บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๕๓

สุญฺญตวารวณฺณนา [๑๒๑-๑๔๕] อิทานิ ตสฺมึ โข ปน สมเย ธมฺมา โหนฺตีติ สุญฺญตวาโร อารทฺโธ, โส อุทฺเทสนิทฺเทสวเสน ทฺวิธา ววฏฺฐิโต. ตตฺถ อุทฺเทสวาเร "ธมฺมา โหนฺตี"ติ อิมินา สทฺธึ จตุวีสติ โกฏฺฐาสา โหนฺติ, สพฺพโกฏฺฐาเสสุ จ "จตฺตาโร เทฺว ตโย"ติ คณนปริจฺเฉโท น วุตฺโต. กสฺมา? สงฺคหวาเร ปริจฺฉินฺนตฺตา. ตตฺถ ปริจฺฉินฺนธมฺมาเยว หิ อิธาปิ วุตฺตา, น เหตฺถ สตฺโต วา ภาโว วา อตฺตา วา อุปลพฺภติ, ธมฺมา จ ^๒- เอเต ธมฺมมตฺตา อสารา อปริณายกาติ อิมิสฺสา สุญฺญตาย ทีปนตฺถํ วุตฺตา, ตสฺมา เอวเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ:- ยสฺมึ สมเย กามาวจรํ ปฐมํ มหากุสลจิตฺตํ อุปฺปชฺชติ, ตสฺมึ สมเย จิตฺตงฺควเสน อุปฺปนฺนา @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ^๒ ฉ.ม. ว อติเรกปณฺณาสธมฺมา สภาวฏฺเฐน ธมฺมาเอว โหนฺติ, น อญฺโญ โกจิ สตฺโต วา ภาโว วา ชีโว ^๑- วา โปโส วา ปุคฺคโล วา โหตีติ. ตถา ราสฏฺเฐน ขนฺธาว โหนฺตีติ. เอวํ ปุริมนเยเนว สพฺพปเทสุ อตฺถโยชนา เวทิตพฺพา. ยสฺมา ปน ฌานโต อญฺญํ ฌานงฺคํ มคฺคโต วา อญฺญํ มคฺคงฺคํ นตฺถิ, ตสฺมา อิธ "ฌานํ โหติ, มคฺโค โหติ"อิจฺเจว วุตฺตํ. อุปนิชฺฌายนฏฺเฐน หิ ฌานเมว, เหตุวฏฺเฐน มคฺโคว โหติ, น อญฺโญ โกจิ สตฺโต วา ภาโว วาติ. เอวํ สพฺพปเทสุ อตฺถโยชนา กาตพฺพา. นิทฺเทสวาโร อุตฺตานตฺโถเอวาติ. สุญฺญตวาโร นิฏฺฐิโต. นิฏฺฐิตา จ ตีหิ มหาวาเรหิ มณฺเฑตฺวา นิทฺทิฏฺฐสฺส ปฐมจิตฺตสฺส อตฺถวณฺณนา. ---------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้า ๒๐๕-๒๐๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=5150&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=5150&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=99 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=1093 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=652 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=652 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_34