยถาปิ
      เทวา สุภกิณฺหา. อยํ จตุตฺถา วิญฺญาณฏฺฐิติ.
          สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา สพฺพโส รูปสญฺญานํ สมติกฺกมา
      ปฏิฆสญฺญานํ อตฺถงฺคมา นานตฺตสญฺญานํ อมนสิการา "อนนฺโต
      อากาโส"ติ อากาสานญฺจายตนูปคา. อยํ ปญฺจมี วิญฺญาณฏฺฐิติ.
          สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา สพฺพโส อากาสานญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม
      "อนนฺตํ วิญฺญาณนฺ"ติ วิญฺญาณญฺจายตนูปคา. อยํ ฉฏฺฐา
      วิญฺญาณฏฺฐิติ.
          สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา สพฺพโส วิญฺญาณญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม
      "นตฺถิ กิญฺจี"ติ อากิญฺจญฺญายตนูปคา. อยํ สตฺตมี วิญฺญาณฏฺฐิติ.
       อิเม โข ภิกฺขเว สตฺต วิญฺญาณฏฺฐิติโยติ. ๑-
     วิญฺญาณฏฺฐิติโยติ ปฏิสนฺธิวิญฺญาณสฺส ฐานานิ สวิญฺญาณกา ขนฺธา เอว.
ตตฺถ เสยฺยถาปีติ นิทสฺสนฏฺเฐ นิปาโต. มนุสฺสาติ อปริมาเณสุปิ จกฺกวาเฬสุ
อปริมาณานํ มนุสฺสานํ วณฺณสณฺฐานาทิวเสน เทฺวปิ เอกสทิสา นตฺถิ. เยปิ
วณฺเณน วา สณฺฐาเนน วา สทิสา โหนฺติ, เตปิ อาโลกิตวิโลกิตาทีหิ วิสทิสาว
โหนฺติ, ตสฺมา นานตฺตกายาติ วุตฺตา. ปฏิสนฺธิสญฺญา ปน เนสํ ติเหตุกาปิ
@เชิงอรรถ:  ที.ปา. ๑๑/๓๓๒,๓๕๗๗-๙, องฺ.สตฺตก. ๒๓/๔๑/๔๑-(สฺยา)
ทุเหตุกาปิ อเหตุกาปิ โหติ, ตสฺมา นานตฺตสญฺญิโนติ วุตฺตา. เอกจฺเจ จ
เทวาติ ฉ กามาวจรเทวา. เตสุ หิ เกสญฺจิ กาโย นีโล โหติ, เกสญฺจิ
ปีตกาทิวณฺโณ, สญฺญา ปน เนสํ ติเหตุกาปิ ทุเหตุกาปิ โหติ, อเหตุกา น
โหติ. เอกจฺเจ จ วินิปาติกาติ จตุอปายวินิมุตฺตา ปุนพฺพสุมาตา ๑- ยกฺขินี,
ปิยงฺกรมาตา, ผุสฺสมิตฺตา, ธมฺมคุตฺตาติ เอวมาทโย อญฺเญ จ เวมานิกา ๒- เปตา.
เอเตสํ หิ โอทาตกาฬมงฺคุรจฺฉวิสามวณฺณาทิวเสน เจว กิสถูลรสฺสทีฆวเสน จ
กาโย นานา โหติ, มนุสฺสานํ วิย ติเหตุกทฺวิเหตุกาเหตุกวเสน สญฺญาปิ. เต
ปน เทวา วิย น มเหสกฺขา, กปณมนุสฺสา วิย อปฺเปสกฺขา ทุลฺลภฆาสจฺฉาทนา
ทุกฺขปีฬิตา วิหรนฺติ. เอกจฺเจ กาฬปกฺเข ทุกฺขิตา ชุณฺหปกฺเข สุขิตา โหนฺติ,
ตสฺมา สุขสมุสฺสยโต วินิปติตตฺตา วินิปาติกาติ วุตฺตา. เย ปเนตฺถ ติเหตุกา,
เตสํ ธมฺมาภิสมโยปิ โหติ ปิยงฺกรมาตาทีนํ วิย.
     พฺรหฺมกายิกาติ พฺรหฺมปาริสชฺชพฺรหฺมปุโรหิตมหาพฺรหฺมาโน. ปฐมาภินิพฺพตฺตาติ
เต สพฺเพปิ ปฐมชฺฌาเนน นิพฺพตฺตา. พฺรหฺมปาริสชฺชา ปน ปริตฺเตน, พฺรหฺม-
ปุโรหิตา มชฺฌิเมน, กาโย จ เตสํ วิปฺผาริกตโร โหติ. มหาพฺรหฺมาโน ปณีเตน,
กาโย ปน เตสํ อติวิปฺผาริกตโร โหติ. อิติ เต กายสฺส นานตฺตา, ปฐมชฺฌานวเสน
สญฺญาย เอกตฺตา นานตฺตกายา เอกตฺตสญฺญิโนติ วุตฺตา. ยถา จ เต, เอวํ
จตูสุ อปาเยสุ สตฺตา. นิรเยสุ หิ เกสญฺจิ คาวุตํ, เกสญฺจิ อฑฺฒโยชนํ, เกสญฺจิ
ติคาวุตํ อตฺตภาโว โหติ, เทวทตฺตสฺส ปน โยชนสติโก ชาโต. ติรจฺฉาเนสุปิ เกจิ
ขุทฺทกา โหนฺติ, เกจิ มหนฺตา. เปตฺติวิสเยสุปิ เกจิ สฏฺฐิหตฺถา เกจิ อสีติหตฺถา
โหนฺติ เกจิ สุวณฺณา เกจิ ทุพฺพณฺณา. ตถา กาฬกญฺจิกา อสุรา. อปิเจตฺถ
ทีฆปิฏฺฐิกา เปตา นาม สฏฺฐิโยชนิกาปิ โหนฺติ, สญฺญา ปน สพฺเพสมฺปิ
อกุสลวิปากาเหตุกาว โหติ. อิติ อปายิกาปิ "นานตฺตกายา เอกตฺตสญฺญิโน"ติ
สงฺขํ คจฺฉนฺติ.
@เชิงอรรถ:  อุตฺตรมาตา สุ.วิ. ๒/๑๐๙, มโน.ปู. ๓/๔๔,๔๕/๑๘๐     คณฺฐิปเท. เวมติกา
     อาภสฺสราติ ทณฺฑอุกฺกาย อจฺจิ วิย เอเตสํ สรีรโต อาภา ฉิชฺชิตฺวา ฉิชฺชิตฺวา
ปตนฺตี วิย สรติ วิสรตีติ อาภสฺสรา. เตสุ ปญฺจกนเย ทุติยตติยชฺฌานทฺวยํ ปริตฺตํ
ภาเวตฺวา อุปฺปนฺนา ปริตฺตาภา นาม โหนฺติ, มชฺฌิมํ ภาเวตฺวา อุปฺปนฺนา
อปฺปมาณาภา นาม โหนฺติ, ปณีตํ ภาเวตฺวา อุปฺปนฺนา อาภสฺสรา นาม
โหนฺติ. อิธ ปน อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉทวเสน สพฺเพว เต คหิตา. สพฺเพสํ หิ เตสํ
กาโย เอกวิปฺผาโรว โหติ, สญฺญา ปน อวิตกฺกวิจารมตฺตา จ อวิตกฺกอวิจารา
จาติ นานา.
     สุภกิณฺหาติ สุเภน โวกิณฺณา วิกิณฺณา, สุเภน สรีรปฺปภาวณฺเณน
เอกคฺฆนาติ อตฺโถ. เอเตสํ หิ น อาภสฺสรานํ วิย ฉิชฺชิตฺวา ฉิชฺชิตฺวา ปภา
คจฺฉตีติ. จตุกฺกนเย ตติยสฺส, ปญฺจกนเย จตุตฺถสฺส ปริตฺตมชฺฌิมปณีตสฺส ฌานสฺส
วเสน ปริตฺตสุภอปฺปมาณสุภสุภกิณฺหา นาม หุตฺวา นิพฺพตฺตนฺติ. อิติ สพฺเพปิ
เต เอกตฺตกายา เจว จตุตฺถชฺฌานสญฺญาย เอกตฺตสญฺญิโน จาติ เวทิตพฺพา.
เวหปฺผลาปิ จตุตฺถวิญฺญาณฏฺฐิติเมว ภชนฺติ. อสญฺญสตฺตา วิญฺญาณาภาวา เอตฺถ
สงฺคหํ น คจฺฉนฺติ, สตฺตาวาเสสุ คจฺฉนฺติ.
     สุทฺธาวาสา วิวฏฺฏปกฺเข ฐิตา น สพฺพกาลิกา, กปฺปสตสหสฺสมฺปิ อสงฺเขฺยยฺยมฺปิ
พุทฺธสุญฺเญ โลเก น อุปฺปชฺชนฺติ, โสฬสกปฺปสหสฺสพฺภนฺตเร พุทฺเธสุ
อุปฺปนฺเนสุเยว อุปฺปชฺชนฺติ, ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตสฺส ภควโต ขนฺธาวารสทิสา โหนฺติ,
ตสฺมา เนว วิญฺญาณฏฺฐิตึ, น จ สตฺตาวาสํ ภชนฺติ. มหาสีวตฺเถโร ปน:-
"น โข ปน โส สาริปุตฺต สตฺตาวาโส สุลภรูโป, โย มยา อนาวุตฺถปุพฺโพ
อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา อญฺญตฺร สุทฺธาวาเสหิ เทเวหี"ตี ๑- อิมินา สุตฺเตน
สุทฺธาวาสาปิ จตุตฺถํ วิญฺญาณฏฺฐิตึ จตุตฺถํ สตฺตาวาสญฺจ ภชนฺตีติ วทติ, ตํ
อปฺปฏิพาหิตตฺตา สุตฺตสฺส อนุญฺญาตํ.
@เชิงอรรถ:  ม.มู. ๑๒/๖๐/๑๒๔
     เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ ยเถว สญฺญาย, เอวํ วิญฺญาณสฺสาปิ สุขุมตฺตา
เนววิญฺญาณํ นาวิญฺญาณํ, ตสฺมา วิญฺญาณฏฺฐิตีสุ น วุตฺตํ.
     อฏฺฐ โลกธมฺมาติ ลาโภ อลาโภ ยโส อยโส นินฺทา ปสํสา สุขํ ทุกฺขนฺติ
อิเม อฏฺฐ โลกปฺปวตฺติยา สติ อนุปรมธมฺมกตฺตา โลกสฺส ธมฺมาติ โลกธมฺมา.
เอเตหิ มุตฺโต สตฺโต นาม นตฺถิ, พุทฺธานมฺปิ โหนฺติเยว. ยถาห:-
           "อฏฺฐิเม ภิกฺขเว โลกธมฺมา โลกํ อนุปริวตฺตนฺติ, โลโก จ
        อฏฺฐ โลกธมฺเม อนุปริวตฺตติ. กตเม อฏฺฐ, ลาโภ จ อลาโภ จ
        ยโส จ อยโส จ นินฺทา จ ปสํสา จ สุขญฺจ ทุกฺขญฺจ. อิเม
        โข ภิกฺขเว อฏฺฐ โลกธมฺมา โลกํ อนุปริวตฺตนฺติ, โลโก จ อฏฺฐ
        โลกธมฺเม อนุปริวตฺตตี"ติ. ๑-
ตตฺถ อนุปริวตฺตนฺตีติ อนุพนฺธนฺติ นปฺปชหนฺติ, โลกโต น นิวตฺตนฺตีติ อตฺโถ.
ลาโภติ ปพฺพชิตสฺส จีวราทิ, คหฏฺฐสฺส ธนธญฺญาทิ ลาโภ. โสเยว อลพฺภมาโน
ลาโภ อลาโภ. น ลาโภ อลาโภติ วุจฺจมาเน อตฺถาภาวาปตฺติโต ปริญฺเญยฺโย
น สิยา. ยโสติ ปริวาโร. โสเยว อลพฺภมาโน ยโส อยโส. นินฺทาติ
อวณฺณภณนํ. ปสํสาติ วณฺณภณนํ. สุขนฺติ กามาวจรานํ กายิกเจตสิกํ. ทุกฺขนฺติ
ปุถุชฺชนโสตาปนฺนสกทาคามีนํ กายิกเจตสิกํ, อนาคามิอรหนฺตานํ กายิกเมว.
      นว สตฺตาวาสาติ สตฺตานํ อาวาสา, วสนฏฺฐานานีติ อตฺโถ. ตานิ ปน
ตถาปกาสิตา ขนฺธา เอว. กตเม นว. วุตฺตํ เหตํ ภควตา:-
          นวยิเม ภิกฺขเว ๒- สตฺตาวาสา. กตเม นว. สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา
        นานตฺตกายา นานตฺตสญฺญิโน, เสยฺยถาปิ มนุสฺสา เอกจฺเจ จ เทวา
        เอกจฺเจ จ วินิปาติกา. อยํ ปฐโม สตฺตาวาโส.
@เชิงอรรถ:  องฺ.อฏฺฐก. ๒๓/๙๕(๕)/๑๕๗ (สฺยา)
@ ที.ปา. ๑๑/๓๔๑,๓๕๙/๒๓๒-๓,๒๗๒-๓, องฺ.นวก. ๒๓/๒๒๘(๒๔)/๔๑๓-๔ (สฺยา)
           สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา นานตฺตกายา เอกตฺตสญฺญิโน, เสยฺยถาปิ
        เทวา พฺรหฺมกายิกา ปฐมาภินิพฺพตฺตา. อยํ ทุติโย สตฺตาวาโส.
           สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา เอกตฺตกายา นานตฺตสญฺญิโน, เสยฺยถาปิ
        เทวา อาภสฺสรา. อยํ ตติโย สตฺตาวาโส.
           สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา เอกตฺตกายา เอกตฺตสญฺญิโน, เสยฺยถาปิ
        เทวา สุภกิณฺหา. อยํ จตุตฺโถ สตฺตาวาโส.
           สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา อสญฺญิโน อปฺปฏิสํเวทิโน, เสยฺยถาปิ เทวา
        อสญฺญสตฺตา. อยํ ปญฺจโม สตฺตาวาโส.
           สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา สพฺพโส รูปสญฺญานํ สมติกฺกมา
        ปฏิฆสญฺญานํ อตฺถงฺคมา นานตฺตสญฺญานํ อมนสิการา "อนนฺโต
        อากาโส"ติ อากาสานญฺจายตนูปคา. อยํ ฉฏฺโฐ สตฺตาวาโส.
           สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา สพฺพโส อากาสานญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม
        "อนนฺตํ วิญฺญาณนฺ"ติ วิญฺญาณญฺจายตนูปคา. อยํ สตฺตโม
        สตฺตาวาโส.
           สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา สพฺพโส วิญฺญาณญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม
        "นตฺถิ กิญฺจี"ติ อากิญฺจญฺญายตนูปคา. อยํ อฏฺฐโม สตฺตาวาโส.
           สนฺติ ภิกฺขเว สตฺตา สพฺพโส อากิญฺจญฺญายตนํ สมติกฺกมฺม
        เนวสญฺญานาสญฺญายตนูปคา. อยํ นวโม สตฺตาวาโส. อิเม โข ภิกฺขเว
        นว สตฺตาวาสาติ. ๑-
@เชิงอรรถ:  ที.ปา. ๑๑/๓๔๑,๓๕๙/๒๓๒-๓, องฺ.นวก. ๒๓/๒๒๘/๔๑๓-๔ (สฺยา)
     ทสายตนานีติ จกฺขายตนํ รูปายตนํ โสตายตนํ สทฺทายตนํ ฆานายตนํ
คนฺธายตนํ ชิวฺหายตนํ รสายตนํ กายายตนํ โผฏฺฐพฺพายตนนฺติ เอวํ ทส.
มนายตนธมฺมายตนานิ ปน โลกุตฺตรมิสฺสกตฺตา น คหิตานิ. อิเมสุ ทสสุ
วิสฺสชฺชเนสุ วิปสฺสนาวเสน ตีรณปริญฺญา วุตฺตา, "สพฺพํ ภิกฺขเว ปริญฺเญยฺยนฺ"ติ-
อาทีสุ ปน อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยาทีนํ ติณฺณํ, นิโรธปฏิปทานํ สจฺฉิกิริยา-
ภาวนฏฺฐานํ เตสํเยว ปฏิเวธฏฺฐานํ ทุกฺขาทีนํ นิสฺสรณสฺส อนุปฺปาทาทีนํ ปญฺจ-
ทสนฺนํ, ปริคฺคหฏฺฐาทีนํ เอกตฺตึสาย, อุตฺตริปฏิเวธฏฺฐาทีนํ ติณฺณํ, มคฺคงฺคานํ
อฏฺฐนฺนํ, "ปโยคานํ ปฏิปฺปสฺสทฺธฏฺโฐ"ติอาทีนํ ทฺวินฺนํ, อสงฺขตฏฺฐสฺส วุฏฺฐา-
นฏฺฐาทีนํ ทฺวินฺนํ, นิยฺยานฏฺฐสฺส อนุพุชฺฌนฏฺฐาทีนํ ติณฺณํ, อนุโพธนฏฺฐาทีนํ
ติณฺณํ, อนุโพธปกฺขิยาทีนํ ติณฺณํ, อุชฺโชตนฏฺฐาทีนํ จตุนฺนํ, ปตาปนฏฺฐาทีนํ ๑-
อฏฺฐารสนฺนํ, วิวฏฺฏนานุปสฺสนาทีนํ นวนฺนํ, ขเยญาณอนุปฺปาเทญาณานํ ปญฺญา-
วิมุตฺตินิพฺพานานนฺติ อิเมสํ ธมฺมานํ ปฏิลาภวเสน ตีรณปริญฺญา วุตฺตา, เสสานํ
ยถาโยคํ วิปสฺสนาวเสน จ ปฏิลาภวเสน จ ตีรณปริญฺญา วุตฺตาติ เวทิตพฺพา.
     เยสํ เยสํ ธมฺมานํ ปฏิลาภตฺถาย วายมนฺตสฺส, เต เต ธมฺมา ปฏิลทฺธา
โหนฺติ. เอวนฺเต ธมฺมา ปริญฺญาตา เจว โหนฺติ ตีริตา จาติ หิ
กิจฺจสมาปนฏฺเฐน ตีรณปริญฺญา ๒- วุตฺตา. กิจฺเจ หิ สมาปิเต เต ธมฺมา ปฏิลทฺธา
โหนฺตีติ. เกจิ ปน "อวิปสฺสนูปคานํ ๓- ญาตปริญฺญา"ติ วทนฺติ. อภิญฺเญยฺเยน
ญาตปริญฺญาย วุตฺตตฺตา ตํ น สุนฺทรํ. ปริญฺญาตา เจว โหนฺติ ตีริตา
จาติ เต ปฏิลทฺธา เอว ธมฺมา ปริญฺญาตา จ นาม โหนฺติ, ตีริตา จ นามาติ
อตฺโถ. เอวํ กิจฺจสมาปนตฺถวเสน ปริญฺญาตตฺโถ วุตฺโต โหติ.
@เชิงอรรถ:  สี. ปกาสนฏฺฐาทีนํ  ม. ตีรณปริญฺญาตา  สี. ทนฺธวิปสฺสนูปคานํ
     [๒๒] อิทานิ ตเมวตฺถํ เอเกกธมฺเม ปฏิลาภวเสน โยเชตฺวา อนฺเต จ
นิคเมตฺวา ทสฺเสตุํ เนกฺขมฺมนฺติอาทิมาห. ตํ สพฺพํ ปุพฺเพ วุตฺตานุสาเรเนว
เวทิตพฺพนฺติ.
                    ปริญฺเญยฺยนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้า ๑๑๙-๑๒๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=2656&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=2656&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=56              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=456              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=622              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=622              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]