บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๔๗

๑๖. โคจรนานตฺตญาณนิทฺเทสวณฺณนา [๖๗] โคจรนานตฺตญาณนิทฺเทเส รูเป พหิทฺธา ววตฺเถตีติ อชฺฌตฺตโต พหิทฺธาภูเต รูปายตนธมฺเม ววตฺถเปตีติ อตฺโถ. อวิชฺชาสมฺภูตาติอาทิ อตฺตภาว- ปริยาปนฺนกมฺมชรูปตฺตา วุตฺตํ. อาหาโรปิ หิ กมฺมชรูปสฺส อุปตฺถมฺภกปจฺจโย โหติ. สทฺทสฺส ปน อุตุจิตฺตสมุฏฺฐานตฺตา อวิชฺชาสมฺภูตาทิจตุกฺกํ น วุตฺตํ. โผฏฺฐพฺพานํ สยํ มหาภูตตฺตา "จตุนฺนํ มหาภูตานํ อุปาทายา"ติ น วุตฺตํ. ธมฺมาติ เจตฺถ ภวงฺคมโนสมฺปยุตฺตา ตโย อรูปิโน ขนฺธา, ธมฺมายตนปริยาปนฺนานิ สุขุม- รูปานิ จ กมฺมสมุฏฺฐานานิปิ, สพฺพานิปิ รูปาทีนิ จ. อปิจ ยานิ ยานิ เยน เยน สมุฏฺฐหนฺติ, ตานิ ตานิ เตน เตน เวทิตพฺพานิ. อิตรถา หิ สกสนฺตาน- ปริยาปนฺนาปิ รูปาทโย ธมฺมา สพฺเพ น สงฺคณฺเหยฺยุ ํ. ยสฺมา อนินฺทฺริยพทฺธ- รูปาทโยปิ วิปสฺสนูปคา, ตสฺมา เตสํ กมฺมสมฺภูตปเทน สงฺคโห เวทิตพฺโพ. เตปิ หิ สพฺพสตฺตสาธารณกมฺมปจฺจยอุตุสมุฏฺฐานา. อญฺเญ ปน "อนินฺทฺริยพทฺธา รูปาทโย น วิปสฺสนูปคา"ติ วทนฺติ. ตํ ปน:- "สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจาติ ยทา ปญฺญาย ปสฺสติ อถ นิพฺพินฺทติ ทุกฺเข เอส มคฺโค วิสุทฺธิยา"ติ ^๑- อาทิกาย ปาฬิยา วิรุชฺฌติ. วุตฺตญฺจ วิสุทฺธิมคฺเค "อิเธกจฺโจ อาทิโตว อชฺฌตฺตสงฺขาเร อภินิวิสิตฺวา วิปสฺสติ, ยสฺมา ปน น สุทฺธอชฺฌตฺตทสฺสนมตฺเตเนว มคฺควุฏฺฐานํ โหติ, พหิทฺธาปิ ทฏฺฐพฺพเมว, ตสฺมา ปรสฺส ขนฺเธปิ อนุปาทินฺน- สงฺขาเรปิ อนิจฺจํ ทุกฺขนมตฺตาติ วิปสฺสตี"ติ ^๒- ตสฺมา ปเรสํ จกฺขาทิววตฺถานมฺปิ อนินฺทฺริยพทฺธรูปาทิววตฺถานมฺปิ อิจฺฉิตพฺพเมว, ตสฺมา เตภูมกสงฺขารา อวิปสฺสนูปคา นาม นตฺถิ. โคจรนานตฺตญาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้า ๓๐๖-๓๐๗. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=6839&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=6839&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=163 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=1864 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=2232 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=2232 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_31