ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๕๒ ภาษาบาลีอักษรไทย จริยา.อ. (ปรมตฺถที.)

                     ๖.  เนมิราชจริยาวณฺณนา ๓-
           [๔๐]  "ปุนาปรํ ยทา โหมิ        มิถิลายํ ปุรุตฺตเม
                  เนมิ นาม มหาราชา      ปณฺฑิโต กุสลตฺถิโก.
@เชิงอรรถ:  ขุ.ชา. ๒๗/๘๓-๑๐๓/๒๘๐-๒      ม. อนุปฏฺฐานํ      ฉ.ม. นิมิราชจริยา....
           [๔๑]   ตทาหํ มาปยิตฺวาน       จตุสาลํ จตุมฺมุขํ
                  ตตฺถ ทานํ ปวตฺเตสึ      มิคปกฺขินราทินํ.
           [๔๒]   อจฺฉาทนํ สยนญฺจ        อนฺนํ ปานญฺจ โภชนํ
                  อพฺโพจฺฉินฺนํ กริตฺวาน     มหาทานํ ปวตฺตยึ.
           [๔๓]   ยถาปิ เสวโก สามึ      ธนเหตุมุปาคโต
                  กาเยน วาจามนสา      อาราธนียเมสติ.
           [๔๔]   ตเถวาหํ สพฺพภเว       ปริเยสิสฺสามิ โพธิชํ
                  ทาเนน สตฺเต ตปฺเปตฺวา  อิจฺฉามิ โพธิมุตฺตมนฺ"ติ. ๑-
    #[๔๐]  ฉฏฺเฐ มิถิลายํ ปุรุตฺตเมติ มิถิลานามเก วิเทหานํ อุตฺตมนคเร. เนมิ
นาม มหาราชาติ เนมึ ฆเฏนฺโต วิย อุปฺปนฺโน "เนมี"ติ ลทฺธนาโม, มหนฺเตหิ
ทานสีลาทิคุณวิเสเสหิ มหตา จ ราชานุภาเวน สมนฺนาคตตฺตา มหนฺโต ราชาติ
มหาราชา. ปณฺฑิโต กุสลตฺถิโกติ อตฺตโน จ ปเรสญฺจ ปุญฺญตฺถิโก.
     อตีเต กิร วิเทหรฏฺเฐ มิถิลานคเร อมฺหากํ โพธิสตฺโต มฆเทโว ๒- นาม ราชา
อโหสิ. โส จตุราสีติ วสฺสสหสฺสานิ กุมารกีฬํ กีฬิตฺวา จตุราสีติ วสฺสสหสฺสานิ
อุปรชฺชํ กาเรตฺวา จตุราสีติ วสฺสสหสฺสานิ รชฺชํ กาเรนฺโต "ยทา เม สิรสฺมึ
ปลิตานิ ปสฺเสยฺยาสิ, ตทา เม อาโรเจยฺยาสี"ติ กปฺปกสฺส วตฺวา อปรภาเค
เตน ปลิตานิ ทิสฺวา อาโรจิเต สุวณฺณสณฺฑาเสน อุทฺธราเปตฺวา หตฺเถ
ปติฏฺฐาเปตฺวา ปลิตํ โอโลเกตฺวา "ปาตุภูโต โข มยฺหํ เทวทูโต"ติ สํเวคชาโต
"อิทานิ มยา ปพฺพชิตุํ วฏฺฏตี"ติ จินฺเตตฺวา สตสหสฺสุฏฺฐานกํ คามวรํ กปฺปกสฺส
ทตฺวา เชฏฺฐกุมารํ ปกฺโกสาเปตฺวา ตสฺส:-
@เชิงอรรถ:  ขุ.จริยา. ๓๓/๔๑-๔/๕๘๗          สี. มหาเทโว
             "อุตฺตมงฺครุหา มยฺหํ        อิเม ชาตา วโยหรา
              ปาตุภูตา เทวทูตา        ปพฺพชฺชาสมโย มมา"ติ ๑-
วตฺวา สาธุกํ รชฺเช สมนุสาสิตฺวา ยทิปิ อตฺตโน อญฺญานิปิ จตุราสีติ
วสฺสสหสฺสานิ อายุ อตฺถิ, เอวํ สนฺเตปิ มจฺจุโน สนฺติเก ฐิตํ วิย อตฺตานํ
มญฺญมาโน สํวิคฺคหทโย ปพฺพชฺชํ โรเจติ. เตน วุตฺตํ:-
             "สิรสฺมึ ปลิตํ ทิสฺวา        มฆเทโว ทิสมฺปติ
              สํเวคํ อลภี ธีโร         ปพฺพชฺชํ สมโรจยี"ติ. ๒-
      โส ปุตฺตํ "อิมินาว นีหาเรน วตฺเตยฺยาสิ ยถา มยา ปฏิปนฺนํ, มา โข
ตฺวํ อนฺติมปุริโส อโหสี"ติ โอวทิตฺวา นครา นิกฺขมฺม ภิกฺขุปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา
จตุราสีติ วสฺสสหสฺสานิ ฌานสมาปตฺตีหิ วีตินาเมตฺวา อายุปริโยสาเน
พฺรหฺมโลกปรายโน อโหสิ. ปุตฺโตปิสฺส พหูนิ วสฺสสหสฺสานิ ธมฺเมน รชฺชํ กาเรตฺวา
เตเนว อุปาเยน ปพฺพชิตฺวา พฺรหฺมโลกปรายโน อโหสิ. ตถา ตสฺส ปุตฺโต, ตถา ตสฺส
ปุตฺโตติ เอวํ ทฺวีหิ อูนานิ จตุราสีติ ขตฺติยสหสฺสานิ สีเส ปลิตํ ทิสฺวาว
ปพฺพชิตานิ. อถ โพธิสตฺโต พฺรหฺมโลเก ฐิโตว "ปวตฺตติ นุ โข มยา มนุสฺสโลเก กตํ
กลฺยาณํ น ปวตฺตตี"ติ อาวชฺเชนฺโต อทฺทส "เอตฺตกํ อทฺธานํ ปวตฺตํ, อิทานิ
นปฺปวตฺติสฺสตี"ติ. โส "น โข ปนาหํ มยฺหํ ปเวณิยา อิจฺฉิชฺชิตุํ ทสฺสามี"ติ อตฺตโน
วํเส ชาตรญฺโญ เอว อคฺคมเหสิยา กุจฺฉิมฺหิ ปฏิสนฺธึ คณฺหิตฺวา อตฺตโน วํสสฺส เนมึ
ฆเฏนฺโต วิย นิพฺพตฺโต. เตน วุตฺตํ "เนมึ ฆเฏนฺโต วิย อุปฺปนฺโนติ เนมีติ
ลทฺธนาโม"ติ.
     ตสฺส หิ นามคฺคหณทิวเส ปิตรา อานีตา ลกฺขณปาฐกา ลกฺขณานิ โอโลเกตฺวา
"มหาราช อยํ กุมาโร ตุมฺหากํ วํสํ ปคฺคณฺหาติ, ปิตุปิตามเหหิปิ มหานุภาโว
มหาปุญฺโญ"ติ พฺยากรึสุ. ตํ สุตฺวา ราชา ยถาวุตฺเตนตฺเถน "เนมี"ติสฺส นามํ อกาสิ,
@เชิงอรรถ:  ขุ.ชา. ๒๗/๙/๓                    ป.สู. ๓/๓๐๙/๒๒๕
โส ทหรกาลโต ปฏฺฐาย สีเล อุโปสถกมฺเม จ ยุตฺตปฺปยุตฺโต อโหสิ. อถสฺส ปิตา
ปุริมนเยเนว ปลิตํ ทิสฺวา กปฺปกสฺส คามวรํ ทตฺวา ปุตฺตํ รชฺเช สมนุสาสิตฺวา
นครา นิกฺขมฺม ปพฺพชิตฺวา ฌานานิ นิพฺพตฺเตตฺวา พฺรหฺมโลกปรายโน อโหสิ.
     เนมิราชา ปน ทานชฺฌาสยตาย จตูสุ นครทฺวาเรสุ นครมชฺเฌ จาติ
ปญฺจ ทานสาลาโย กาเรตฺวา มหาทานํ ปวตฺเตสิ, เอเกกาย ทานสาลาย
สตสหสฺสํ สตสหสฺสํ กตฺวา เทวสิกํ ปญฺจสตสหสฺสานิ ปริจฺจชิ, ปญฺจ สีลานิ
รกฺขิ, ปกฺขทิวเสสุ อุโปสถกมฺมํ สมาทิยิ, มหาชนมฺปิ ทานาทีสุ ปุญฺเญสุ
สมาทเปสิ, สคฺคมคฺคํ อาจิกฺขิ, นิรยภเยน ตชฺเชสิ, ปาปโต นิวาเรสิ. ตสฺส
โอวาเท ฐตฺวา มหาชโน ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กตฺวา ตโต จุโต เทวโลเก นิพฺพตฺติ,
เทวโลโก ปริปูริ, นิรโย ตุจฺโฉ วิย อโหสิ. ตทา ปน อตฺตโน ทานชฺฌาสยสฺส
อุฬารภาวํ สวิเสสํ ทานปารมิยา ปูริตภาวญฺจ ปเวเทนฺโต สตฺถา:-
           #[๔๑]  "ตทาหํ มาปยิตฺวาน      จตุสฺสาลํ จตุมฺมุขํ
                   ตตฺถ ทานํ ปวตฺเตสึ     มิคปกฺขินราทินนฺ"ติ-
อาทิมาห.
     ตตฺถ ตทาติ ตสฺมึ เนมิราชกาเล. มาปยิตฺวานาติ การาเปตฺวา. จตุสฺสาลนฺติ
จตูสุ ทิสาสุ สมฺพนฺธสาลํ. จตุมฺมุขนฺติ จตูสุ ทิสาสุ จตูหิ ทฺวาเรหิ ยุตฺตํ.
ทานสาลาย หิ มหนฺตภาวโต เทยฺยธมฺมสฺส ยาจกชนสฺส จ พหุภาวโต น สกฺกา
เอเกเนว ทฺวาเรน ทานธมฺมํ ปริยนฺตํ กาตุํ เทยฺยธมฺมญฺจ ปริโยสาเปตุนฺติ สาลาย
จตูสุ ทิสาสุ จตฺตาริ มหาทฺวารานิ การาเปสิ. ตตฺถ ทฺวารโต ปฏฺฐาย ยาว
โกณา เทยฺยธมฺโม ราสิกโต ติฏฺฐติ. อรุณุคฺคํ อาทึ กตฺวา ยาว ปกติยา
สํเวสนกาโล, ตาว ทานํ ปวตฺเตติ. อิตรสฺมิมฺปิ กาเล อเนกสตา ปทีปา
ฌายนฺติ. ยทา ยทา อตฺถิกา อาคจฺฉนฺติ, ตทา ตทา ทียเตว. ตญฺจ ทานํ น
กปณทฺธิกวนิพฺพกยาจกานญฺเญว, อถ โข อฑฺฒานํ มหาโภคานมฺปิ อุปกปฺปนวเสน
มหาสุทสฺสนทานสทิสํ อุฬารตรปณีตตรานํ เทยฺยธมฺมานํ ปริจฺจชนโต สพฺเพปิ
สกลชมฺพุทีปวาสิโน มนุสฺสา ปฏิคฺคเหสุํ เจว ปริภุญฺชึสุ จ. สกลชมฺพุทีปํ หิ
อุนฺนงฺคลํ กตฺวา มหาปุริโส ตทา มหาทานํ ปวตฺเตสิ. ยถา จ มนุสฺสานํ, เอวํ
มิคปกฺขิเก อาทึ กตฺวา ติรจฺฉานคตานมฺปิ ทานสาลาย พหิ เอกมนฺเต เตสํ อุปกปฺปนวเสน
ทานํ ปวตฺเตสิ. เตน วุตฺตํ "ตตฺถ ทานํ ปวตฺเตสึ, มิคปกฺขินราทินนฺ"ติ. น เกวลญฺจ
ติรจฺฉานานเมว, เปตานมฺปิ ๑- ทิวเส ทิวเส ปตฺตึ ทาเปสิ. ยถา จ เอกิสฺสา
ทานสาลาย, เอวํ ปญฺจสุปิ ทานสาลาสุ ทานํ ปวตฺติตฺถ. ปาฬิยํ ปน "ตทาหํ
มาปยิตฺวาน, จตุสฺสาลํ จตุมฺมุขนฺ"ติ เอกํ วิย วุตฺตํ, ตํ นครมชฺเฌ ทานสาลํ
สนฺธาย วุตฺตํ.
    #[๔๒]  อิทานิ ตตฺถ เทยฺยธมฺมํ เอกเทเสน ทสฺเสนฺโต:- "อจฺฉาทนญฺจ
สยนํ, อนฺนํ ปานญฺจ โภชนนฺ"ติ อาห.
     ตตฺถ อจฺฉาทนนฺติ โขมสุขุมาทินานาวิธนิวาสนปารุปนํ. สยนนฺติ
มญฺจปลฺลงฺกาทิญฺเจว โคนกจิตฺตกาทิญฺจ อเนกวิธํ สยิตพฺพกํ, อาสนมฺปิ เจตฺถ
สยนคฺคหเณเนว คหิตนฺติ วตฺตพฺพํ. อนฺนํ ปานญฺจ โภชนนฺติ เตสํ เตสํ
สตฺตานํ ยถาภิรุจิตํ นานคฺครสํ อนฺนญฺเจว ปานญฺจ อวสิฏฺฐํ นานาวิธโภชนวิกติญฺจ.
อพฺโพจฺฉินฺนํ กริตฺวานาติ อารมฺภโต ปฏฺฐาย ยาว อายุปริโยสานา
อโหรตฺตํ อวิจฺฉินฺนํ กตฺวา.
    #[๔๓-๔]  อิทานิ ตสฺส ทานสฺส สมฺมาสมฺโพธึ อารพฺภ ทานปารมิภาเวน
ปวตฺติตภาวํ ทสฺเสนฺโต ยถา ตทา อตฺตโน อชฺฌาสโย ปวตฺโต, ตํ อุปมาย
ทสฺเสตุํ "ยถาปิ เสวโก"ติอาทิมาห. ตสฺสตฺโถ:- ยถา นาม เสวกปุริโส อตฺตโน
สามิกํ กาลานุกาลํ เสวนวเสน อุปคโต ลทฺธพฺพธนเหตุ กาเยน วาจาย มนสา
สพฺพถาปิ กายวจีมโนกมฺเมหิ ยถา โส อาราธิโต โหติ. เอวํ อาราธนียํ
@เชิงอรรถ:  ม.เทวตานมฺปิ
อาราธนเมว เอสติ คเวสติ, ตถา อหมฺปิ โพธิสตฺตภูโต สเทวกสฺส โลกสฺส สามิภูตํ
อนุตฺตรํ พุทฺธภาวํ เสเวตุกาโม ตสฺส อาราธนตฺถํ สพฺพภเว สพฺพสฺมึ
นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตภเว ทานปารมีปริปูรณวเสน ทาเนน ๑- สพฺพสตฺเต สนฺตปฺเปตฺวา
โพธิสงฺขาตโต อริยมคฺคญาณโต ชาตตฺตา "โพธิชนฺ"ติ ลทฺธนามํ สพฺพญฺญุตญฺญาณํ
ปรโต สพฺพถา นานูปาเยหิ เอสิสฺสามิ คเวสิสฺสามิ, ตํ อุตฺตมํ โพธึ สมฺมาสมฺโพธึ
ชีวิตปริจฺจาคาทึ ยํ กิญฺจิ กตฺวา อิจฺฉามิ อภิปตฺเถมีติ.
     เอวมิธ ทานชฺฌาสยสฺส อุฬารภาวํ ทสฺเสตุํ ทานปารมิวเสเนว เทสนา
กตา. ชาตกเทสนายํ ปนสฺส สีลปารมิอาทีนมฺปิ ปริปูรณํ วิภาวิตเมว, ตถา
หิสฺส เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว สีลาทิคุเณหิ อตฺตานํ อลงฺกริตฺวา มหาชนํ ตตฺถ
ปติฏฺฐาเปนฺตสฺส โอวาเท ฐตฺวา นิพฺพตฺตเทวตา สุธมฺมายํ เทวสภายํ สนฺนิปติตา
"อโห อมฺหากํ เนมิราชานํ นิสฺสาย มยํ อิมํ สมฺปตฺตึ ปตฺตา, เอวรูปาปิ นาม
อนุปฺปนฺเน พุทฺเธ มหาชนสฺส พุทฺธกิจฺจํ สาธยมานา อจฺฉริยมนุสฺสา โลเก
อุปฺปชฺชนฺตี"ติ มหาปุริสสฺส คุเณ วณฺเณนฺตา อภิตฺถวึสุ. เตน วุตฺตํ:-
            "อจฺเฉรํ วต โลกสฺมึ       อุปฺปชฺชนฺติ วิจกฺขณา
             ยทา อหุ เนมิราชา       ปณฺฑิโต กุสลตฺถิโก"ติ- ๒-
     ตํ สุตฺวา สกฺกํ เทวานมินฺทํ อาทึ กตฺวา สพฺเพ เทวา โพธิสตฺตํ ทฏฺฐุกามา
อเหสุํ. อเถกทิวสํ มหาปุริสสฺส อุโปสถิกสฺส อุปริปาสาทวรคตสฺส ปจฺฉิมยาเม
ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา นิสินฺนสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ "ทานํ นุ โข
วรํ, อุทาหุ พฺรหฺมจริยนฺ"ติ. โส ตํ อตฺตโน กงฺขํ ฉินฺทิตุํ นาสกฺขิ. ตสฺมึ ขเณ
สกฺกสฺส ภวนํ อุณฺหาการํ ทสฺเสสิ. สกฺโก ตํ การณํ อาวชฺเชนฺโต โพธิสตฺตํ
ตถา วิตกฺเกนฺตํ ทิสฺวา "หนฺทสฺส วิตกฺกํ ฉินฺทิสฺสามี"ติ อาคนฺตฺวา ปุรโต ฐิโต
@เชิงอรรถ:  สี. ธเนน          ขุ.ชา. ๒๘/๔๒๑/๑๖๖
เตน "โกสิ ตฺวนฺ"ติ ปุฏฺโฐ อตฺตโน เทวราชภาวํ อาโรเจตฺวา "กึ มหาราช จินฺเตสี"ติ
วุตฺเต ตมตฺถํ อาโรเจสิ. สกฺโก พฺรหฺมจริยเมว อุตฺตมํ กตฺวา ทสฺเสนฺโต:-
            "หีเนน พฺรหฺมจริเยน        ขตฺติเย อุปปชฺชติ
             มชฺฌิเมน จ เทวทตฺตํ       อุตฺตเมน วิสุชฺฌติ.
             น เหเต สุลภา กายา      ยาจโยเคน เกนจิ
             เย กาเย อุปปชฺชนฺติ       อนคารา ตปสฺสิโน"ติ ๑-
อาห.
     ตตฺถ ปุถุติตฺถายตเนสุ เมถุนวิรติมตฺตํ หีนํ พฺรหฺมจริยํ นาม, เตน ขตฺติยกุเล
อุปปชฺชติ. ฌานสฺส อุปจารมตฺตํ มชฺฌิมํ นาม, เตน เทวตฺตํ อุปปชฺชติ.
อฏฺฐสมาปตฺตินิพฺพตฺตนํ ปน อุตฺตมํ นาม, เตน พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตติ. ตํ หิ
พาหิรกา "นิพฺพานนฺ"ติ กเถนฺติ. เตนาห "วิสุชฺฌตี"ติ. สาสเน ปน ปริสุทฺธสีลสฺส
ภิกฺขุโน อญฺญตรํ เทวนิกายํ ปตฺเถนฺตสฺส พฺรหฺมจริยเจตนา หีนตาย หีนํ นาม, เตน
ยถาปตฺถิเต เทวโลเก นิพฺพตฺตติ. ปริสุทฺธสีลสฺส อฏฺฐสมาปตฺตินิพฺพตฺตนํ มชฺฌิมํ
นาม, เตน พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตติ. ปริสุทฺธสีลสฺส ปน วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา
อรหตฺตปฺปตฺติ อุตฺตมํ นาม, เตน วิสุชฺฌตีติ. อิติ สกฺโก "มหาราช ทานโต
พฺรหฺมจริยวาโสว สตคุเณน สหสฺสคุเณน สตสหสฺสคุเณน มหปฺผโล"ติ วณฺเณสิ.
กายาติ พฺรหฺมคณา. ยาจโยเคนาติ ยาจนยุตฺเตน. "ยาชโยเคนา"ติปิ ปาฬิ,
ยชนยุตฺเตน, ทานยุตฺเตนาติ อตฺโถ. ตปสฺสิโนติ ตปนิสฺสิตกา. อิมายปิ คาถาย
พฺรหฺมจริยวาสสฺเสว มหานุภาวตํ ทีเปติ. เอวญฺจ ปน วตฺวา "กิญฺจาปิ มหาราช
ทานโต พฺรหฺมจริยเมว มหปฺผลํ, เทฺวปิ ปเนเต มหาปุริสกตฺตพฺพาว. ทฺวีสุปิ
อปฺปมตฺโต หุตฺวา ทานญฺจ เทหิ สีลญฺจ รกฺขาหี"ติ วตฺวา ตํ โอวทิตฺวา
สกฏฺฐานเมว คโต.
@เชิงอรรถ:  ขุ.ชา. ๒๘/๔๒๙-๓๐/๑๖๖-๗
     อถ นํ เทวคโณ "มหาราช กุหึ คตตฺถา"ติ อาห. สกฺโก "มิถิลายํ
เนมิรญฺโญ กงฺขํ ฉินฺทิตุนฺ"ติ ตมตฺถํ ปกาเสนฺโต ๑- โพธิสตฺตสฺส คุเณ วิตฺถารโต
วณฺเณสิ. ตํ สุตฺวา เทวา "มหาราช มยํ เนมิราชานํ ทฏฺฐุกามมฺหา, สาธุ นํ
ปกฺโกสาเปหี"ติ วทึสุ. สกฺโก "สาธู"ติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา มาตลึ อามนฺเตสิ "คจฺฉ
เนมิราชานํ เวชยนฺตํ อาโรเปตฺวา อาเนหี"ติ. โส "สาธู"ติ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา รเถน
คนฺตฺวา ตตฺถ มหาสตฺตํ อาโรเปตฺวา เตน ยาจิโต ยถากฺกมํ ปาปกมฺมีนํ
ปุญฺญกมฺมีนญฺจ ฐานานิ อาจิกฺขนฺโต อนุกฺกเมน เทวโลกํ เนสิ. เทวาปิ โข
"เนมิราชา อาคโต"ติ สุตฺวา ทิพฺพคนฺธวาสปุปฺผหตฺถา ยาว จิตฺตกูฏทฺวารโกฏฺฐกา
ปจฺจุคฺคนฺตฺวา มหาสตฺตํ ทิพฺพคนฺธาทีหิ ปูเชนฺตา สุธมฺมํ เทวสภํ อาทยึสุ. ราชา
รถา โอตริตฺวา เทวสภํ ปวิสิตฺวา สกฺเกน สทฺธึ เอกาสเน นิสีทิตฺวา เตน ทิพฺเพหิ
กาเมหี"ติ นิมนฺตยมาโน "อลํ มหาราช มยฺหํ อิเมหิ ยาจิตกูปเมหิ กาเมหี"ติ
ปฏิกฺขิปิตฺวา อเนกปริยาเยน ธมฺมํ เทเสตฺวา มนุสฺสคณนาย สตฺตาหเมว ฐตฺวา
"คจฺฉามหํ มนุสฺสโลกํ, ตตฺถ ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กริสฺสามี"ติ อาห. สกฺโก
"เนมิราชานํ มิถิลํ เนหี"ติ มาตลึ อาณาเปสิ. โส ตํ เวชยนฺตรถํ อาโรเปตฺวา
ปาจีนทิสาภาเคน มิถิลํ ปาปุณิ. มหาชโน ทิพฺพรถํ ทิสฺวา รญฺโญ ปจฺจุคฺคมนํ อกาสิ.
มาตลิ สีหปญฺชเร มหาสตฺตํ โอตาเรตฺวา อาปุจฺฉิตฺวา สกฏฺฐานเมว คโต. มหาชโนปิ
ราชานํ ปริวาเรตฺวา "กีทิโส เทว เทวโลโก"ติ ปุจฺฉิ. ราชา เทวโลกสมฺปตฺตึ
วณฺเณตฺวา ตุเมฺหปิ ทานาทีนิ ปุญฺญานิ กโรถ, เอวํ ตสฺมึ เทวโลเก
อุปฺปชฺชิสฺสถา"ติ ธมฺมํ เทเสสิ. โส อปรภาเค ปุพฺเพ วุตฺตนเยน ปลิตํ ทิสฺวา
ปุตฺตสฺส รชฺชํ ปฏิจฺฉาเปตฺวา กาเม ปหาย ปพฺพชิตฺวา จตฺตาโร พฺรหฺมวิหาเร
ภาเวตฺวา พฺรหฺมโลกูปโค อโหสิ. ตทา สกฺโก อนุรุทฺโธ อโหสิ. มาตลิ อานนฺโท.
จตุราสีติ ราชสหสฺสานิ พุทฺธปริสา. เนมิราชา โลกนาโถ.
@เชิงอรรถ:  ฉ.ม.ปกาเสตฺวา
     ตสฺส อิธาปิ เหฏฺฐา วุตฺตนเยเนว โพธิสมฺภารา นิทฺธาเรตพฺพา. ตถา
พฺรหฺมโลกสมฺปตฺตึ ปหาย ปุพฺเพ อตฺตนา ปวตฺติตํ กลฺยาณวตฺตํ อนุปฺปพนฺเธสฺสามีติ
มหากรุณาย มนุสฺสโลเก นิพฺพตฺตนํ, อุฬาโร ทานชฺฌาสโย, ตทนุรูปา ทานาทีสุ
ปฏิปตฺติ, มหาชนสฺส จ ตตฺถ ปติฏฺฐาปนํ, ยาว เทวมนุสฺสานํ ปตฺถฏยสตา, สกฺกสฺส
เทวราชสฺส อุปสงฺกมเน อติวิมฺหยตา, ๑- เตน ทิพฺพสมฺปตฺติยา นิมนฺติยมาโนปิ ตํ
อนลงฺกริตฺวา ปุญฺญสมฺภารปริพฺรูหนตฺถํ ปุน มนุสฺสวาสูปคมนํ, ลาภสมฺปตฺตีสุ
สพฺพตฺถ อลคฺคภาโวติ เอวมาทโย คุณานุภาวา นิทฺธาเรตพฺพาติ.
                     เนมิราชจริยาวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                         ---------------


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๒ หน้า ๖๓-๗๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=52&A=1372&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=52&A=1372&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=214              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=8734              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=11441              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=11441              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]