บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๕๓

ทุติยมคฺควณฺณนา [๓๖๑] อิทานิ ทุติยมคฺคาทีนํ ทสฺสนตฺถํ ปุน "กตเม ธมฺมา กุสลา"ติอาทิ อารทฺธํ. ตตฺถ กามราคพฺยาปาทานํ ตนุภาวายาติ เอเตสํ กิเลสานํ ตนุภาวตฺถาย. ตตฺถ ทฺวีหิ การเณหิ ตนุภาโว เวทิตพฺโพ อธิจฺจุปฺปตฺติยา จ ปริยุฏฺฐานมนฺทตาย จ. สกทาคามิสฺส หิ วฏฺฏานุสาริมหาชนสฺเสว กิเลสา อภิณฺหํ น อุปฺปชฺชนฺติ, กทาจิ กทาจิ อุปฺปชฺชนฺติ, อุปฺปชฺชนฺตาปิ วิรฬาการา หุตฺวา อุปฺปชฺชนฺติ, วิรฬวาปิตกฺเขตฺเต องฺกุรา วิย. อุปฺปชฺชมานาปิ จ วฏฺฏานุสาริมหาชนสฺเสว มทฺทนฺตา ผรนฺตา ฉาเทนฺตา อนฺธการํ กโรนฺตา น อุปฺปชฺชนฺติ. ทฺวีหิ ปน มคฺเคหิ ปหีนตฺตา มนฺทมนฺทา อุปฺปชฺชนฺติ, ตนุกาการา หุตฺวา อุปฺปชฺชนฺติ, อพฺภปฏลํ วิย มกฺขิกาปตฺตํ วิย จ. ตตฺถ เกจิ เถรา วทนฺติ "สกทาคามิสฺส กิเลสา กิญฺจาปิ จิเรน อุปฺปชฺชนฺติ, พหลาว ปน หุตฺวา อุปฺปชฺชนฺติ. ตถา หิสฺส ปุตฺตา จ ธีตโร จ ทิสฺสนฺตี"ติ. เอตํ ปน อปฺปมาณํ. ปุตฺตธีตโร หิ องฺคปจฺจงฺคปรามสนมตฺเตนปิ โหนฺติ, ทฺวีหิ ปน มคฺเคหิ ปหีนตฺตา นตฺถิ กิเลสานํ พหลตาติ ทฺวีหิเอว การเณหิสฺส กิเลสานํ ตนุภาโว เวทิตพฺโพ อธิจฺจุปฺปตฺติยา จ ปริยุฏฺฐานมนฺทตาย จาติ. ทุติยายาติ คณนาวเสนาปิ ทุติยุปฺปตฺติวเสนาปิ ทุติยาย. ภูมิยา ปตฺติยาติ สามญฺญผลสฺส ปฏิลาภตฺถาย. ตติยจตุตฺถาสุปิ เอเสว นโย, วิเสสมตฺตญฺเญว ปน วกฺขาม. อญฺญินฺทฺริยนฺติ อาชานนกํ อินฺทฺริยํ, ปฐมมคฺเคน ญาตมริยาทํ อนติกฺกมิตฺวา เตสํเยว เตน มคฺเคน ญาตานํ จตุสจฺจธมฺมานํ ชานนกอินฺทฺริยนฺติ วุตฺตํ โหติ. นิทฺเทสวาเรปิสฺส อิมินาปิ นเยน อตฺโถ เวทิตพฺโพ, โกฏฺฐาสวาเร อิมินาปิ สทฺธึ นวินฺทฺริยานิ โหนฺติ, เสสํ ปุริมนเยเนว เวทิตพฺพํ. ทุติยมคฺโค นิฏฺฐิโต. -----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๓ หน้า ๒๙๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=7393&modeTY=2 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=7393&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=271 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=2601 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=2139 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=2139 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_34