อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ปฏิสํ.อ.๑ (สทฺธมฺม.๑)

                    ๓๓. อรณวิหาราณนิทฺเทสวณฺณนา
     [๘๒] อรณวิหาราณนิทฺเทเส อนิจฺจานุปสฺสนาทโย วุตฺตตฺถา. สุญฺโต
วิหาโรติ อนตฺตานุปสฺสนาย วุฏฺิตสฺส สุญฺตากาเรเนว ปวตฺตา อรหตฺตผล-
สมาปตฺติ. อนิมิตฺโต วิหาโรติ อนิจฺจานุปสฺสนาย วุฏฺิตสฺส อนิมิตฺตากาเรน
ปวตฺตา อรหตฺตผลสมาปตฺติ. อปฺปณิหิโต วิหาโรติ ทุกฺขานุปสฺสนาย วุฏฺิตสฺส
อปฺปณิหิตากาเรน ปวตฺตา อรหตฺตผลสมาปตฺติ. สุญฺเต อธิมุตฺตาติ สุญฺเต
ผลสมาปตฺติยา ปุพฺพภาคปญฺาวเสน อธิมุตฺตตา. เสสทฺวเยปิ เอเสว นโย. ปมํ
ฌานนฺติอาทีหิ อรหตฺตผลสมาปตฺตึ สมาปชฺชิตุกามสฺส วิปสฺสนาย อารมฺมณภูตา
ฌานสมาปตฺติโย วุตฺตา. อรหโตเยว หิ วิปสฺสนาผลสมาปตฺติปณีตาธิมุตฺติฌาน-
สมาปตฺติโย สพฺพกิเลสานํ ปหีนตฺตา "อรณวิหาโร"ติ วตฺตุํ อรหนฺติ.
     ปเมน ฌาเนน นีวรเณ หรตีติ อรณวิหาโรติ ปมชฺฌานสมงฺคี ปเมน
ฌาเนน นีวรเณ หรตีติ ตํ ปมํ ฌานํ อรณวิหาโรติ อตฺโถ. เสเสสุปิ เอเสว
นโย. อรหโต นีวรณาภาเวปิ นีวรณวิปกฺขตฺตา ปมสฺส ฌานสฺส นีวรเณ หรตีติ
วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. วิปสฺสนาสมาปตฺติปฺปณีตาธิมุตฺติวเสน ติธา อรณวิหาราณํ
อุทฺทิสิตฺวา กสฺมา ฌานสมาปตฺติโยว อรณวิหาโรติ นิทฺทิฏฺาติ เจ? อุทฺเทสวเสเนว
ตาสํ ติสฺสนฺนํ อรณวิหารตาย สิทฺธตฺตา. ผลสมาปตฺติวิปสฺสนาย ปน ภูมิภูตานํ
ฌานสมาปตฺตีนํ อรณวิหารตา อวุตฺเตน น สิชฺฌติ, ตสฺมา อสิทฺธเมว สาเธตุํ
"ปมํ ฌานํ อรณวิหาโร"ติอาทิ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. ตาสํ หิ อรณวิหารตา
อุทฺเทสวเสน อสิทฺธาปิ นิทฺเทเส วุตฺตตฺตา สิทฺธาติ. เตสํ วา โยชิตนเยเนว
"อนิจฺจานุปสฺสนา นิจฺจสญฺ หรตีติ อรณวิหาโร, ทุกฺขานุปสฺสนา สุขสญฺ หรตีติ
อรณวิหาโร, อนตฺตานุปสฺสนา อตฺตสญฺ หรตีติ อรณวิหาโร, สุญฺโต วิหาโร
อสุญฺตํ หรตีติ อรณวิหาโร, อนิมิตฺโต วิหาโร นิมิตฺตํ หรตีติ อรณวิหาโร,
อปฺปณิหิโต วิหาโร ปณิธึ หรตีติ อรณวิหาโร, สุญฺตาธิมุตฺตตา อสุญฺตาธิมุตฺตึ
หรตีติ อรณวิหาโร, อนิมิตฺตาธิมุตฺตตา นิมิตฺตาธิมุตฺตึ หรตีติ อรณวิหาโร,
อปฺปณิหิตาธิมุตฺตตา ปณิหิตาธิมุตฺตึ หรตีติ อรณวิหาโร"ติ โยเชตฺวา คเหตพฺพํ.
                   อรณวิหาราณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺิตา.
                         --------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้า ๓๒๗-๓๒๘.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=7307&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=7307&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=215
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=2406
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=2823
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=2823
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_31