ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย  
อรรถกถาเล่มที่ ๔๗ ภาษาบาลีอักษรไทย ปฏิสํ.อ.๑ (สทฺธมฺม.๑)

                    ๔๐. ทสฺสนวิสุทฺธิาณนิทฺเทสวณฺณนา
     [๙๑] ทสฺสนวิสุทฺธิาณนิทฺเทเส สพฺเพ ธมฺมา เอกสงฺคหิตา สงฺขตา-
สงฺขตธมฺมา เอเกน สงฺคหิตา ปริจฺฉินฺนา. ตถฏฺเนาติ ภูตฏฺเน, อตฺตโน
อตฺตโน สภาววเสน วิชฺชมานฏฺเนาติ อตฺโถ. อนตฺตฏฺเนาติ การกเวทก-
สงฺขาเตน อตฺตนา รหิตฏฺเน. สจฺจฏฺเนาติ อวิสํวาทกฏฺเน, อตฺตโน
สภาวญฺถตฺตาภาเวนาติ อตฺโถ. ปฏิเวธฏฺเนาติ สภาวโต าณโต าเณน
ปฏิวิชฺฌิตพฺพฏฺเน. อิธ โลกุตฺตราเณน อสมฺโมหโต อารมฺมณโต จ ปฏิเวโธ
เวทิตพฺโพ. อภิชานนฏฺเนาติ โลกิเกน าเณน อสมฺโมหโต อารมฺมณโต จ เตสํ
เตสํ ธมฺมานํ สภาวโต อภิชานิตพฺพฏฺเน. "สพฺพํ ภิกฺขเว อภิญฺเยฺยนฺ"ติ ๑- หิ
วุตฺตํ. ปริชานนฏฺเนาติ วุตฺตนเยเนว โลกิยโลกุตฺตเรหิ าเณหิ สภาวโต
อภิญฺาตานํ ธมฺมานํ อนิจฺจาทิโต นิยฺยานาทิโต จ ปริจฺฉินฺทิตฺวา ชานิตพฺพฏฺเน.
"สพฺพํ ภิกฺขเว ปริญฺเยฺยนฺ"ติ หิ วุตฺตํ. ธมฺมฏฺเนาติ สภาวธารณาทินา
ธมฺมฏฺเน. ธาตุฏฺเนาติ นิชฺชีวตาทินา ธาตุฏฺเน. าตฏฺเนาติ โลกิยโลกุตฺตเรหิ
าเณหิ าตุํ สกฺกุเณยฺยฏฺเน. ยถา ทฏฺุํ สกฺกุเณยฺยาทินา อตฺเถน
"ทิฏฺ สุตํ มุตํ วิญฺาตํ รูปนฺ"ติ วุตฺตํ, เอวมิธาปิ าตุํ สกฺกุเณยฺยฏฺโ
าตฏฺโติ เวทิตพฺโพ. สจฺฉิกิริยฏฺเนาติ อารมฺมณโต ปจฺจกฺขกาตพฺพฏฺเน.
ผุสนฏฺเนาติ ปจฺจกฺขกตสฺส อารมฺมณโต ปุนปฺปุนํ ผุสิตพฺพฏฺเน. อภิสมยฏฺเนาติ
โลกิเกน าเณน อภิสมาคนฺตพฺพฏฺเน. กิญฺจาปิ หิ "ตถฏฺเ ปญฺา สจฺจวิวฏฺเฏ าณํ,
อภิญฺา ปญฺาตฏฺเ าณํ, สจฺฉิกิริยา ปญฺา ผสฺสนฏฺเ าณนฺ"ติ
เอเกกเมว าณํ วุตฺตํ, อฏฺกถายญฺจ:-
              สมวาเย ขเณ กาเล       สมูเห เหตุทิฏฺิสุ
              ปฏิลาเภ ปหาเน จ        ปฏิเวเธ จ ทิสฺสตีติ
คาถาวณฺณนายํ อภิสมยสทฺทสฺส ปฏิเวธตฺโถ วุตฺโต, อิธ ปน ยถาวุตฺเตน อตฺเถน
เตสํ นานตฺตํ เวทิตพฺพํ. อฏฺกถายเมว หิ โส โลกิยาณวเสน ธมฺมาภิสมโย
วุตฺโตติ.
     กามจฺฉนฺโท นานตฺตนฺติ วิกฺเขปสพฺภาวโต นานารมฺมณตฺตา จ
นานาสภาโวติ อตฺโถ. เอวํ สพฺพกิเลสา เวทิตพฺพา. เนกฺขมฺมํ เอกตฺตนฺติ
จิตฺเตกคฺคตาสภาวโต นานารมฺมณวิกฺเขปาภาวโต จ เอกสภาวนฺติ อตฺโถ. เอวํ
สพฺพกุสลา เวทิตพฺพา. อิธ เปยฺยาเลน สงฺขิตฺตานํ พฺยาปาทาทีนํ อกุสลานํ
@เชิงอรรถ:  สํ. สฬา. ๑๘/๕๐/๓๔ (สฺยา)
ยถาวุตฺเตน อตฺเถน นานตฺตมฺปิ เวทิตพฺพํ. วิตกฺกวิจาราทีนํ ปน เหฏฺิมานํ
เหฏฺิมานํ อุปริมโต อุปริมโต โอฬาริกฏฺเน นานตฺตํ เวทิตพฺพํ. ยสฺมา
เอกสงฺคหิตานานตฺเตกตฺตานํ ปฏิเวโธ มคฺคกฺขเณ สจฺจปฺปฏิเวเธน สิชฺฌติ, ตสฺมา
"ปฏิเวโธ"ติ ปทํ อุทฺธริตฺวา สจฺจาภิสมยํ ทสฺเสติ.
     ปริญฺาปฏิเวธํ ปฏิวิชฺฌตีติ ปริญฺาภิสมเยน อภิสเมติ. เอส นโย
เสเสสุ. สจฺจาภิสมยกาลสฺมึ หิ มคฺคาณสฺส เอกกฺขเณ ปริญฺา ปหานํ สจฺฉิกิริยา
ภาวนาติ จตฺตาริ กิจฺจานิ โหนฺติ. ยถา นาวา อปุพฺพํ อจริมํ เอกกฺขเณ จตฺตาริ
กิจฺจานิ กโรติ, โอริมํ ตีรํ ปชหติ, โสตํ ฉินฺทติ, ภณฺฑํ วหติ, ปาริมํ ตีรํ
อปฺเปติ, เอวเมว มคฺคาณํ อปุพฺพํ อจริมํ เอกกฺขเณ จตฺตาริ สจฺจานิ อภิสเมติ,
ทุกฺขํ ปริญฺาภิสมเยน อภิสเมติ, สมุทยํ ปหานาภิสมเยน อภิสเมติ, มคฺคํ ภาวนา-
ภิสมเยน อภิสเมติ, นิโรธํ สจฺฉิกิริยาสมเยน อภิสเมติ. กึ วุตฺตํ โหติ? นิโรธํ
อารมฺมณํ กตฺวา กิจฺจวเสน จตฺตาริปิ สจฺจานิ ปาปุณาติ ปสฺสติ ปฏิวิชฺฌตีติ.
ยถา โอริมํ ตีรํ ปชหติ. เอวํ มคฺคาณํ ทุกฺขํ ปริชานาติ. ยถา โสตํ ฉินฺทติ,
เอวํ สมุทยํ ปชหติ. ยถา ภณฺฑํ วหติ. เอวํ สหชาตาทิปจฺจยตาย มคฺคํ ภาเวติ.
ยถา ปาริมํ ตีรํ อปฺเปติ, เอวํ ปาริมตีรภูตํ นิโรธํ สจฺฉิกโรนฺตีติ เอวํ
อุปมาสํสนฺทนํ เวทิตพฺพํ.
     ทสฺสนํ วิสุชฺฌตีติ ตํตํมคฺควชฺฌกิเลสตมปฺปหาเนน าณทสฺสนํ วิสุทฺธิภาวํ
ปาปุณาติ. ทสฺสนํ วิสุทฺธนฺติ ตสฺส ตสฺส ผลสฺส จ อุปฺปาทกฺขเณ ตสฺส ตสฺส
มคฺคาณสฺส กิจฺจสิทฺธิปฺปตฺติโต าณทสฺสนํ วิสุทฺธิภาวปฺปตฺตํ โหติ. สพฺพธมฺมานํ
เอกสงฺคหิตาย นานตฺเตกตฺตปฏิเวธปญฺาย มคฺคผลาเณหิ สิทฺธิโต อนฺเต
มคฺคผลาณานิ วุตฺตานิ.
                  ทสฺสนวิสุทฺธิาณนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺิตา.


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๗ หน้า ๓๔๓-๓๔๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=7669&modeTY=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=7669&modeTY=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=242              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=2634              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=3077              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=3077              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]