ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๐ ภาษาบาลีอักษรไทย อป.อ.๒ (วิสุทฺธ.๒)

                          ๔. กุณฺฑธานวคฺค
                 ๓๓. ๑. กุณฺฑธานตฺเถราปทานวณฺณนา ๑-
     สตฺตาหํ ปฏิสลฺลีนนฺติอาทิกํ อายสฺมโต กุณฺฑธานตฺเถรสฺส อปทานํ.
อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเวสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ
อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หํสวตีนคเร กุลเคเห นิพฺพตฺโต
เหฏฺฐา ๒- วุตฺตนเยน ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุณนฺโต สตฺถารา ๓- เอกํ
ภิกฺขุํ ปฐมสลากํ คณฺหนฺตานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐปิยมานํ ๔- ทิสฺวา ตํ ฐานนฺตรํ
ปตฺเถตฺวา ตทนุรูปํ ปุญฺญํ กโรนฺโต วิจริ. โส เอกทิวสํ ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต
นิโรธสมาปตฺติโต วุฏฺฐาย นิสินฺนสฺส มโนสิลาจุณฺณปิญฺชรํ มหนฺตํ กทลิผลกณฺณิกํ
อุปนาเมสิ, ๕- ตํ ภควา ปฏิคฺคเหตฺวา ปริภุญฺชิ. โส เตน ปุญฺญกมฺเมน
เอกาทสกฺขตฺตุํ เทเวสุ เทวรชฺชมกาเรสิ. จตุวีสติวาเร จ ราชา อโหสิ จกฺกวตฺตี.
     โส เอวํ ปุนปฺปุนํ ๖- ปุญฺญานิ กตฺวา อปราปรํ ๗- เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต
กสฺสปพุทฺธกาเล ภุมฺมเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺติ. ทีฆายุกพุทฺธานญฺจ นาม น
อนฺวทฺธมาสิโก อุโปสโถ โหติ. ๘- ตถา หิ วิปสฺสิสฺส ภควโต ฉพฺพสฺสนฺตเร
ฉพฺพสฺสนฺตเร อุโปสโถ อโหสิ, กสฺสปทสพโล ปน ฉฏฺเฐ ฉฏฺเฐ มาเส
ปาติโมกฺขํ โอสาเรสิ, ตสฺส ปาติโมกฺขสฺส โอสารณกาเล ทิสาวาสิกา เทฺว
สหายกา ภิกฺขู "อุโปสถํ กริสฺสามา"ติ คจฺฉนฺติ. อยํ ภุมฺมเทวตา จินฺเตสิ
"อิเมสํ ทฺวินฺนํ ภิกฺขูนํ เมตฺติ อติวิย ทฬฺหา, กินฺนุ โข เภทเก สติ
ภิชฺเชยฺย, น ภิชฺเชยฺยา"ติ. เตสํ โอกาสํ โอโลกยมานา เตสํ อวิทูเร คจฺฉติ.
@เชิงอรรถ:  ก. โกณฺฑธาน...   ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ.
@ ฉ.ม. สตฺถารํ.   ฉ.ม. ฐเปนฺตํ.   ฉ.ม. อุปเนสิ.
@ ฉ.ม. อปราปรํ.   ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ.   ก. อโหสิ.
     อเถโก เถโร เอกสฺส หตฺเถ ปตฺตจีวรํ ฐเปตฺวา ๑- สรีรวฬญฺชนตฺถํ
อุทกผาสุกฏฺฐานํ คนฺตฺวา โธตหตฺถปาโท หุตฺวา คุมฺพสมีปโต ๒- นิกฺขมติ.
ภุมฺมเทวตา ตสฺส เถรสฺส ปจฺฉโต ปจฺฉโต ๓- อุตฺตมรูปา อิตฺถี หุตฺวา เกเส
วิธุนิตฺวา สํวิธาย พนฺธนฺตี วิย ปิฏฺฐิยํ ปํสุํ ปุญฺฉมานา วิย สาฏกํ สํวิธาย
นิวาสยมานา วิย จ หุตฺวา เถรสฺส ปทานุปทิกา หุตฺวา คุมฺพโต นิกฺขนฺตา.
เอกมนฺเต ฐิโต สหายกตฺเถโร ตํ การณํ ทิสฺวาว โทมนสฺสชาโต "นฏฺโฐทานิ
เม อิมินา ภิกฺขุนา สทฺธึ ทีฆรตฺตานุคโต สิเนโห, สจาหํ เอวํ วินาสภาวํ ๔-
ชาเนยฺยํ, เอตฺตกํ อทฺธานํ ๕- อิมินา สทฺธึ วิสฺสาสํ น กเรยฺยนฺ"ติ จินฺเตตฺวา
อาคจฺฉนฺตํเยว นํ ๖- "คณฺหาหิ อาวุโส ตุยฺหํ ปตฺตจีวรํ, ตาทิเสน ปาเปน
สทฺธึ เอกมคฺเคน น คจฺฉามี"ติ อาห. ตํ กถํ สุตฺวา ตสฺส ลชฺชิภิกฺขุโน
หทยํ ติขิณสตฺตึ คเหตฺวา วิทฺธํ วิย อโหสิ. ตโต นํ อาห "อาวุโส กินฺนาเมตํ
วทสิ, อหํ เอตฺตกํ กาลํ ทุกฺกฏมตฺตมฺปิ อาปตฺตึ น ชานามิ, ตฺวํ ปน มํ
อชฺช `ปาโป'ติ วทสิ, กึ เต ทิฏฺฐนฺ"ติ. "กิมญฺเญน ทิฏฺเฐน, กึ ตฺวํ
เอวํวิเธน อลงฺกตปฺปฏิยตฺเตน มาตุคาเมน สทฺธึ เอกฏฺฐาเน หุตฺวา นิกฺขนฺโต"ติ.
"นตฺเถตํ อาวุโส มยฺหํ, นาหํ เอวรูปํ มาตุคามํ ปสฺสามี"ติ ตสฺส ยาวตติยํ
กเถนฺตสฺสาปิ อิตโร เถโร กถํ อสทฺทหิตฺวา อตฺตนา ทิฏฺฐการณํเยว ภูตตฺตํ
กตฺวา คณฺหนฺโต เตน สทฺธึ เอกมคฺเคน อคนฺตฺวา อญฺเญน มคฺเคน สตฺถุ
สนฺติกํ คโต. อิตโรปิ ภิกฺขุ อญฺเญน มคฺเคน สตฺถุ สนฺติกํเยว คโต.
     ตโต ภิกฺขุสํฆสฺส อุโปสถาคารปฺปเวสนเวลาย โส ภิกฺขุ ตํ ภิกฺขุํ
อุโปสถคฺเค ทิสฺวา สญฺชานิตฺวา "อิมสฺมึ อุโปสถคฺเค เอวรูโป นาม ปาปภิกฺขุ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. ทตฺวา.    ม. คุมฺพสฺส ภาคโต.
@ สี. ปจฺฉโต ปจฺฉโต คจฺฉนฺตี.   ม. เอวํ วิสภาคํ, เอวํ วิรทฺธภาวํ.
@ ฉ.ม. กาลํ.   อาคจฺฉนฺตสฺเสว (มโน.ปู. ๑/๒๓๔).
อตฺถิ, นาหํ เตน สทฺธึ อุโปสถํ กริสฺสามี"ติ นิกฺขมิตฺวา พหิ อฏฺฐาสิ. อถ
ภุมฺมเทวตา "ภาริยํ กมฺมํ มยา กตนฺ"ติ มหลฺลกอุปาสกวณฺเณน ตสฺส สนฺติกํ
คนฺตฺวา "กสฺมา ภนฺเต อยฺโย อิมสฺมึ ฐาเน ฐิโต"ติ อาห. "อุปาสก อิมสฺมึ
อุโปสถคฺเค ๑- เอโก ปาปภิกฺขุ ปวิฏฺโฐ, อหนฺเตน สทฺธึ อุโปสถํ น กโรมีติ
พหิ ฐิโตมฺหี"ติ. "ภนฺเต มา ภณถ, ๒- ปริสุทธสีโล เอส ภิกฺขุ, ตุเมฺหหิ
ทิฏฺฐมาตุคาโม นาม อหํ. มยา ตุมฺหากํ วีมํสนตฺถาย "ทฬฺหา นุ โข อิเมสํ เถรานํ
เมตฺติ, โน ทฬฺหา"ติ ภิชฺชนาภิชฺชนภาวํ ๓- โอโลเกนฺเตน ตํ กมฺมํ กตนฺติ.
โก ปน ตฺวํ สปฺปุริสาติ. อหํ เอกา ภุมฺมเทวตา ภนฺเตติ. เทวปุตฺโต
กเถนฺโตเยว ทิพฺพานุภาเวน ฐตฺวา เถรสฺส ปาทมูเล ปติตฺวา "มยฺหํ ภนฺเต
ขมถ, เถรสฺส เอโส โทโส นตฺถิ, ๔- โส เถโร เอตํ โทสํ น ชานาติ, ๔-
อุโปสถํ กโรถา"ติ ๕- เถรํ ยาจิตฺวา อุโปสถคฺคํ ปเวเสสิ. โส เถโร อุโปสถํ
ตาว เอกฏฺฐาเน อกาสิ. มิตฺตสนฺถววเสน ปน ปุน เตน สทฺธึ น เอกฏฺฐาเน
วสิ. อิมสฺส เถรสฺส กมฺมํ ๖- น กเถสิ. ๗- อปรภาเค จุทิตกตฺเถโร ปน
วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต อรหตฺตํ ปาปุณิ.
     ภุมฺมเทวตา ตสฺส กมฺมสฺส นิสฺสนฺเทน เอกํ พุทฺธนฺตรํ อปายโต น
มุจฺจิตฺถ. สเจ ปน กิสฺมิญฺจิ กาเล ๘- มนุสฺสตฺตํ อาคจฺฉติ, อญฺเญน เยน
เกนจิ กโต โทโส ตสฺเสว อุปริ ปตติ. โส อมฺหากํ ภควโต อุปฺปนฺนกาเล
สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติ, ธานมาณโวติสฺส นามํ อกํสุ. โส วยปฺปตฺโต
ตโย เวเท อุคฺคณฺหิตฺวา มหลฺลกกาเล สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ
สาสเน ปพฺพชิ. ตสฺส อุปสมฺปนฺนทิวสโต ปฏฺฐาย เอกา อลงฺกตปฺปฏิยตฺตา
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อุโปสถคคํ.   ฉ.ม. มา เอวํ คณฺหถ.
@ ลชฺชิอลชฺชิภาวํ (มโน.ปู. ๑/๒๓๕).  ๔-๔ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ.
@ มโน.ปู. ๑/๒๓๕.   ฉ.ม. โทสํ.
@ ฉ.ม. กมฺมํ กถิยติ, (มโน.ปู. ๑/๒๓๕ กมฺมํ น กถิตํ).   ฉ.ม. กาเลน กาลํ.
อิตฺถี ตสฺมึ คามํ ปวิสนฺเต, สทฺธึเยว ปวิสติ, นิกฺขมนฺเต นิกฺขมติ, วิหารํ
ปวิสนฺเตปิ สทฺธึเยว ๑- ปวิสติ, ติฏฺฐนฺเตปิ ติฏฺฐตีติ เอวํ นิจฺจานุพนฺธา
ปญฺญายติ. เถโร น ตํ ปสฺสติ. ตสฺส ปน ปุริมกมฺมนิสฺสนฺเทน สา อญฺเญสํ
อุปฏฺฐาติ. ๒-
     คาเม ปายาสยาคุํ ภิกฺขํ ๓- ททมานา อิตฺถิโย "ภนฺเต อยํ เอโก
โกฏฺฐาโส ๔- ตุมฺหากํ, เอโก อิมิสฺสา อมฺหากํ สหายิกายา"ติ ปริหาสํ กโรนฺติ.
เถรสฺส มหตี วิเหสา โหติ. วิหารคตมฺปิ นํ สามเณรา เจว ทหรภิกฺขู จ
ปริวาเรตฺวา "ธาโน โกณฺโฑ ชาโต"ติ ปริหาสํ กโรนฺติ. อถสฺส เตเนว
การเณน กุณฺฑธานตฺเถโรติ นามํ ชาตํ. โส อุฏฺฐาย สมุฏฺฐาย เตหิ กยิรมานํ
เกฬึ สหิตุํ อสกฺโกนฺโต อุมฺมาทํ คเหตฺวา "ตุเมฺห โกณฺฑา, ตุมฺหากํ
อุปชฺฌาโย โกณฺโฑ, อาจริโย โกณฺโฑ"ติ วทติ. อถ นํ สตฺถุ อาโรเจสุํ
"กุณฺฑธาโน ภนฺเต ทหรสามเณเรหิ สทฺธึ เอวํ ผรุสวาจํ วทตี"ติ. สตฺถา ตํ
ปกฺโกสาเปตฺวา "สจฺจํ กิร ตฺวํ ธาน ทหรสามเณเรหิ สทฺธึ ผรุสวาจํ วทสี"ติ
ปุจฺฉิ. เตน "สจฺจํ ภควา"ติ วุตฺเต "กสฺมา เอวํ วทสี"ติ อาห. อหํ ภนฺเต
นิพทฺธํ วิเหสํ สหิตุํ อสกฺโกนฺโต เอวํ กเถมีติ. "ตฺวํ ปุพฺเพ กตกมฺมํ
ยาวชฺชตนา ๕- ชีราเปตุํ น สกฺโกสิ, ปุน เอวรูปํ ๖- ผรุสวาจํ มา วท ภิกฺขู"ติ
วตฺวา อาห:-
              "มาโวจ ผรุสํ กญฺจิ   วุตฺตา ปฏิวเทยฺยุ ตํ
              ทุกฺขา หิ สารมฺภกถา  ปฏิทณฺฑา ผุเสยฺยุ ตํ.
              สเจ เนเรสิ อตฺตานํ  กํโส อุปหโต ยถา
              เอส ปตฺโตสิ นิพฺพานํ  สารมฺโภ เต น วิชฺชตี"ติ. ๗-
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. สทฺธึ.   ฉ.ม. อุปฏฺฐาสิ.   ฉ.ม. ยาคุภิกฺขํ.
@ ฉ.ม. ยาคุกุฬุงฺโก.   ฉ.ม. ยาวชฺชทิวสา.
@ ฉ.ม. เอวํ.   ขุ.ธ. ๒๕/๑๓๓/๔๐.
อิมญฺจ ปน ตสฺส เถรสฺส มาตุคาเมน สทฺธึ วิจรณภาวํ โกสลรญฺโญปิ
กถยึสุ. ราชา "คจฺฉถ ภเณ, นํ วีมํสถา"ติ เปเสตฺวา สยมฺปิ มนฺเทเนว
ปริวาเรน สทฺธึ เถรสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา เอกมนฺตํ ๑- โอโลเกนฺโต อฏฺฐาสิ.
ตสฺมึ ขเณ เถโร สูจิกมฺมํ กโรนฺโต นิสินฺโน โหติ. สาปิสฺส อิตฺถี
อวิทูรฏฺฐาเน ฐิตา วิย ปญฺญายติ.
     ราชา ตํ ทิสฺวา "อตฺถิ ตํ การณนฺ"ติ ตสฺสา ฐิตฏฺฐานํ อคมาสิ. สา
ตสฺมึ อาคจฺฉนฺเต เถรสฺส วสนปณฺณสาลํ ปวิฏฺฐา วิย อโหสิ, ราชาปิ ตาย
สทฺธึ เอว ปณฺณสาลเมว ๒- ปวิสิตฺวา สพฺพตฺถ โอโลเกนฺโต อทิสฺวา "นายํ
มาตุคาโม, เถรสฺส เอโก กมฺมวิปาโก"ติ สญฺญํ กตฺวา ปฐมํ เถรสฺส สมีเปน
คจฺฉนฺโตปิ เถรํ อวนฺทิตฺวา ตสฺส การณสฺส อพฺภูตภาวํ ญตฺวา ปณฺณสาลโต
นิกฺขมิตฺวา เถรํ วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสินฺโน "กจฺจิ ภนฺเต ปิณฺฑปาเตน น
กิลมถา"ติ ปุจฺฉิ. เถโร "วฏฺฏติ มหาราชา"ติ อาห. "ชานามหํ ภนฺเต
อยฺยสฺส กถํ, เอวรูเปน อุปกิเลเสน สทฺธึ จรนฺตานํ ตุมฺหากํ เก นาม
ปสีทิสฺสนฺติ, อิโต ปฏฺฐาย เต ๓- กตฺถจิ คมนกิจฺจํ นตฺถิ. อหํ จตูหิ ปจฺจเยหิ
อุปฏฺฐหิสฺสามิ, ตุเมฺห โยนิโสมนสิกาเร มา ปมชฺชิตฺถา"ติ วตฺวา นิพทฺธภิกฺขํ
ปฏฺฐเปสิ. เถโร ราชานํ อุปตฺถมฺภกํ ลภิตฺวา โภชนสปฺปาเยน เอกคฺคจิตฺโต
หุตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิ. ตโต ปฏฺฐาย สา อิตฺถี
อนฺตรธายิ.
     ตทา มหาสุภทฺทา อุคฺคนคเร มิจฺฉาทิฏฺฐิกกุเล วสมานา "สตฺถา มํ
อนุกมฺปตู"ติ อุโปสถํ ๔- อธิฏฺฐาย นิรามคนฺธา หุตฺวา อุปริปาสาทตเล ฐิตา
"อิมานิ ปุปฺผานิ อนฺตเร อฏฺฐตฺวา ทสพลสฺส มตฺถเก วิตานํ หุตฺวา ติฏฺฐนฺตุ,
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. เอกมนฺเต, เอวมุปริปิ.   ฉ.ม. ปณฺณสาลายํ.
@ ฉ.ม. โว.   ฉ.ม. อุโปสถงฺคํ.
ทสพโล อิมาย สญฺญาย เสฺว ปญฺจหิ ภิกฺขุสเตหิ สทฺธึ มยฺหํ ภิกฺขํ คณฺหตู"ติ
สจฺจกิริยํ กตฺวา อฏฺฐ สุมนปุปฺผมุฏฺฐิโย วิสฺสชฺเชสิ. ปุปฺผานิ คนฺตฺวา
ธมฺมเทสนาเวลาย สตฺถุ มตฺถเก วิตานํ หุตฺวา อฏฺฐํสุ. สตฺถา ตํ สุมนปุปฺผวิตานํ
ทิสฺวา จิตฺเตเนว สุภทฺทาย ภิกฺขํ อธิวาเสตฺวา ปุนทิวเส อรุเณ อุฏฺฐิเต
อานนฺทตฺเถรํ อาห "อานนฺท มยํ อชฺช ทูรํ ภิกฺขาจารํ คมิสฺสาม,
ปุถุชฺชนานํ อทตฺวา อริยานํเยว สลากํ เทหี"ติ. เถโร ภิกฺขูนํ อาโรเจสิ
"อาวุโส สตฺถา อชฺช ทูรํ ภิกฺขาจารํ คมิสฺสติ. ปุถุชฺชนา สลากํ ๑- มา
คณฺหนฺตุ, อริยาว สลากํ คณฺหนฺตู"ติ. กุณฺฑธานตฺเถโร "อาวุโส สลากํ เม
เทหี"ติ ๒- ปฐมํเยว หตฺถํ ปสาเรสิ. อานนฺทตฺเถโร "อาวุโส ๓- สตฺถา ตาทิสานํ
ภิกฺขูนํ สลากํ น ทาเปติ, อริยานํเยว ทาเปตี"ติ วิตกฺกํ อุปฺปาเทตฺวา คนฺตฺวา
สตฺถุ อาโรเจสิ. สตฺถา "อาหราเปนฺตสฺส สลากํ เทหี"ติ อาห. เถโร จินฺเตสิ
"สเจ กุณฺฑธานสฺส สลากํ ทาตุํ น ยุตฺตํ, ๔- อถ สตฺถา ปฏิพาเหยฺย, ภวิสฺสติ
เอตฺถ การณนฺ"ติ "กุณฺฑธานสฺส สลากํ ทสฺสามี"ติ คมนํ อภินีหริ.
กุณฺฑธาโน ตสฺส ปุเร อาคมเน ๕- เอว อภิญฺญาปาทกํ จตุตฺถชฺฌานํ
สมาปชฺชิตฺวา อิทฺธิยา อากาเส ฐตฺวา "อาหราวุโส อานนฺท สตฺถา มํ ชานาติ,
มาทิสํ ภิกฺขุํ ปฐมํ สลากํ คณฺหนฺตํ น สตฺถา วาเรตี"ติ หตฺถํ ปสาเรตฺวา
สลากํ คณฺหิ. สตฺถา ตํ อฏฺฐุปฺปตฺตึ กตฺวา เถรํ อิมสฺมึ ฐาเน ปฐมํ สลากํ
คณฺหนฺตานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสิ. ยสฺมา อยํ เถโร ราชานํ อุปตฺถมฺภํ ลภิตฺวา
สปฺปายาหารปฏิลาเภน สมาหิตจิตฺโต วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต อุปนิสฺสย-
สมฺปนฺนตาย ฉฬาภิญฺโญ อโหสิ. เอวมฺภูตสฺสปิ อิมสฺส เถรสฺส คุเณ อชานนฺตา
เย ปุถุชฺชนา ภิกฺขู "อยํ ปฐมํ สลากํ คณฺหติ กึ นุ โข เอตนฺ"ติ วิมตึ
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ.   ฉ.ม. "อาหราวุโส สลากนฺ"ติ.
@ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ.   ฉ.ม. สลากา ทาตุํ ยุตฺตา.   ฉ.ม. ปุราคมนา.
อุปฺปาเทนฺติ. เตสํ วิมติวิธมนตฺถํ เถโร อากาสํ อพฺภุคฺคนฺตฺวา อิทฺธิปาฏิหาริยํ
ทสฺเสตฺวา อญฺญาปเทเสน อญฺญํ พฺยากโรนฺโต "ปญฺจ ฉินฺเท"ติ คาถํ อภาสิ.
     [๑] เอวํ โส ปูริตปุญฺญสมฺภารานุรูเปน อรหตฺตํ ปตฺวา ๑- ปตฺตเอตทคฺคฏฺฐาโน
อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสวเสน ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต สตฺตาหํ
ปฏิสลฺลีนนฺตฺยาทิมาห. ตตฺถ สตฺตาหํ สตฺตทิวสํ นิโรธสมาปตฺติวิหาเรน ปฏิสลฺลีนํ
วิเวกภูตนฺติ อตฺโถ. เสสํ อุตฺตานเมวาติ.
                   กุณฺฑธานตฺเถราปทานวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                           -----------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๐ หน้า ๕๖-๖๒. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=1221&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=1221&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=33              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=1873              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=2417              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=2417              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_32

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]