ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ ภาษาบาลีอักษรไทย ปฏิสํ.อ.๑ (สทฺธมฺม.๑)

                        นิโรธสจฺจนิทฺเทสวณฺณนา
     [๓๕] นิโรธสจฺจนิทฺเทเส โย ตสฺสาเยว ตณฺหายาติ เอตฺถ "โย ตสฺเสว
ทุกฺขสฺสา"ติ วตฺตพฺเพ ยสฺมา สมุทยนิโรเธเนว ทุกฺขํ นิรุชฺฌติ, โน อญฺญถา.
ยถาห:-
               "ยถาปิ มูเล อนุปทฺทเว ทเฬฺห
                ฉินฺโนปิ รุกฺโข ปุนเรว รูหติ
                เอวมฺปิ ตณฺหานุสเย อนูหเต
                นิพฺพตฺตตี ทุกฺขมิทํ ปุนปฺปุนนฺ"ติ. ๑-
ตสฺมา ตํ ทุกฺขนิโรธํ ทสฺเสนฺโต สมุทยนิโรเธน ทสฺเสตุํ เอวมาห. สีหสมานวุตฺติโน
หิ ตถาคตา, เต ทุกฺขํ นิโรเธนฺตา ทุกฺขนิโรธญฺจ ทสฺเสนฺตา เหตุมฺหิ ปฏิปชฺชนฺติ,
น ผเล. สุวานวุตฺติโน ปน อญฺญติตฺถิยา, เต ทุกฺขํ นิโรเธนฺตา ทุกฺขนิโรธญฺจ
ทสฺเสนฺตา อตฺตกิลมถานุโยเคน เจว ตสฺเสว จ เทสนาย ผเล ปฏิปชฺชนฺติ, น
เหตุมฺหีติ สีหสมานวุตฺติตาย สตฺถา เหตุมฺหิ ปฏิปชฺชนฺโต "โย ตสฺสาเยวา"ติ-
อาทิมาห. ธมฺมเสนาปติปิ สตฺถารา วุตฺตกฺกเมเนวาห.
     ตตฺถ ตสฺสาเยว ตณฺหายาติ ยา สา ตณฺหา "โปโนพฺภวิกา"ติ วตฺวา
กามตณฺหาทิวเสน วิภตฺตา อุปฺปตฺตินิเวสนวเสน จ เหฏฺฐา ปกาสิตา, ตสฺสาเยว
ตณฺหาย. อเสสวิราคนิโรโธติ วิราโค วุจฺจติ มคฺโค, "วิราคา วิมุจฺจตี"ติ ๒- หิ
วุตฺตํ. วิราเคน นิโรโธ วิราคนิโรโธ, อนุสยสมุคฺฆาตโต อเสโส วิราคนิโรโธ
อเสสวิราคนิโรโธ. อถ วา วิราโคติ หิ ปหานํ วุจฺจติ, ตสฺมา อเสโส วิราโค
อเสโส นิโรโธติ เอวมฺเปตฺถ โยชนา ทฏฺฐพฺพา. อตฺถโต ปน สพฺพาเนว ปเนตานิ
อเสสวิราคนิโรโธติอาทีนิ นิพฺพานสฺเสว เววจนานิ. ปรมตฺถโต หิ ทุกฺขนิโรธํ
อริยสจฺจนฺติ นิพฺพานํ วุจฺจติ. ยสฺมา ปน ตํ อาคมฺม ตณฺหา อเสสา วิรชฺชติ
นิรุชฺฌติ, ตสฺมา ตํ "ตสฺสาเยว ตณฺหาย อเสสวิราคนิโรโธ"ติ วุจฺจติ. นิพฺพานญฺจ
อาคมฺม ตณฺหา จชียติ ปฏินิสฺสชฺชียติ มุจฺจติ น อลฺลียติ, กามคุณาลเยสุ
เจตฺถ เอโกปิ อาลโย นตฺถิ, ตสฺมา นิพฺพานํ จาโค ปฏินิสฺสคฺโค มุตฺติ
อนาลโยติ วุจฺจติ. เอกเมว หิ นิพฺพานํ, นามานิ ปนสฺส สพฺพสงฺขตานํ
@เชิงอรรถ:  ขุ.ธ. ๒๕/๓๓๘/๗๕  วิ.มหา. ๔/๒๓/๑๙, มู.มู. ๑๒/๒๔๕/๒๐๗, สํ.ข. ๑๗/๑๒/๑๘
นามปฏิปกฺขวเสน อเนกานิ โหนฺติ. เสยฺยถิทํ, อเสสวิราโค อเสสนิโรโธ จาโค
ปฏินิสฺสคฺโค มุตฺติ อนาลโย ราคกฺขโย โทสกฺขโย โมหกฺขโย ตณฺหากฺขโย อนุปฺปาโท
อปฺปวตฺตํ อนิมิตฺตํ อปฺปณิหิตํ อนายูหนํ อปฺปฏิสนฺธิ อนุปปตฺติ อคติ ๑-
อชาตํ อชรํ อพฺยาธิ อมตํ อโสกํ อปริเทวํ อนุปายาสํ อสงฺกิลิฏฺฐนฺติอาทีนิ.
     อิทานิ มคฺเคน ฉินฺนาย นิพฺพานํ อาคมฺม อปฺปวตฺติปฺปตฺตายปิ จ ตณฺหาย
เยสุ วตฺถูสุ ตสฺสา อุปฺปตฺติ ทสฺสิตา, ตตฺเถว อภาวํ ทสฺเสตุํ สา โข ปเนสาติ-
อาทิมาห. ตตฺถ ยถา ปุริโส เขตฺเต ชาตํ ติตฺตกลาพุวลฺลึ ทิสฺวา อคฺคโต ปฏฺฐาย
มูลํ ปริเยสิตฺวา ฉินฺเทยฺย, สา อนุปุพฺเพน มิลายิตฺวา อปฺปญฺญตฺตึ ๒- คจฺเฉยฺย,
ตโต ตสฺมึ เขตฺเต ติตฺตกลาพุ นิรุทฺธา ปหีนาติ วุจฺเจยฺย, เอวเมว เขตฺเต
ติตฺตกลาพุ วิย จกฺขาทีสุ ตณฺหา. สา อริยมคฺเคน มูลจฺฉินฺนา นิพฺพานํ อาคมฺม
อปฺปวตฺตึ คจฺฉติ. เอวํ คตา ปน เตสุ วตฺถูสุ เขตฺเต ติตฺตกลาพุ วิย น ปญฺญายติ.
ยถา จ อฏวิโต โจเร อาเนตฺวา นครสฺส ทกฺขิณทฺวาเร ฆาเตยฺยุํ, ตโต อฏวิยํ
โจรา มตาติ วา มาริตาติ วา วุจฺเจยฺยุํ, เอวเมว อฏวิยํ โจรา วิย ยา จกฺขาทีสุ
ตณฺหา สา ทกฺขิณทฺวาเร โจรา วิย นิพฺพานํ อาคมฺม นิรุทฺธตฺตา นิพฺพาเน
นิรุทฺธา. เอวํ นิรุทฺธา ปน เตสุ วตฺถูสุ อฏวิยํ โจรา วิย น ปญฺญายติ.
เตนสฺสา ตตฺเถว นิโรธํ ทสฺเสนฺโต "จกฺขุ โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอตฺเถสา
ตณฺหา ปหียมานา ปหียตี"ติอาทิมาห. อถ วา ตณฺหุปฺปาทวตฺถุสฺส ปริญฺญาตตฺตา
ปริญฺญาตวตฺถุสฺมึ ปุน น อุปฺปชฺชนโต อนุปฺปาทนิโรธวเสน ตณฺหุปฺปาทวตฺถุสฺมึเยว
นิรุชฺฌตีติ วุจฺจติ. เอตฺถ จ อุปฺปชฺชนปฺปฏิปกฺขวเสน ปหียตีติ วุตฺตํ,
นิวิสนปฏิปกฺขวเสน นิรุชฺฌตีติ.
                    นิโรธสจฺจนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------
@เชิงอรรถ:  สี. อนุปฺปตฺติ  สี. อปฺปวตฺตึ


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้า ๑๗๑-๑๗๓. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=3840&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=3840&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=84              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=898              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=1144              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=1144              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]